“Ik snak zo naar een kleinkind”

Ben je egoïstisch als je graag een kleinkind wilt? En mag je boos zijn op je kinderen als ze je dat niet ‘gunnen’? De realiteit is dat meer en meer vijftigers en zestigers verdriet hebben wegens een onvervulde kleinkinder-wens, terwijl de situatie van jonge volwas-senen nu heel anders is dan in ‘onze’ tijd.

Ik weet dat het egoïstisch klinkt, maar ik zou erg graag een kleinkind hebben”, zegt Lucien (56). “Vele kennissen van mijn leeftijd doen niets liever dan over hun kleinkinderen praten. Mijn buurman is 49 en binnenkort wordt zijn tweede kleinkind geboren. Hij is dolgelukkig. Zelf heb ik een dochter van 28 en een zoon van 27. De dochter heeft al twee jaar een vaste relatie en de zoon is vorige maand getrouwd. Ik kan me niet inhouden om ze geregeld een plagerige hint te geven in de zin van komt er nog wat van.”

Klinisch psychologe Kathelijne Michielsens uit Genk antwoordt hier meteen op: “Het is helemaal niet egoïstisch graag een kleinkind te willen. Integendeel, voor de potentiële ouders is het een geruststellend gevoel te weten dat een kind welkom zal zijn bij de grootouders. Maar druk op het jonge koppel zetten, dat is verkeerd. Daarmee maak je de stress waarmee het misschien nu al leeft, groter. Je loopt zelfs het risico dat je de verhouding met je kind en schoonkind verziekt. In haar boek Onrust in de onderbuik beschrijft gynaecologe Marleen Temmerman waarom bevallingen zo vaak kunstmatig worden ingeleid. Eén van de redenen blijkt zowaar de sociale druk van de... grootouders te zijn! Die kijken zo sterk naar de geboorte uit dat ze hun kleinkind absoluut op de uitgerekende datum willen zien.”

De situatie van jonge volwassenen vandaag

Wanneer hun kind en schoonkind een normaal huwelijk hebben en gezond zijn, is het verdriet van de grootouders vaak nog groter wanneer dat kleinkind er maar niet komt. “Veel mensen zien een kleinkind als een manier om iets goed te maken”, meent de psychologe. “Indertijd hadden ze misschien niet de mogelijkheid om van hun eigen kind(eren) te genieten of om ze te verwennen. Daarom willen ze alles perfect doen met hun kleinkind. De grootste kleinkinderwens zie ik echter bij vijftigers die een levensbedreigende ziekte krijgen. Zullen ze ooit wel een kleinkind zien? En zullen ze het zien opgroeien? Ik ken een vrouw die van kanker is geopereerd. Het meest emotionele moment beleefde ze toen haar kleinkind na de operatie op bezoek kwam en al van ver ‘oma, oma’ naar haar riep.”

Veel onrust en verdriet zou te vermijden zijn, als kandidaat-grootouders wilden inzien dat zowel hun eigen situatie als die van hun kinderen vandaag heel anders is dan een kwarteeuw geleden. Kathelijne Michielsens: “Vijftigers en zestigers komen vaak nog uit grote gezinnen maar hebben zelf gekozen voor ‘slechts’ één of twee kinderen. Dat maakt de kans op kleinkinderen sowieso al kleiner. Maar omdat ze veel dynamischer, ‘jonger’ en gezonder zijn dan de vorige generaties grootouders, willen ze kleinkinderen op een moment dat ze zich nog prima voelen en toffe dingen met die kleinkinderen willen beleven. Aan de andere kant staan de twintigers en dertigers van nu. Zij hebben langer gestudeerd, ze zijn later met hun carrière gestart en ze beginnen meestal ook later aan een vaste relatie en aan kinderen. In België ligt de leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen nu op 28 jaar en 4 maanden. Een kwarteeuw geleden was dat nog 24 jaar en 8 maanden. De sociale druk op mensen tussen pakweg 28 en 32 jaar is enorm geworden. In die periode moet nu alles gebeuren: de sprong voorwaarts in hun beroepsloopbaan, trouwen, een eerste kind krijgen en zich in een min of meer definitieve woning vestigen. Hun ouders beseffen dat veel te weinig en zo krijg je een spanning tussen de verlangens van de nieuwe vijftigers en de stress van de nieuwe dertigers.”

“Bij ons is jullie kind welkom!”

De oplossing ligt voor de hand: in plaats van het jonge koppel onder druk te zetten in een cruciale fase van hun leven, kunnen we ze beter steunen. “Natuurlijk mag je je kleinkinderwens uiten, maar doe dat dan op een positieve manier”, adviseert de psychologe. “Zeg niet verwijtend Toen ik 29 was, had ik al een kind! maar wel Als jullie zouden denken aan een kind, bij ons is het welkom! Maar dring niet aan als je geen reactie krijgt en respecteer de privacy van het koppel. Ze zullen er misschien later zelf over beginnen. Is de verstandhouding goed, dan zal het gesprek makkelijker op gang komen.”

Onvruchtbaarheid, seksuele problemen of een in-vitrofertilisatie die niet wil lukken vormt niet zelden de reden waarom een jong koppel niet met zijn ouders over mogelijke kleinkinderen wil praten. “Dan moet je dat aanvaarden en het koppel alle steun en begrip geven”, zegt Kathelijne Michielsens. “Niet door ze uit te vragen maar door je steun op andere manieren te tonen. Informeer je ook over de behandelingen van onvruchtbaarheid die er tegenwoordig bestaan. Je zult dan makkelijker begrijpen welke stress en welk verdriet die twee doormaken. En je zult hun beslissing respecteren als ze zouden besluiten de behandelingen te staken. Maar ook als je zoon of dochter om andere redenen beslist nooit een kind te nemen, moet je proberen dat te begrijpen. Al mag je best zeggen dat die beslissing je verdriet doet.”

Er zijn nog andere dingen in het leven

De situatie van ieder gezin en iedere familie is anders. Jaloers zijn op leeftijdgenoten die wel opa en oma zijn geworden, is dus zinloos. Er bestaan immers geen regels over de leeftijd waarop je zeker grootouder zou kunnen of moeten zijn.

Op een dag zul je misschien zelfs moeten vaststellen dat je nooit een kleinkind zult krijgen. Kathelijne Michielsens: “Het wegvallen van die droom kan hard aankomen. Maar je kunt niet anders dan het accepteren. In plaats van je leven te laten verzuren kan je op zo’n moment beter je plannen en perspectieven voor de toekomst bijstellen door nieuwe dromen te gaan koesteren. Er zijn nog andere dingen in het leven dan een kleinkind. Ik weet dat dit een cliché is, maar het is wel wààr. Uw kind troost zich wellicht met dezelfde gedachte en misschien heeft het dat wel van u geleerd!” n

Ludo Hugaerts