Hoe overleef ik mijn scheiding?

Na een relatiebreuk weer opkrabbelen is vaak een helse opdracht. Hoe doet u dat het best? Wat doet u beter niet? Is het verstandig te luisteren naar de ‘goede raad’ van anderen? En hoe moet u die dan interpreteren?

Maar liefst 32 606 huwelijken werden in 2009 officieel ontbonden en daar komen nog eens ontelbare relatiebreuken bij die in alle stilte werden afgehandeld. Het gaat dus om tienduizenden mensen die een nieuw leven (moeten) beginnen en het daar soms heel moeilijk mee hebben. Hoe laat je verdriet, verbittering, teleurstelling en pijn achter je? Bestaat er iets zoals dé methode om dat te bereiken?

“Geen twee mensen zijn hetzelfde, net zoals de omstandigheden van een scheiding nooit helemaal identiek zijn”, zegt Franky De Meyer, die in de groepspraktijk Manivel zowel relatietherapeut als scheidingsbemiddelaar is en daardoor een bevoorrecht getuige. De geknipte man om goede en goedbedoelde, maar minder interessante adviezen voor overlevers van een echtscheiding te ontmaskeren.

Juist of fout? “Als je zelf het initiatief voor de scheiding neemt, heb je minder steun nodig. ”

Zo eenvoudig is het niet, stelt Franky De Meyer. Bij een scheiding is niets zoals het lijkt. “Juridisch is de eerste beslisser degene die het initiatief voor de scheiding neemt. Maar emotioneel gezien is dat soms niét de eerste beslisser, bijvoorbeeld omdat de partner voordien al door zijn gedrag heeft laten merken dat hij of zij niet meer investeert in de relatie. Wel een feit is, dat degene die emotioneel de eerste beslisser is, daar vaak al over heeft nagedacht en dus beter voorbereid is dan de tweede beslisser. De verwerking zal dus anders zijn. Met andere woorden: hoe het verwerkingsproces van de tweede beslisser verloopt, hangt in grote mate af van wat er voorafgegaan is aan de beslissing om te scheiden. Is er voordien over gesproken? Heeft hij of zij het gevoel dat de relatie een tweede kans heeft gekregen? Het moeilijkst is het als het initiatief voor de tweede beslisser een donderslag bij heldere hemel is en de eerste beslisser niet bereid is de tijd te nemen om zijn beslissing te verklaren. Zo blijft die tweede beslisser met heel veel vragen, twijfels en onzekerheden zitten.”

Juist of fout? “Het is absoluut noodzakelijk met de ex-partner door te nemen wat de oorzaken van de scheiding zijn.”

Als dat kan is het prima, maar noodzakelijk is het niet. “Dat geldt overigens ook voor per se vriendjes willen blijven met elkaar. Een bepaalde afstand kan nodig zijn, zelfs als er kinderen zijn. Het beeld dat ouders per se goed moeten overeenkomen en elkaar vaak zien, moet genuanceerd worden. Sommige verblijfsco-ouderschappen werken juist goed omdat de ex-partners elkaar maar één of twee keer per jaar zien. Dan is het ook makkelijker om twee beelden naast elkaar te laten bestaan: dat van de ex-partner als vader of moeder, en dat van de ex-partner waar u bijvoorbeeld razend op bent. Als de scheiding onverwacht kwam, is het logisch dat u wilt horen wat er misliep. U zit met vragen en degene die ze bij uitstek moet kunnen beantwoorden is degene met wie u samengeleefd hebt. Maar dat is intussen wel degene die jou niet meer als partner ziet zitten, dus u kunt u wel afvragen of het geen slechte raadgever is. Het is belangrijk mensen rondom u te hebben die uw wellicht gehavende zelfbeeld kunnen stabiliseren, waardoor u weer vertrouwen in uzelf krijgt.”

Juist of fout? “Praten is de beste manier om een scheiding te verwerken.”

