“Ik wil dat mijn kinderen elkaar begrijpen”

Voor ouders is het vaak pijnlijk om te zien dat hun kinderen niet met elkaar opschieten, zodat er niet veel overblijft van het mooie beeld van een hecht gezin dat front vormt tegen alles en iedereen. Moeten we proberen om ondanks alles de banden tussen de kinderen te herstellen? Of moeten we aanvaarden dat broers en zussen niet verplicht zijn om van elkaar te houden?

Toen ze klein waren, vlogen mijn dochter en zoon elkaar voor de minste en geringste reden in de haren. Het huis was een eeuwig strijdtoneel. Ik maakte mij daar kwaad over, ik strafte en preekte en gaf standjes, maar eigenlijk maakte ik mij niet echt zorgen. Ik dacht dat ze het wel zouden ontgroeien. Helaas heb ik mij schromelijk vergist! Mijn kinderen zijn nu volwassen, maar de weinige keren dat ze elkaar zien zeggen ze geen woord of maken ze ruzie. Het is een ellende op familiebijeenkomsten. Ik weet niet wat ik moet doen om vrede te stichten.”

Veel ouders voelen zich net als Nadine machteloos tegenover het hardnekkige gekibbel van hun kinderen. Machteloos maar ook schuldig, want ze vragen zich af wat ze in de opvoeding verkeerd hebben gedaan zodat hun nageslacht elkaar nu in de haren zit. Dat onterechte gevoel van mislukking leeft het sterkste op het einde van het jaar, als het hele gezin verondersteld wordt gezellig en broederlijk rond de kerstboom te zitten. Een naïef cliché? Best mogelijk, maar dat belet niet dat het droombeeld van het hechte gezin waarmee de reclame ons bestookt, pijn doet als de banden in werkelijkheid gespannen of zelfs verbroken zijn. Zeker omdat, zoals uit alle opiniepeilingen blijkt, de Belgen het gezin nog altijd de belangrijkste waarde vinden. Ook al is de realiteit in vele gevallen anders.

Machtsstrijd

Massa’s mensen hebben als volwassene een sterke band van liefde en respect met broers en zussen, maar niet iedereen heeft zoveel geluk. De relatie met de familie is vaak gespannen of onbestaand. Volgens psycholoog Salomon Nasielski hebben conflicten tussen broers en zussen allerlei oorzaken, maar is de echte achtergrond meestal de rivaliteit om affectie en waardering vanwege de ouders. Wanneer broers en zussen als kind om een speeltje of de schommel kibbelen, gaat het dus eigenlijk om hun plaats en status binnen het gezin!

Iedereen die broers en zussen heeft, weet hoe moeilijk het is om een plaats binnen het gezin te veroveren – en vooral om er tevreden mee te zijn. De meeste kinderen vinden het niet leuk dat ze de liefde van hun ouders moeten delen. De oudsten voelen zich onttroond wanneer het gezin uitbreidt, de jongsten voelen zich minder handig, slim of ‘geleerd’ dan grote broer of zus. Zo zijn veel volwassenen die een moeilijke verhouding met hun broers of zussen hebben gehad ervan overtuigd – ook al zullen ze dat niet altijd toegeven – dat de oudste of de jongste ‘meer’ van de ouders heeft gekregen. Meer speelgoed, meer zorg, meer aandacht, meer geld...

Broers en zussen worden bijna altijd met elkaar vergeleken. Een bron van haat en nijd! “Als kind vergeleken mijn ouders mij voortdurend met mijn grote zus”, vertelt Brigitte, 59 jaar. “Ze deed alles beter dan ik! Haar cijfers op school waren beter, ze had betere vriendjes en later een betere baan. Ik heb daar een gigantisch minderwaardigheidscomplex aan overgehouden. Zelfs nu voel ik onwillekeurig wrok tegen die zus die ik zowel bewonderde als haatte. En ik kan niet verdragen dat mijn ouders iets over haar zeggen.”

“Broers en zussen hoeven elkaar niet graag te zien”

“Ouders kunnen moeilijk toegeven dat ze zich tegenover al hun kinderen niet op dezelfde manier gedragen”, benadrukt Salomon Nasielski. “Ze denken dat ze iedereen dezelfde opvoeding hebben gegeven, maar dat is niet waar. Een realistisch gezin is een gezin dat de verschillen tussen de kinderen erkent en weet dat ze niet allemaal dezelfde behoeften hebben.”

Eén van de gevolgen van die verschillen in behandeling is dat vrijwel alle kinderen zich afvragen wie nu eigenlijk het ‘lievelingetje’ is. Dat verklaart dikwijls de felle ruzies die later kunnen losbarsten over geldkwesties of erfenissen. Op die momenten denken de kinderen immers dat ze de liefde van hun ouders in cijfers kunnen meten. “Geld is macht.” Eigenlijk wordt er geruzied over de vraag wie de macht heeft binnen de familie. “

Dreigen, smeken, onderhandelen: veel ouders komen in de verleiding om in te grijpen in de relatie tussen broers en zussen. Ze willen de vrede in het gezin herstellen of op z’n minst de schijn redden op familiebijeenkomsten zoals huwelijken, begrafenissen en verjaardagen. Verzoenende taal of verwijten hebben echter zelden uitwerking op volwassenen.”Het is zinloos veel energie te stoppen in het verzoenen van kinderen die elkaar niet kunnen luchten”, waarschuwt Salomon Nasielski, “Eigenlijk is dat zelfs een inbreuk op de vrijheid van de volwassen kinderen. Het lijkt wel of de ouders niet verdragen dat de kinderen groot zijn en aan hun gezag ontsnappen. Het is een pedagogische fout kinderen voor te houden dat ze elkaar graag moeten zien omdat ze broer en zus zijn. Ze hebben het volste recht om een hekel aan elkaar te hebben. Maar ze moeten elkaar wel respecteren. “

En dan komen de schoonbroers en schoonzussen...

Is er dan niets dat ouders kunnen doen om de band tussen hun kinderen te herstellen? Salomon Nasielski: “Ze hebben wel degelijk een rol. Ze kunnen helpen, al was het maar door te zien wie van de kinderen ongelukkig is en hem of haar te helpen het gevoel van frustratie uit te drukken. Maar als ze dat zelf niet hebben geleerd, kunnen ze het niet doorgeven. Als kinderen die in hun jeugd niet met elkaar konden opschieten ook als volwassenen in onmin blijven leven, komt dat omdat ze nooit hebben geleerd hoe je conflicten oplost. Hun ouders hebben het hun niet bijgebracht en ze hebben het zelf niet ontdekt. Dat bewijst dat we technisch wel heel ver gevorderd zijn maar onze kinderen nog altijd niet kunnen opvoeden!”

Wanneer kinderen pas op volwassen leeftijd van elkaar vervreemden, komt dat niet zelden door de invloed van de levenspartner en de schoonfamilie. “Ik heb het zien gebeuren met al mijn kinderen”, hoorden we van Elisabeth, moeder van drie volwassen zoons en één dochter. “Toen ze trouwden, zag ik tot mijn stomme verbazing hoe ze bepaalde gewoontes veranderden onder invloed van hun vrouw of man. Eén van mijn zoons nodigde zijn broers geregeld uit voor een avondje stappen en keek daarbij niet op een euro. Nu is hij aartsgierig geworden en heeft hij steeds minder contact met de anderen. Samenkomen op kerstdag is er ook niet bij, omdat de helft kiest voor een viering met de schoonfamilie...”

A Karima Amrous

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content