Is zonnen gezond?

VOOR

Dr. Han van der Rhee, dermatoloog en auteur van de boeken ‘Zon wijzer’ en ‘Zonnen mag!’

Mogen we nog zonnen?

Natuurlijk. Voldoende zonlicht is een belangrijke voorwaarde voor een gezond leven. Een vaak gehoord misverstand is dat we vandaag teveel in de zon komen. Terwijl we ons dagelijks leven net in hoofdzaak binnenshuis doorbrengen. Onze voorouders werkten veel vaker buiten, waardoor hun huid vanaf het voorjaar geleidelijk kon wennen aan de zon. Er zijn geen aanwijzingen dat bij hen vaker huidkanker voorkwam. Regelmaat is de leidraad: wel vaak, niet lang.

Regelmatige en onbeschermde blootstelling is in Noordwest-Europa veilig omdat de zonkracht hier niet zo sterk is. Een huid die aan de zon gewend is, bevat uit zichzelf al beschermingsfactor 10. Daardoor kan er bij het zonnen geen DNA schade meer optreden in de diepste laag van de huid. Ik smeer zelf nooit zonnecrème.

Waarop letten?

Voor een verbrande huid. Die is vaak het gevolg van onregelmatig zonnen. Veel mensen vertoeven een heel jaar indoor en trekken dan met hun bleke huid twee weken naar het zuiden. In Zuid-Europa is de zonkracht bovendien veel hoger, wat het risico op verbranden sterk doet toenemen.

Dat betekent niet dat iedereen steeds factor 50 moet smeren. Het juiste advies hangt af van uw huidtype, de zonkracht en de mate waarin uw huid gewend is aan de zon. In mijn boek formuleer ik voor elk mogelijk type advies op maat.

Ook leeftijd speelt een rol: vijftigplussers hebben een dunnere huid, waardoor vitamine D minder vlot wordt aangemaakt. Direct zonlicht wordt vaak minder goed verdragen. Probeer toch regelmatig actief te zijn in de buitenlucht om het gezonde effect van de zon op uw lichaam mee te pikken.

Heeft de zon voordelen?

De jongste jaren is er een aanhoudende stroom wetenschappelijk onderzoek dat positieve gezondheidseffecten aantoont. Naast de aanmaak van vitamine D, blijkt uit nieuw onderzoek dat uv-straling zelf een belangrijk preventief effect heeft, onder meer op darm- en borstkanker en op multiple sclerose. Ook depressie en vermoeidheid nemen af. Dat alles toont aan dat het zonlicht niet zomaar kan worden vervangen door een vitamine D-pilletje.

Helemaal nieuw is de ontdekking dat voldoende zonlicht de bloeddruk kan verlagen en mogelijk ook het risico op suikerziekte en metabool syndroom vermindert. Zonlicht zet het lichaam aan tot de aanmaak van stikstofmonoxide. Een belangrijke stof die onder meer een verwijdend effect heeft op de bloedvaten.

Moeten we kinderen leren wennen aan een bruin tintje?

Kinderen met een normaal huidtype hebben er voordeel bij om in ons land zonder zonnecrème buiten te spelen. Laat ze geen hele dag in de zon maar regelmatig een tot enkele uurtjes. Zo went hun huid en zijn ze beter beschermd tegen verbranden en huidkanker op lange termijn.

TEGEN

Dr. Thomas Maselis, dermatoloog en voorzitter van Euromelanoma

Mogen we nog zonnen?

Ja maar met verstand: met de nodige bescherming afgestemd op uw huidtype en zeker niet te lang om zonnebrand te voorkomen. Ongebreideld zonnebaden met het oog op een bruin tintje is absoluut af te raden. We weten intussen dat dit gedrag aan de basis ligt van huidkankers en voortijdige huidveroudering.

De uv-stralen van de zon zijn verantwoordelijk voor de schade aan de huid. Uv A-stralen gaan door glas heen en kunnen op lange termijn wel degelijk schade aanrichten aan het DNA van de huidcellen. Uv A-stralen werden vroeger onterecht als veilig beschouwd omdat ze de huid niet verbranden. Dat doen de kortgolvige uv B-stralen, die aan de basis liggen van zonnebrand en huidkanker.

Wie zich blootstelt aan de zon, gebruikt best een zonneproduct dat zowel tegen uv A als uv B beschermt. Smeer steeds een voldoende dikke laag en hou er rekening mee dat de beschermingsfactor in zonneproducten ongeveer een jaar stabiel is.

Waarop letten?

Vermijd absoluut dat u verbrandt. De zonnebank is geen veilig alternatief. Die bevat bijna uitsluitend hoge dosissen uv A-stralen die op termijn huidschade kunnen teweegbrengen.

Om te weten hoe lang u in de zon mag vertoeven, kunt u zich baseren op de uv-index die de weerman meegeeft. Veel hangt ook af van het uur van de dag. De lengte van uw schaduw is een handige vuistregel om de zon in te schatten. Is uw schaduw beduidend langer dan uw gestalte, dan is de zon veilig. Is uw schaduw korter dan uw lichaamslengte, dan is het risico op verbranden groter. Blijf dan uit de zon of bescherm u voldoende.

Heeft de zon voordelen?

Uv-licht heeft een positief effect op ontstekingen als eczeem en psoriasis. Het onderdrukt de immuniteit, wat heilzaam is tegen immuunreacties zoals ontstekingen. Maar de keerzijde is wel dat we onze immuniteit ook nodig hebben om beginnende huidtumoren, die de huid onder invloed van de zon aanmaakt, uit te roeien.

De zon maakt de gebruinde opperhuid tot zes maal dikker, wat acné doet afnemen. Maar na twee tot drie maanden is dat effect weg en volgt er vaak een sterke opstoot van acné.

Zonlicht bevordert ook de aanmaak van vitamine D, die o.a. zorgt voor stevige botten, en heeft een beschermend effect op de ontwikkeling van borst-, prostaat- en darmkanker.

Maar dat wil niet zeggen dat we hiervoor uren moeten zonnebaden. Een half uur per dag zo’n 5% van het lichaam (= beide handen en het gelaat) blootstellen aan het zonlicht, volstaat. Bovendien kunt u vitamine D ook op peil houden via aangepaste voeding of supplementen. Het zichtbare licht in de zon verhoogt ook het geluksgevoel. Tenslotte kan de warmte heilzaam zijn voor onze gewrichten.

Moeten we kinderen leren wennen aan een bruin tintje?

Neen. Kinderen doen zonnen om hun huid te versterken, is af te raden. Smeer ze in met factor 30 of hoger. Zelfs een beginnende zonnebrand moet bij hen vermeden worden om later huidkanker te vermijden.

Kari Van Hoorick