Hyperacusis: als geluid pijn doet

Pijn aan de oren? Patiënten met hyperacusis – verhoogde gehoorscherpte – weten er alles van: sommige geluiden zijn voor hen gewoon ondraaglijk. Hoe leef je met een overgevoeligheid die bovendien vaak op onbegrip stuit? Advies van een specialist.

Een normaal gesprek, da’s zo’n 50-60 dB”, weet dr. Marie-Paule Thill, keel-, neus- en oorarts in het Brusselse UMC Sint-Pieter. Sommige patiënten ervaren dit als lawaai en stoppen hun oren toe. Anderen schrikken op als ik met mijn pen speel: een geluid van maar 50 dB (HL), maar voor hen al pijnlijk. Patiënten met hyperacusis nemen geluiden sterker waar dan ze zijn.”

Hyperacusis is wel degelijk een ziekte – dat beseft de entourage van de patiënt soms niet – en ze kan een zeer negatieve impact hebben op de levenskwaliteit van al wie ermee te maken krijgt. Een mirakeloplossing is er helaas niet. Maar er zijn wel middeltjes om deze overgevoeligheid onder controle te krijgen.

Twee oorzaken

Waar die overgevoeligheid vandaan komt? “Twee elementen spelen een rol. Enerzijds een onderliggende aanleg voor gehoorverlies, als de persoon in kwestie in het verleden vaak werd blootgesteld aan lawaai, in combinatie met stress, een factor die hyperacusis kan uitlokken. Zoals een kind dat in je oor schreeuwt of een alarm dat plots in werking treedt...”.

Hyperacusis gaat vaak gepaard met oorsuizen of tinnitus (storende bijgeluiden in oor of hoofd). Ook dit is erg hinderlijk. Soms – maar dat is eerder zelden – is hyperacusis te wijten aan medicatie: aan antibiotica of aan geneesmiddelen die worden gebruikt bij chemotherapie bijvoorbeeld...

Lagere pijndrempel

“Normaal gezien wordt een geluid pijnlijk vanaf 100 of 110 dB (HL)”, legt dr. Thill uit. Dat komt overeen met een opstijgend vliegtuig, het lawaai in een discotheek. 120 dB (HL) is pijnlijk voor iedereen. Maar een patiënt met hyperacusis ervaart 70 of 80 dB (HL) reeds als pijnlijk. Dat is het geluid van het verkeer buiten. Om naar buiten te gaan, zal de patiënt dus zijn oren moeten toestoppen.” Over hyperacusis wordt gesproken als de pijndrempel lager ligt dan 90dB (HL).

Een zaak van dynamiek

Sommige patiënten ervaren pijn vanaf een bepaalde decibeldrempel, anderen hebben enkel hyperacusis bij bepaalde frequenties, meestal die waarvoor de patiënt gehoorschade heeft opgelopen. Dit wordt gemeten en uitgezet in een audiogram. Op de ene as staan de decibels, van 0 tot 120dB. Op de andere de frequentie, van 20 tot 8000Hz. “Bij 30dB (HL) zijn geluiden comfortabel. Een patiënt zonder gehoorproblemen begint dus te horen bij 30dB en zal pijn hebben rond 100dB (HL). De dynamiek van het gehoorveld bedraagt dan 70dB, wat normaal is. Maar een patiënt met gehoorverlies rond 4000Hz hoort bij die frequentie pas vanaf 60dB (HL). De dynamiek van zijn gehoorveld bedraagt slechts 40dB en daardoor kan hij bij die frequenties overgevoeligheid vertonen.”

Witteruis biedt uitkomst

Dit toestel – dat wat weg heeft van een discreet hoorapparaat – produceert ruis met verschillende frequenties, in één oor of in allebei. Eigenlijk gaat het om een constant achtergrondgeluid. “Witte ruis vermindert het verschil tussen stilte en lawaai”, legt dr. Thill uit. “En als de patiënt bijvoorbeeld een lawaaierig vertrek betreedt, kan hij het geluid sterker maken, zodat dat verschil nog kleiner wordt.”

De patiënt moet het toestelletje 6 tot 7 uur per dag dragen. “Op die manier kan hij in één jaar tijd 10dB aan dynamiek winnen, wat het dagelijkse leven aangenamer maakt. Na een jaar verbetert de situatie meestal niet meer, maar toch blijven veel patiënten het apparaatje gebruiken.” Momenteel wordt een ruisgenerator – die 800 à 900 euro per oor kost – nog niet door het ziekenfonds terugbetaald. Goed om te weten: in één toestel kunnen een hoorapparaat en een witteruisgenerator gecombineerd worden.

Een normaal leven...

Thuis blijven, lawaai ontvluchten... Het is een logische reflex van sommige patiënten, die zichzelf absoluut willen beschermen. Maar het is geen goed idee: iemand met hyperacusis moet net vermijden dat hij geïsoleerd raakt en proberen een zo normaal mogelijk leven te leiden. “Ook voortdurend oordoppen dragen is niet verstandig”, geeft Marie-Paule Thill nog mee. “Het oor dreigt dan net almaar gevoeliger te worden. Al mag de patiënt natuurlijk oordoppen indoen wanneer hij voor korte tijd in een lawaaierige omgeving moet vertoeven. Wie aan hyperacusis lijdt, moet bereid zijn elke dag de confrontatie met lawaai aan te gaan. Dat is verre van evident en net daarom kunnen ook ontspanningsoefeningen, sofrologie en yoga helpen.”

Info: Vlaamse Tinnitus & Hyperacusisvereniging (VLATI)

Zonneweelde 56

1600 St-Pieters-Leeuw

tel. 02 377 92 93

http://home.scarlet.be/~ababab/vlati.htm

Gwenaëlle Ansieau

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content