Hoe geeft u uw vermogen door?

43% van de 60-plussers is al met successie-planning bezig of wil er binnenkort mee starten

Van de 50- tot 59-jarigen zegt 35% te denken aan successieplanning, maar nog niet direct tot actie te willen overgaan.

VRAAG. Is 60 jaar een goede leeftijd om met successieplanning te starten?

Johan Adriaens: “Vroeger begon men aan successieplanning te denken vanaf 60, 70 jaar. Nu komen veel vijftigers of zelfs jongere mensen om advies vragen. Op die leeftijd doet u er goed aan bijvoorbeeld een keuzebeding op te nemen in de huwelijksovereenkomst. Een verder doorgedreven successieplanning hangt van uw vermogenstoestand af. In een gezin met enkel een gezinswoning raad ik aan te beginnen tussen 60 en 70. Is er echter nog een ander onroerend goed in het spel, dan moet u er veel vroeger aan denken, omdat u bijvoorbeeld tijd nodig hebt om in stukjes te schenken. Jammer genoeg wordt er soms te lang gewacht. Dat gebeurt vaak in families waar een partner dement wordt. Mensen die voelen dat ze achteruitgaan zouden best aan een kind een algemeen notarieel mandaat geven om alles te regelen. Voorwaarde hierbij is natuurlijk dat ze 100% vertrouwen hebben in hun kind. Ik raad hierbij vaak aan om een mandaat te geven waarbij de mandataris geen geld mag afhalen.”

88% zegt de techniek van de schenking (goed) te kennen

De schenking is een dubbele winnaar: ze is het best gekend als techniek om aan successieplanning te doen én wordt ook uitgeroepen tot interessantste techniek.

Naast de schenking zijn ook het testament en de huwelijksovereenkomst goed gekend. De techniek van het duolegaat en de generatiesprong blijken dan weer heel weinig gekend te zijn.

n Bij een duolegaat laat u tegelijk iets na aan een goed doel én aan een erfgenaam die veel successierechten moet betalen. Het goede doel betaalt de successierechten voor de erfgenaam en kan voor de eigen successierechten rekenen op een gunstig tarief.

n Een nieuwe wet maakt het mogelijk om kleinkinderen in de plaats van hun ouders te laten erven (als die hun erfenis weigeren) vandaar de ‘generatiesprong’. Maar de tussengeneratie beslist of ze de erfenis weigert of niet. De grootouders weten dus niet vooraf of hun vermogen na hun overlijden al dan niet naar hun kleinkinderen zal gaan. Grootouders kunnen wel nog steeds, net zoals vroeger, hun beschikbare deel rechtstreeks naar hun kleinkinderen laten gaan.

83% wil een schenking doen tijdens zijn leven

Een schenking tijdens het leven is heel populair omdat dit belastingvrij kan of aan een laag tarief, zeker in de rechte lijn.

De tweede techniek is de huwelijksovereenkomst. Vooral in Vlaanderen biedt de huwelijksovereenkomst een extra troef, omdat men zo de vrijstelling van successierechten voor de langstlevende op de gezinswoning kan vergroten.

91% vindt dat de langstlevende partner geen successierechten op de gezinswoning zou moeten betalen

Successierechten worden als een onrechtvaardige belasting gezien. En we willen meer vrijheid om te bepalen wie ons vermogen zal erven. Opvallend is ook dat 18% van de ondervraagden vindt dat het wettelijk mogelijk moet zijn om de kinderen te onterven, iets wat tot dusver enkel kan voor ‘onwaardige’ erfgenamen. Dit cijfer is vrij hoog maar verwondert ons niet: de redactie en onze Juriservice krijgen hier geregeld vragen over.

VRAAG. Ons erfrecht is aan modernisering toe. Recent werden de regels van de plaatsvervulling gewijzigd, waardoor de generatiesprong mogelijk wordt. Verder wordt er ook aan een nieuwe regeling gedacht om stiefkinderen evenveel te laten erven als eigen kinderen. Vooral in nieuw samengestelde gezinnen is er nood aan verandering op dit vlak. Maar de successierechten blijven loodzwaar.

Johan Adriaens: “Successierechten worden inderdaad als de meest onrechtvaardige belasting aanzien. Het probleem is dat de schijven al heel lang niet meer werden aangepast. Ook wie in de rechte lijn erft – van zijn eigen ouders dus – betaalt 27% op alles wat boven de € 250.000 ligt. Dat is heel erg overdreven en moet dringend worden aangepast. De Vlaamse vrijstelling van de gezinswoning voor de langstlevende partner klinkt heel mooi, maar is eigenlijk een fabeltje, toch als er kinderen zijn. De vrijstelling geldt immers enkel op het stuk vruchtgebruik dat de langstlevende erft (de kinderen erven de naakte eigendom). Hoe ouder de vruchtgebruiker, hoe minder zijn vruchtgebruik waard is en hoe kleiner de vrijstelling. De hele gezinswoning vrijstellen zou een betere zaak zijn.”

“De generatiesprong is nog niet zo bekend. En eigenlijk is er nog maar zelden gewezen op de fiscaalrechtelijke gevolgen. Als iemand zijn erfenis weigert, komen zijn kinderen nu in de plaats (daar waar vroeger dit deel naar broers en zussen ging). Maar het is niet zo dat dit bedrag onder de kinderen wordt verdeeld en pas daarna de tarieven van de successierechten op elk stuk worden toegepast. Ze erven dit als één pakket, waarop dan de successierechten worden berekend. Resultaat: ze zullen sneller in de hoogste schijf van de successierechten terecht komen.”

Anne Vanderdonckt, Annemie Goddefroy en Jocelyne Minet