Hoeveel mag je schenken aan een vriend of goed doel?

Veel mensen schenken liever dan dat ze nalaten. Tijdens je leven iemand plezier doen of helpen geeft nu eenmaal voldoening. Maar hou er rekening mee dat er grenzen zijn aan je gulheid.

In Vlaanderen wordt vanaf 1 juli 2021 de voordelige vrienden-erfenis mogelijk. Maar je kan uiteraard ook tijdens je leven je vrienden of een goed doel een financieel duwtje in de rug geven. Voor goede doelen zal dat vanaf juli volgend jaar zelfs gratis kunnen. Schenk je een geldsom, dan wordt er vaak enkel over het fiscale luik gesproken. Toch is dit niet het enige waar je rekening mee moet houden.

FISCAAL

Schenk je een geldsom, dan kan je dat belastingvrij doen als je nog drie jaar leeft (vanaf volgend jaar vier jaar in Vlaanderen, dat is althans het plan). Je kan er ook voor kiezen om de schenking te laten registreren. Jouw vriend betaalt dan een laag tarief. In Vlaanderen en Brussel is dat 7%, in Wallonië 5,5% voor akten van roerende schenkingen verleden vanaf 1 januari 2018. Het gaat hier om een vlak tarief, dat dus niet stijgt naargelang je een grotere som schenkt. Bij een geregistreerde schenking maakt het niet uit of de schenker nog drie (of vier jaar) leeft. En als de plannen van de Vlaamse regering worden uitgevoerd, wordt er vanaf volgend jaar geen belasting meer geheven op een schenking aan een goed doel.

TE VEEL GESCHONKEN?

Dat wat de belasting op de schenking betreft. Maar hoe zit het met het erfrecht? Want het is best mogelijk dat je tijdens je leven heel wat hebt geschonken aan je vrienden of aan goede doelen, maar dat je ook reservataire erfgenamen hebt. Erfgenamen zoals je echtgeno(o)t(e) en je kinderen, die in elk geval recht hebben op een deel van jouw nalatenschap. Wettelijk samenwonende partners erven wel (beperkt) van elkaar, maar hebben geen reservatair deel en feitelijke samenwoners erven helemaal niet, tenzij je een testament maakt.

Daarom is het goed om weten dat bij je overlijden je nalatenschap opnieuw wordt samengesteld. Er wordt dan niet enkel gekeken naar wat er vandaag nog over is, de vroegere schenkingen die jij deed worden daar fictief bijgeteld. Van deze wedersamengestelde nalatenschap krijgen je kinderen en je partner in principe hun reservataire deel. En dan kan het gebeuren dat vroegere schenkingen aan vrienden wel eens te groot blijken te zijn geweest.

Wat er dan gebeurt? Je kinderen of partner kunnen voor de rechtbank eisen dat ze hun reservataire deel krijgen. Voor je kinderen is dat de helft van je wedersamengestelde nalatenschap. Je echtgeno(o)t(e) heeft recht op de helft van je vermogen in vruchtgebruik en minimaal het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad.

Dat betekent dat je vriend of het goede doel waar jij tijdens je leven aan schonk misschien een stuk moeten teruggeven.

Heb je geen kinderen of huwelijkspartner, dan kan je onbeperkt schenken aan wie je wil. Je erfenis gaat dan naar je wettelijke erfgenamen: je samenwonende partner, je ouders, je broers en zussen,... Die erven wel, maar kunnen geen minimumdeel opeisen. Ook je ouders hebben sinds twee jaar geen reserve meer.