Hoe beheert u als koppel uw budget?

Elk koppel heeft zo zijn eigen methode om het gezinsbudget te beheren. Welk systeem u ook kiest, het komt erop aan prioriteiten te stellen en enkele basisregels te onthouden!

Geld is zowat het laatste taboe binnen families. Nochtans hebben beslissingen over geld soms belangrijke gevolgen. Gelukkig staan veel lezers hiervoor open en reageerden ze op onze oproep ‘Hoe beheert u als koppel uw budget?’ Ze gaven ons een inkijk in hun financiën. Wij legden hun getuigenissen voor aan financieel journalist Jean Blavier, die ze van commentaar en goede raad voorzag.

Gemeenschappelijke pot

” We zijn getrouwd met scheiding van goederen en hebben aparte rekeningen, maar die zijn wel transparant. We plaatsen elk 70% van ons nettoloon (13de maand en bonus inbegrepen) op een gezamenlijke rekening, die we gebruiken voor alle huishoudelijke uitgaven. Vermits ik eigenaar ben van ons huis, betaal ik alle eige-naarskosten. De onderhoudskosten zoals verven en behangen worden van de gemeenschappelijke rekening bekostigd. Met de overige 30% doen we elk wat we willen. We herbekijken elk jaar de som die we in de gemeenschappelijke ‘pot’ stoppen, in functie van de evolutie van ons loon. Ons systeem werkt al jaren perfect!”

D.V. , Etterbeek

Jean Blavier: De getuigenissen zijn grosso modo op te delen in twee groepen: koppels die alles apart doen en zij die alles samen doen. Maar er is wel één constante: ook al wordt er getrouwd met scheiding van goederen (én rekeningen), er wordt meestal een gemeenschappelijke pot gemaakt. Dat sommige koppels met scheiding van goederen getrouwd zijn, heeft trouwens meer te maken met patrimoniale of economische redenen (één van de echtgenoten is zelfstandige, bijv.) dan met een gebrek aan vertrouwen. Vertrouwen is een sleutelwoord binnen een koppel. Wat de dagelijkse uitgeven betreft, wordt er zelden op contractuele basis gewerkt. Het is trouwens onmogelijk om alles in een contract te gieten. Een gezin is nu eenmaal geen bedrijf.

Elkaar volmacht geven

“Wij hebben elk een eigen zichtrekening (met volmacht voor de ander), en een eigen spaarrekening (zonder volmacht). Er is ook een gemeenschappelijke rekening voor kosten aan het huis, enz. die we elk met een lopende opdracht spijzen. Al 35 jaar noteren wij in een kasboek wat we elk uitgeven. Op het einde van de maand wordt er afgerekend. Omdat mijn man, toen hij nog werkte, meer verdiende, noteerde hij het verschil in mijn voordeel in het kasboek: zo startten we beiden de maand met hetzelfde bedrag (nu is het andersom want ik werk nog). Dat doen wij al 35 jaar en ik kan het systeem alleen maar aanraden. Wij hebben nooit discussies over persoonlijke uitgaven. Beslissen over grote uitgaven zoals een auto of reizen, doen we samen.”

Suzanne Wouters, Antwerpen

Jean Blavier: De bankvolmacht is een andere manier om samen het gezinsbudget te beheren. De gevolmachtigde kan in de plaats van de rekeninghouder alle bankverrichtingen doen die voorzien zijn op het moment dat de volmacht ondertekend wordt. Let wel, pc-banking heeft de volmacht een extra dimensie gegegeven: hebt u een volmacht op een rekening, dan wordt u automatisch geïnformeerd over de stand van deze rekening.”

Eén partner doet de beleggingen

” Ik beslis eigenlijk alleen over sparen en beleggen. Ik probeer mijn vrouw erbij te betrekken, door haar prints te tonen van de beleggingen die ik doe en hoeveel ze al (of vooral niet!) hebben opgebracht. Maar beleggen interesseert mijn vrouw niet zoveel. Over haar (vijfjaarlijkse) nieuwe auto beslist zij alleen en ik zorg dat het geld voorhanden is. Over aankopen als een tv, wasmachine, pc of geluidsinstallatie wordt overlegd.”

Jo Flecken, Rekem

” Alles belandt bij ons in één pot en voor gewone uitgaven (eten, kledij...) wordt er niet overlegd. Voor grotere uitgaven wel. Sparen is wat overblijft en voor beleggingen ben ik (de vrouw des huizes) de persoon die zich hiermee bezighoudt. Ik heb de meeste tijd, belangstelling en kennis.”

