Ik wil nog een baby!

Het verlangen om het gezin nog een laatste keer uit te breiden, een nieuwe baby te knuffelen, kortom, nog één keer moeder te worden, leeft bij vele vrouwen. Hoe komt dat en welke veranderingen brengt het nakomertje met zich mee?

Het verlangen om je neus in een mollig halsje te stoppen. Om de geur van zeep en warme baby te ruiken. Om te genieten van vrolijk gekir. De zin om boterhammetjes met choco te smeren voor het vieruurtje, spelletjes te spelen en natte zoenen te krijgen. De drang naar een baby, nu de biologische klok nog loopt. Om de tijd een halt toe te roepen en om het moederschap anders en rijper te beleven.

“Ik was 44 toen ik ontdekte dat ik zwanger was,” vertelt Rita, een lerares van 56 jaar. “Het was een ongelukje waarop ik wel gehoopt, maar dat ik niet verwacht had. Mijn kinderen waren toen al 12 en 15 jaar. Mijn man en ik waren in de war maar dolblij. Maar mijn zoon en dochter hadden het er heel moeilijk mee. Ze vonden het grotesk en beschamend dat hun moeder in verwachting was. Ze verzwegen het voor hun vrienden. Maar toen Gregory geboren werd, sloegen ze helemaal om. Ze verwenden hem nog meer dan de grootouders! Dat derde kind heeft het gezin hechter gemaakt. Het was een serene zwangerschap, ik maakte mij nergens zorgen over. En nu... heb ik thuis een grote puber en twee kleinkinderen!”

“Sinds anticonceptie gemeengoed geworden is, worden zwangerschappen steeds vaker gepland,” zegt Luc Roegiers, kinderpsychiater bij de kraamafdeling van het universitair ziekenhuis St. Luc. “Het begrip ‘kinderwens’ heeft zich ontwikkeld in een maatschappij die veel meer op persoonlijke ontplooiing gericht is dan op het stichten van een gezin of de wens om iets van zichzelf door te geven. We leven wel degelijk in een individualistische maatschappij. Vroeger had je niet te kiezen of en wanneer er kinderen kwamen, nu wordt het allemaal individueel gepland, meestal door de vrouw. Het kind wordt daardoor het voorwerp van grote verwachtingen en fantasieën. Het krijgt het gevoel dat het zijn ouders iets verschuldigd is. Mannen zijn niet altijd in de wolken met een baby en ontvluchten soms hun verantwoordelijkheid, omdat moeder worden een individuele keuze van de vrouw is. De kinderwens van een vrouw op latere leeftijd past in rijpingsproces dat langer duurt dan vroeger. Vrouwen willen eerst alle andere ervaringen beleven, in de relatie of in het werk. Ze stellen een kind uit tot ze er de tijd en de beschikbaarheid voor hebben. “

De onverbiddelijke klok

Je kunt je klaar voelen voor een nieuw kind en er helemaal voor openstaan, maar je lichaam denkt er misschien anders over. “De vruchtbaarheid evolueert niet met de mensen mee. De veroudering van de eier-stokken is alsnog onafwendbaar, ook al voelt een vrouw van 40 zich vandaag de dag nog zo jong. Veel vrouwen begrijpen dat niet of weten het gewoon niet! Als je een kind wil voor het echt te laat is, wordt zwanger raken soms echt een obsessie. Wanneer de zwangerschap uitblijft, worden sommige vrouwen zelfs depressief. Dat gebeurt bij vrouwen die hun eerste kind uitstellen tot ze 40 zijn, maar ook bij vrouwen die al moeder zijn en de ervaring nog een laatste keer willen beleven. Veel vrouwen van 45 hebben een of meer kinderen. Ze hebben zich op andere dingen gestort maar verlangen nu opnieuw naar een baby. Ik heb niet de indruk dat vrouwen een kind willen om de biologische klok terug te zetten. We leven in een tijd waarin vrouwen zich jong voelen. Soms schrikken vrouwen wanneer de gynaecoloog aan hun vruchtbaarheid twijfelt of uitlegt dat de kans op een zwangerschap klein is. Dat is een koude douche, vooral voor vrouwen die hun eerste kind hebben uitgesteld. Maar ook voor oudere moeders die nog een kindje wensen, kan het hard aankomen. “

En de grote kinderen?