Voor de ene wel, voor de andere niet. Geen twee mensen zijn hetzelfde. “Voor de een is praten een opluchting, voor de andere wordt de wonde telkens weer opengereten en is het juist een opluchting om niét over de scheiding te moeten spreken. Er bestaat geen ideale manier om een scheiding te verwerken. Al wat u kunt doen, is nagaan wat bij u helpt. Wilt u alles wat u aan uw ex-partner herinnert niet meer zien, dan kunt u ervoor zorgen dat u er niet voortdurend mee geconfronteerd wordt. Maar als u bijvoorbeeld aanvoelt dat u absoluut een trouwfoto op de kast nodig hebt, moet u die daar zetten. Het heeft geen zin de relatie die er geweest is, te negeren. Geef ze een plaats, ook al is die op zolder.”

“Een scheiding is vaak een samenloop van omstandigheden, van mensen die in de loop der jaren geëvolueerd zijn. Een huwelijk is het enige contract zonder opzeggingsclausule. Is het wel realistisch om te veronderstellen dat u na zoveel jaren en ontwikkelingen nog altijd achter een keuze staat die u als vijfentwintigjarige hebt gemaakt?”

Juist of fout? “Na een jaar moet u uw omgeving niet meer lastig vallen met alle kommer en kwel van uw scheiding.”

Fout! Soms volstaat een jaar, soms niet. “Een scheiding is een rouwproces en dat verloopt voor ieder mens anders. Soms is een jaar niet voldoende, soms ruimschoots voldoende. Wel is het belangrijk, de signalen van de mensen in uw omgeving op te pikken. Niet in de zin dat ze gelijk hebben, wel om goed na te denken of u geen mensen van u wegduwt die waardevol zijn voor u. Contact met lotgenoten kan helpen om uw verhaal kwijt te kunnen, maar het kan u ook in een negatieve spiraal van verbittering en gelatenheid brengen.”

Juist of fout? “Wie na een jaar niet over een scheiding heen is, moet professionele hulp zoeken.”

Niet noodzakelijk. De duur van een rouwproces is iets heel persoonlijks. “Wat u wél het best doet, is kijken of u op een minimaal basis-niveau kunt functioneren op het gebied van eventuele kinderen, uw werk enzovoort. U kunt ook nagaan of er evolutie zit in de last die u meedraagt, en in de klachten die door die last veroorzaakt worden. Als die twee criteria na een door u bepaalde tijd niet in orde komen, dan moet u zichzelf afvragen hoe dat komt. Misschien hebt u te weinig over uw probleem gepraat, misschien zijn er dingen die u beter anders aanpakt.”

Juist of fout? “Het is dom meteen aan een nieuwe relatie te beginnen.”

Sommige mensen kan het helpen. “Er zijn mensen die zeer snel in een nieuwe relatie stappen en dat is niet per se vragen om moeilijkheden. Er zijn ook mensen die existentieel niet alleen kunnen zijn, die niet zonder partner kunnen. In dat geval kan een nieuwe relatie helpen om de scheiding te verwerken.”

Juist of fout? “Na een scheiding is het belangrijk nieuwe mensen te leren kennen, die u niet als ‘ex van’ zien.”

Dat is inderdaad belangrijk. “Nieuwe mensen leren kennen, betekent uzelf opnieuw definiëren. Maar je kunt niet voorschrijven wanneer mensen zich daarvoor moeten openstellen. Voor sommigen is het beter dat ze dat meteen doen, zodat ze hun gevoel van eigenwaarde sneller kunnen heropbouwen. Anderen hebben het juist nodig om dat gevoel eerst weer op te bouwen om dan pas nieuwe mensen te leren kennen. Iedereen moet dus voor zichzelf bekijken hoe hij of zij in elkaar zit, maar een frisse wind is vroeg of laat zeker nodig. Overigens is Facebook daar een prachtig instrument voor: ook al omdat u mensen kunt terugvinden van vroeger, die u anders gekend hebben.”

Ariane De Borger