Naamloos, Asse

Jean Blavier: Het is opvallend dat er voor grotere uitgaven als een nieuwe tv of een reis, overleg is maar over beleggingen niet. Daar houdt meestal één van beide partners zich mee bezig. De andere is vaak niet zo bijster geïnteresseerd. Nochtans zijn daar ook al eens grotere bedragen mee gemoeid. Toch is dit eigenlijk normaal en niet eens zo slecht, want tegenwoordig moet je al behoorlijk geïnformeerd en gespecialiseerd zijn om een goede spaarder/belegger te zijn. En je kan dit moeilijk met twee doen. Binnen een koppel is er meestal een evenwicht. De ene specialiseert zich in beleggen en de andere in iets anders. Natuurlijk zit daar een zeker gevaar in, want hoe meer de ene specialiseert, hoe minder de andere kan volgen (als hij/zij dat al zou willen). Maar zoals ik al zei: een gezin draait voor een groot stuk op vertrouwen.

Ook sparen is belangrijk!

” We beheren samen ons gezinsbudget. We zetten alles op een gemeenschappelijke rekening. Al onze uitgaven vertrekken vanuit een gemeen- schappelijke pot. Sparen doen we op twee niveaus: maandelijks leggen we een reserve aan ‘voor het geval dat’ en we doen ook aan pensioensparen.”

N.T. ,Brussel

Jean Blavier: Uit heel wat getuigenissen blijkt dat veel koppels een deel van hun maandinkomen opzij proberen te zetten, maar het valt op dat de meesten geen actieve spaarders zijn. Ze sparen voor later of om een financiële buffer te hebben voor het geval ze een tegenslag hebben. Maar ze doen daar niets actief mee, ze investeren niet. Ik heb daarbij één advies: hebt u een eigen spaarpotje, beheer dat dan op een actieve manier. Wat heeft het voor zin om euro 25.000 te hebben en die gewoon op een spaarrekening te laten staan? De intresten zitten rond de 1%, terwijl de inflatie op 2,5% zit. Wie zijn geld op een spaarrekening zet, ontspaart en zal minder koopkracht hebben. Dat kan toch de bedoeling niet zijn van sparen! Ook vandaag zijn er nog mogelijkheden om wat meer intrest te krijgen. Nemen we het voorbeeld van de energie. Iedereen klaagt over de prijs van elektriciteit. We gaan er van uit dat Electrabel u een elektriciteitsfactuur stuurt. Waarom dan geen aandelen kopen van de moederfirma? Het risico dat GDF Suez failliet gaat, is quasi onbestaande en u krijgt meer dan 4 tot 5% rendement. U recupereert via uw dividend een deel(tje) van het bedrag dat u via uw elektriciteitsfactuur betaald hebt. Ik wil geen beleggingsadvies geven, dat is mijn rol niet, het is maar een voorbeeld hoe u met uw spaargeld kunt omgaan. Ook op een eenvoudige spaarrekening is het vandaag mogelijk om 3% te halen. U moet een beetje zoeken, dat is waar. Maar een actieve spaarder schrikt daar niet voor terug.

Kleine spaarpot van uzelf

” Mijn man en ik hadden de afspraak dat eens er kinderen zouden komen, ik thuis zou blijven om voor hen te zorgen. En zo gebeurde het ook. Ik heb zelf dus maar een heel korte carrière gehad en heb al 20 jaar geen echt eigen inkomen meer. Sinds de kinderen wat groter zijn, werk ik wel een paar avonden per week enkele uren in de bibliotheek. Dat levert mij wat ik noem mijn zakgeld op, geld dat ik besteed aan spulletjes voor mezelf of cadeautjes voor mijn man. Want daar heb ik het altijd het moeilijkst mee gehad: dat ik zijn verjaardagscadeau betaalde met zijn geld! Als ik al die scheidingsverhalen hoor, ben ik wel bang voor wat er met mij zou gebeuren als ik alleen val.”

Anne-Marie Kleykens, Vilvoorde

Jean Blavier: Ik heb al vaak vastgesteld dat de partner die niet uit werken gaat en dus geen inkomen in het laatje brengt, vaak de neiging heeft om te denken dat hij/zij het gezin niets bijbrengt. Dat is absoluut fout gedacht! In het economische denken vormt het gezin één van de drie pijlers waarop ons socio-economische systeem gebaseerd is. De twee andere pijlers zijn de bedrijven en de staat. Zodra een gezinslid een activiteit uitoefent binnen de socio-economische entiteit die het gezin toch is, heeft deze persoon een economische waarde. In een gezin waar meneer 100% van het inkomen verdient en mevrouw voor de opvoeding van de kinderen en voor het dagelijkse ‘beheer’ van het gezin zorgt, heeft mevrouw wel degelijk een economische waarde. En dat is haar ‘vervangingswaarde’: het bedrag dat de andere partner zou moeten uitgeven voor dezelfde ‘diensten’. De fiscale administratie past in feite dit systeem toe via het huwelijksquotiënt (als één van de partners geen of slechts een beperkt beroepsinkomen heeft, wordt een deel van het inkomen van de andere partner aan hem/haar toegewezen (maximum euro 9.470 – grens voor 2012). Zo komt het inkomen van de partner die het meest verdient in een lagere belas-tingschijf terecht). Maar uiteraard geef ik toe dat in onze huidige maatschappij dit ‘virtuele’ inkomen nog niet erkend is. De thuisblijvende partner betaalt geen sociale bijdragen en zal dus ook later geen pensioen ontvangen. Als vrouwen vandaag kiezen voor hun gezin en niet voor een carrière, betalen ze twee keer: ze ontvangen geen beroepsinkomen en later geen pensioen. Misschien zelfs drie keer, want ze krijgen ook niet de waardering die ze verdienen. En dat is onaanvaardbaar.