In alle opwinding van een zwangerschap vergeten we gemakkelijk de vaak tegenstrijdige gevoelens die leven bij de oudere broers en zussen. Ze zullen gemakkelijk 8, 10 of 15 jaar ouder zijn – of nog meer – dan de benjamin! Meestal hebben ze het moeilijk met het beeld van hun moeder die zwanger is. Ze storen zich eraan, schamen zich misschien zelfs voor hun vrienden. Bovendien is een zwangerschap het onmiskenbare bewijs dat hun moeder er een seksleven op nahoudt!

“Uit een recente enquête blijkt dat 90 % van de vrouwen boven de 50 jaar seksueel actief zijn,” legt Luc Roegiers uit. “Je zou dus mogen verwachten dat het idee jonge mensen minder schokt. Maar er is iets anders dat we vaak over het hoofd zien. Als in een samengesteld gezin een baby op komst is, is dat voor de moeder en voor haar partner een soort van tweede jeugd, maar kan een puber het als een belediging aanvoelen. Opeens neemt de moeder de rol over die logisch genoeg voor dochter of zoon voorbestemd was. De komst van het kind is geen probleem en het contact verloopt meestal heel goed. Maar ze zijn bang dat de baby geïdealiseerd zal worden en dat niemand hen nog zal zien staan. Dat kan rivaliteiten scheppen. Jonge volwassenen werken zelf aan een relatie, staan zelf misschien op het punt om ouder te worden, en daar steekt mama hen de loef af, alsof oma worden niet goed genoeg is. Maar een vrouw die het moederschap volop beleeft, heeft helemaal geen zin in het imago van een oma. Dat wordt dus ingewikkeld... “

Ongelukje!

Het nakomertje kan een “ongelukje” zijn, een onverwacht geschenk van het leven. Veel vrouwen voelen dan twijfels, maken zich zorgen, geraken zelfs in paniek. Fabienne, een Brusselse sofrologe van 50, dacht op haar 48ste dat ze zwanger was. Het was een harde klap en ook haar volwassen kinderen hadden het er lastig mee. Wil jij mijn plaats soms innemen? protesteerde haar dochter van 20! De enige die er geen probleem mee had, was haar echtgenoot, die klaar was om het kleintje te verwelkomen. Toch twijfelde Fabienne niet en plande ze een abortus (die niet nodig bleek te zijn: de ‘zwangerschap’ was een symptoom van de menopauze, wat vaker voorkomt dan men denkt). “Men vergeet dat ook een kleine groep vrouwen van boven de veertig met abortus te maken krijgt. Je hebt op die leeftijd misschien minder materiële problemen dan op je 20ste, maar een kind moet in de juiste omstandigheden op de wereld komen.”

De vrouw van de eenentwintigste eeuw kan alles. Ze kan zich dus ook laat voortplanten. Overal toont de reclame ons dat een vrouw van veertig op het toppunt van haar conditie en haar vrouwelijkheid is: actief, dynamisch, mooi, een moeder en een minnares. Dat beeld wordt versterkt door de niet meer zo piepjonge celebrity’s die er stralend uitzien en vrolijk kinderen op de wereld brengen: Marcia Cross, Sigourney Weaver, Julianne Moore, Susan Sarandon, Laura Dern... allemaal zijn ze moeder geworden toen ze veertig gepasseerd waren. Sharon Stone heeft drie jongetjes geadopteerd. Meg Ryan heeft haar puberzoon een Aziatisch zusje gegeven en Demi Moore zou haar drie grote dochters maar al te graag op een broertje trakteren. “De reclame en een bepaalde pers verkopen de mensen wat zij verwachten. En aan vrouwen die met reële frustraties te maken krijgen die harder aankomen dan vroeger, verkopen zij een stukje droom. Het idee dat je koste wat kost een kind moet hebben wordt daardoor geïdealiseerd, maar de realiteit is een stuk ingewikkelder. Zwangerschap en geboorte zijn een groot geluk, maar als het kind er is, wordt het de moeder soms te veel. Mensen maken een kind als een project voor hun persoonlijke ontwikkeling. Dat kind wordt geboren met een opdracht, met de plicht om zijn ouders het geluk te geven dat zij verwachten. ”

Zwangerschappen zijn tegenwoordig heel veilig, ook op latere leeftijd. Maar de kinderwens moet door beide partners gedeeld worden. Alleen dan is het nakomertje een bron van vreugde. n

Gilda Benjamin en Ludo Hugaerts