Hoe legt u een klacht neer?

Elke benadeelde van een misdrijf kan klacht neerleggen bij de politie of het parket. Maar dat kan op verschillende manieren gebeuren, telkens met specifieke eisen en gevolgen. Die kunt u maar beter kennen voor u eraan begint!

U doet boodschappen in de stad en uw handtas wordt gestolen. Of u treft uw wagen beschadigd aan. Dan kunt u klacht neerleggen bij de politie, maar u mag de feiten ook zelf op papier zetten en een brief sturen naar het parket.

Mogelijkheid 1: Een klacht bij de politie

Als benadeelde van een misdrijf beschikt u over rechten die u bij het begin van het verhoor moeten worden voorgelezen.

U hebt het recht dat het verhoor wordt opgenomen in uw eigen bewoordingen. Ook kunt u bepaalde opsporingshandelingen vragen, maar de politie is niet verplicht hierop in te gaan.

TIP Bereid u goed voor. Vat de feiten bondig en overzichtelijk samen. Zoek zo mogelijk een antwoord op de vragen: wie, wat, waar, wanneer, hoe en waarom. Breng eventueel bewijzen aan, maak melding van getuigen en verduidelijk uw nadeel of het nadeel van derden.

U mag gebruik maken van nota’s en documenten. U mag ook eisen dat ze bij het proces-verbaal worden gevoegd.

TIP Als u tijdens het verhoor meent dat u thuis nog nuttige documenten hebt, mag u vragen dat het later wordt voltooid.

Op het einde van het verhoor krijgt u een ontwerp van proces-verbaal te lezen.

TIPS Doe dit zeer grondig en eis de aanpassingen of verbeteringen die u nodig acht alvorens het te ondertekenen. Hierna zult u nooit meer kunnen beweren dat het verklaringen bevat die u niet hebt afgelegd!

Indien u de taal van de politieambtenaren niet machtig bent, wordt een beroep gedaan op een tolk of wordt uw verklaring vertaald.

U hebt het recht een kopie te vragen van het proces-verbaal.

TIP Vraag steeds naar het nummer van het proces-verbaal en het bevoegde parket zodat u de zaak kunt opvolgen (zie verder).

Mogelijkheid 2: Een brief naar het parket

De procureur des konings mag op eigen initiatief onderzoeken instellen, maar ook u als burger kunt feiten melden aan het parket. U hoeft dan niet naar het politiebureau te gaan, maar schrijft een brief naar het parket waarin u de feiten vermeldt. Het is wel geen echte klacht zoals u die bij de politie kunt indienen, maar uw brief kan wel dezelfde gevolgen hebben.

Hou er rekening mee dat een dergelijk schrijven een onderzoek op gang kan brengen, maar dat het u geen enkel recht verschaft! Om bepaalde rechten te krijgen, moet u een ‘Verklaring van benadeelde’ afleggen (zie verder) of u burgerlijke partij stellen bij de onderzoeksrechter (idem).

LET OP Het parket wordt overstelpt met klachten, in de praktijk worden er heel wat geseponeerd (zonder gevolg geklasseerd).

Maar altijd: verklaring van benadeelde!

Door het formuleren van een klacht (bij de politie of d.m.v. een brief) hebt u nog geen hoedanigheid als benadeelde. Dit betekent dat u bijvoorbeeld nog niet het recht hebt om op de hoogte gebracht te worden van wat er verder met uw klacht gebeurt. U verneemt dus niet wanneer de zaak voor de rechtbank komt, zodat u de kans zou ontlopen om een schadevergoeding te krijgen voor de strafrechter.

Pas als u de hoedanigheid van benadeelde partij krijgt, maakt u kans op een vergoeding voor de strafrechter. Die krijgt u door een verklaring af te leggen (of te laten afleggen door uw advocaat) op het secretariaat van het parket. Deze verklaring verleent u volgende rechten:

u te laten vertegenwoordigen of bijstaan door een advocaat

op de hoogte te worden gebracht van de eventuele seponering en de reden daarvan

op de hoogte te zijn van de vaststelling van een zittingsdag voor het onderzoeks- of vonnisgerecht.

TIP Als benadeelde van een misdrijf kunt u in vele gevallen aanspraak maken op de dekking van een verzekeringspolis. Kijk uw algemene rechtsbijstandsverzekering of familiale polis na!

Let op voor lasterlijke aangifte!

Als u een strafklacht neerlegt tegen een persoon die later wordt vrijgesproken, kan die in bepaalde gevallen een klacht tegen u neerleggen wegens lasterlijke aangifte. Als u niet zeker bent over de identiteit van de dader legt u daarom beter klacht neer tegen onbekenden. In uw verhoor kunt u uw vermoedens nog altijd melden.

Wie klacht neerlegt wegens laster of eerroof kan geconfronteerd worden met een onderzoek... tegen zichzelf. Zo beklaagde een jonge werknemer in een lingeriezaak er zich over dat hij door zijn werkgever eerrovend behandeld werd omdat hem bij elk inventaristekort gevraagd werd of hij misschien een nieuwe vriendin had. Het parket kon niet lachen met deze pesterij, maar oordeelde toch dat eerst moest bewezen worden dat de betrokkene niet schuldig was aan deze diefstallen. De onderzoeksrechter liet een huiszoeking uitvoeren, waarbij... 45 nog verpakte lingeriesetjes gevonden werden van de duurste Belgische en Italiaanse merken. De jongeman kreeg 6 maand volpension in een comfortabele Belgische strafinrichting.

Uw klacht geseponeerd? Als benadeelde persoon hoeft u zich niet neer te leggen bij een eventuele seponering. U hebt volgende mogelijkheden:

voor ernstige misdrijven (niet voor kleinere pekelzonden) kunt u een gerechtelijk onderzoek op gang brengen door klacht met burgerlijke partijstelling neer te leggen bij de onderzoeksrechter. Hiervoor moet u een door hem bepaald bedrag (meestal 150 tot 750 euro) betalen. Deze som krijgt u terug wanneer later een veroordeling volgt. Er is dan geen klassering zonder gevolg meer mogelijk, de onderzoeksrechter zal steeds onderzoeksmaatregelen nemen en de raadkamer zal hoe dan ook uitspraak doen over de zaak.

in bepaalde gevallen kunt u ondanks se-ponering de vermoedelijke dader ook rechtstreeks laten dagvaarden voor de strafrechter en schadevergoeding eisen. Raadpleeg hierover uw advocaat.

u kunt uw advocaat schadevergoeding laten vorderen voor een burgerlijke rechter. Aan de hand van het strafdossier zult u (of uw advocaat) dan moeten aantonen dat de tegenpartij aansprakelijk is voor uw schade. De burgerlijke rechter kan evenwel geen straf uitspreken. n

Elfri De Neve, advocaat