Je huis verkopen op lijfrente

Vastgoed is de vierde pensioenpijler voor de Belgen, en de verkoop op lijfrente maakt daar meer dan ooit deel van uit. Gespecialiseerd vastgoedexpert Alexandre Gelfged (Viagerbel) vertelt waarom. Alexandre Gelfged: Dat verschilt naargelang de situatie. Lijfrente is niets meer dan een contract tussen twee partijen. Die bepalen zelf welke overeenkomst ze op papier zetten, ook al zijn er in ons land wel een aantal gebruiken. Er bestaan verschillende soorten lijfrente: de bewoonde lijfrente, de vrije lijfrente, maar ook alternatieven zoals de vrije verkoop op termijn en de bewoonde verkoop op termijn. En niet te vergeten de verkoop van de volle eigendom met levenslang huurrecht. Maar om terug te keren tot de kern van de zaak: in essentie gaat het vooral om de bewoonde lijfrente en de vrije lijfrente. De meeste contracten betreffen bewoonde lijfrente, waarbij je als verkoper de blote eigendom van je woning verkoopt, met voorbehoud van levenslang vruchtgebruik. Zo behoud je als het ware de sleutels van je huis om het te bewonen of te verhuren. Dat is het vruchtgebruik. Er is ook de vrije lijfrente, waarbij je de volle eigendom verkoopt: blote eigendom en vruchtgebruik. In beide gevallen wordt de prijs niet in één keer betaald, maar in de vorm van een boeket - voorschot - en een periodieke lijfrente, die in ons land gewoonlijk beperkt is in de tijd. Een levenslange lijfrente bestaat niet meer. Een verhaal zoals dat van Jeanne Calment kom je vandaag dus niet meer tegen. Zij stierf toen ze 122 jaar was. Toen ze 90 was en zonder erfgenamen achterbleef, besloot ze haar appartement op lijfrente te verkopen aan een 47-jarige notaris, die uiteindelijk vóór haar overleed. Vandaag is de verkoop op lijfrente vooral een belegging voor de renteplichtige, de koper van het onroerend goed. Als lijfrentenier (verkoper) kan je dan rustig thuis blijven wonen en tegelijk van een hoger maandinkomen genieten. Ik zit al meer dan 25 jaar in het vak en merk dat vandaag ongeveer 60% van de lijfrentes wordt aangevraagd door mensen die wat extra geld in het laatje willen, omdat hun pensioen niet langer volstaat om de kosten van hun levensonderhoud te dekken. Zij hadden niet voorzien dat ze zo lang zouden leven en hebben vaak geen bijkomende verzekering voor gezondheidszorg afgesloten. Ze hebben allerlei kosten, zoals medische zorg, of ze willen gewoon van het leven genieten en een bepaalde levensstijl aanhouden. Dat geldt voor alle categorieën van gepensioneerden: arbeiders, bedienden, hogere kaderleden, enz. De overgrote meerderheid van deze gepensioneerden heeft geen kinderen en kiest ervoor hun woning te verkopen, maar erin te blijven wonen, zodat ze niets aan hun gewoonten hoeven te veranderen. Ze worden lijfrenteniers en profiteren tegelijkertijd van een veilig juridisch kader. Absoluut, dit is zo in ongeveer 30% van de gevallen. Die lijfrenteniers hebben niet noodzakelijk meer geld nodig om te leven, maar willen de som van het boeket aan iemand kunnen schenken die hen na aan het hart ligt, maar geen familie is in rechte lijn. De lijfrente is dan een instrument om de erfbelasting te drukken. In ongeveer 10% van de gevallen wordt de lijfrente gebruikt om de eigen kinderen te onterven. Daar hebben mensen soms goeie redenen voor, bijvoorbeeld omdat ze hun kinderen niet meer zien. Dit is volkomen legaal, want het gaat om de verkoop van een onroerend goed, waarna je als ouder vrij bent om dit geld te spenderen zoals het je zelf uitkomt. Echte regels zijn er niet, maar mensen die op lijfrente verkopen zijn vaak tussen 70 en 75 jaar. De duur van de lijfrente bedraagt dan ongeveer 15 jaar. Wij baseren ons daarbij op de statistische tabellen van de FOD Economie en werken samen met banken en verzekeringsmaatschappijen. Afhankelijk van de leeftijd van de verkoper (of bij een koppel, de verkopers, waarbij de lijfrente op twee personen is gevestigd) en het geslacht, wordt een schatting gemaakt van de levensverwachting. Die gegevens worden lichtjes gecorrigeerd omdat we weten dat de statistische tabellen twee jaar achterlopen en mensen langer leven dan vroeger. De berichten over de bankensector, met recent Credit Suisse als voorbeeld, is voor veel mensen beangstigend. Sommigen vragen zich af of er een nieuwe bankencrisis aankomt. Er heerst wantrouwen tegenover het financiële systeem en dat geldt evenzeer voor beleggen op de beurs. Dus, zo redeneren sommigen, ik heb te veel geld op mijn rekening staan, terwijl de inflatie op hol slaat; als ik dat laat staan, kost me dat op termijn geld. Lijfrente is dan geschikt als je op zoek bent naar een gewaarborgde belegging, zonder beheerskosten. Als renteplichtige beleg je je geld in onroerend goed. Alles is gereglementeerd voor beide partijen. En de wet waakt erover dat de verkoper niet bloot komt te staan aan een eventueel faillissement van de koper.