Andere formule kiezen

“Mijn man beheert ons gezinsbudget sinds 1965. We hebben gemeenschappelijke rekeningen. Ik betaal het grootste deel van mijn aankopen met mijn bankkaart. Moest ik vandaag in het huwelijksbootje stappen, dan zou ik het toch anders aanpakken. Ik zou mijn wederhelft voorstellen om een gemeenschappelijke rekening te openen voor de gezamenlijke uitgaven van elke dag en gescheiden rekeningen voor de andere zaken. Ik denk dat dat tot een grotere vrijheid van handelen zou leiden, wat niet slecht is.”

Nicole Thill, Waterloo

Jean Blavier: Nog niet zo heel lang geleden – zoals deze dame getuigt – werd een bankrekening vaak geopend op naam van beide echtgenoten. Meestal omdat de man de geldverdiener van het gezin was en zijn echtgenote huisvrouw. Nu ziet u nog zelden dat één van beide partners op dit punt financieel afhankelijk is. Nemen we het voorbeeld van de kinderbijslag, een bedrag dat toch tot het gezinsinkomen behoort. Vroeger werd het bedrag gestort op de gezamenlijke rekening, soms zelfs op de rekening die enkel op naam van de man stond. Al geruime tijd wordt de kinderbijslag gestort op de rekening van degene die de kinderen opvoedt. Psychologisch zal de kinderbijslag misschien niet worden aangevoeld als een ‘eigen inkomen’, maar het wijst toch op een mentaliteitsverandering die gegroeid is op twee generaties: elk van de partners heeft recht op een eigen deel van het geheel van het gezinsinkomen. En er treedt nog een ander fenomeen naar voor: er zijn alsmaar minder gezinnen met slechts één inkomen. Uiteraard zijn er wel nog grote onevenwichten. Niet voor niets wordt er de laatste tijd veel gesproken over de financiële gevolgen (lage pensioenen) van de keuzes die (meestal) vrouwen maken om hun gezin en werk op elkaar af te stemmen.

Doorheen de getuigenissen zien we toch een merkbare evolutie: de meesten spreken van een gezamenlijke pot waarin elk van de partners zijn bijdrage stopt. Alles in een gemeenschappelijke pot stoppen is dan weer gevaarlijk, we leven nu eenmaal in een maatschappij die veel minder stabiel is dan vroeger. Zoals de dame aangeeft: een gemeenschappelijke rekening én daarbuiten ieder zijn eigen rekening is een goede optie. Een echt- scheidingsprocedure kan immers maanden of jaren aanslepen en gedurende al die tijd moet u nog leven!

Nog maar één rekening sinds ons pensioen

“Sinds mijn man en ik gestopt zijn met werken, hebben we nog maar één rekening, waar we beiden ons pensioen op storten. We proberen een beetje te sparen. We beslissen met twee over onze aankopen, vooral degene die wat duurder uitvallen. En onze wekelijkse boodschappen doen we al 40 jaar samen. Het bevalt ons uitstekend zo.”

H. D., Chaumont-Gistoux

Jean Blavier: Dit koppel heeft beslist om al hun inkomsten samen te voegen op één rekening. Geld is maar één aspect van het samen leven. Zoals ik al zei, functioneert een gezin als een economische entiteit, met inkomsten en uitgaven. Het pensioen luidt een nieuwe financiële periode in. Het is best mogelijk dat de rollen in het gezin plots omgedraaid worden. Dat gebeurt wel eens als degene die het meest verdiende het eerst op pensioen gaat en plots (veel) minder verdient. Er zullen zeker ook sterke verschillen zijn bij koppels waarvan de ene bijvoorbeeld altijd als zelfstandige gewerkt heeft, en de andere als ambtenaar. Er ontstaat dan een nieuw (on)evenwicht, waar beide partners misschien even aan moeten wennen.

Jocelyne Minet

“Koppels vormen een economische entiteit, zoals een bedrijfje met twee vennoten”.

“Een koppel waar maar één partner een inkomen heeft, bestaat niet. De andere heeft op zijn minst een virtueel inkomen, in de zin van een economische waarde. Het huwelijksquotiënt illustreert dit.”

“Er zijn vaak onevenwichten in de financiële huishouding, maar de balans kan ook gauw omslaan!”

“Vandaag zien we goed wat er in de gemeenschappelijke pot zit en wat eigen is aan elk van de partners.”