Het wintergevoel van Croix Scaille

Helemaal alleen op de wereld. Zo zult u zich voelen op het Plateau de Croix Scaille in de Naamse Ardennen. Als u hier goed ingeduffeld een lange wandeling maakt door de bossen en venen, beleeft u de winter tot in zijn kern.

Afgezien van het geblaf van een reebok is het doodstil in het natuurreservaat Fange de l’Abîme. Deze veen-vlakte tussen de bossen vormt het hart van het Plateau de Croix Scaille. Natuurbeschermers proberen ze te behoeden voor de oprukkende begroeiing. Ze houden het veen open en hier en daar hebben ze de zwarte turf weer blootgelegd.

We zijn hier op een hoogte tussen 400 en 500 meter. Het landschap doet denken aan de Hoge Venen maar met één verschil. Wanneer het gesneeuwd heeft, worden de Hoge Venen overrompeld door skiërs en wandelaars, terwijl het in Croix Scaille rustig blijft. Je kunt er weliswaar ook langlaufen, maar het 9000 ha grote gebied is nog niet ontdekt door het massatoerisme. Het ligt in het zuidoosten van de provincie Namen, tussen Gedinne en de Franse grens. Met amper 20 inwoners per km2 vormt het ook één van de leegste plekken van België. Menselijke activiteit is alleen te merken in Louette Saint-Pierre en Willerzie, dorpjes waar de tijd heeft stilgestaan.

Maquisards en bevers

Bijna driekwart van de hoogvlakte is bedekt door dichte sparrenbossen, hier en daar onderbroken door open stukken en partijen beuken en eiken. Zeventig jaar geleden waren er nauwelijks wegen en dat maakte het gebied in de Tweede Wereldoorlog interessant voor verzetslieden. In de zomer van 1944 bood Croix Scaille een schuilplaats aan ruim 250 maquisards van het Geheim Leger. Ze leefden in holen en primitieve hutten. Kleine gedenkstenen langs de wandelwegen herinneren aan die episode.

Vandaag houden zich hier, behalve reeën, edelherten, everzwijnen, dassen en bunzings, andere levende wezens schuil. Dertien jaar geleden zetten Olivier Rubbers en zijn kompanen bevers uit in de Franse Maas. De knagers hebben nu het Plateau de Croix Scaille bereikt en leven langs de snelstromende riviertjes Stolle en Hulle. Hun burchten en dammetjes zijn duidelijk aanwezig.

Een unieke beleving

Liefhebbers van stilte en rust zullen hier in elk seizoen aan hun trekken komen, maar in de winter is het alleen-op-de-wereldgevoel nog sterker. Als u een koude maar zonnige dag kiest voor een lange wandeling, beleeft u de desolaatheid van de winter heel intens. Op drie plaatsen (de skichalet, de Tour du Millénaire en de Ferme Jacob) zijn picknickplaatsen en/of openbare barbecues aangelegd.

De Ferme Jacob (bereikbaar met de auto) – ooit de enige boerderij in het gebied – is nu een gemeentelijke vakantiehoeve voor groepen. Twee luswandelingen die hier vertrekken, zijn aanraders voor een natuurbad:

Wandeling 41 (7 km lang) voert langs het al genoemde veenreservaat Fange de l’Abîme. Wilt u langer wandelen, dan kunt u deze tocht combineren met de luswandeling Vieux Moulins de Thilay, die grotendeels op Frans grondgebied loopt.

Wandeling 44 (La Chapelle Saint-Jean, 12 km) brengt u door een heuvelachtig bos met veel klaterende beekjes. Bij de aanvang en op het einde komt u langs de Tour du Millénaire. Deze plek is met 503 m het hoogste punt van de streek en het zesde hoogste van België. Er is een onthaalsite gebouwd met didactische panelen. Tot voor kort stond hier een elegante, 60 m hoge uitkijktoren met 234 trappen. Helaas is hij onlangs afgebroken wegens een houtrotprobleem, maar de lokale overheid heeft beloofd dat hij er ooit weer zal staan.

Na de wandeling iets drinken? Op het plateau zelf is geen horeca te be-speuren maar die vindt u wel in Gedinne en in de omliggende dorpjes.

Nog méér doetips

Langlaufen: als het gesneeuwd heeft, kunt u de winterse natuur op skilatten verkennen via loipes van ruim 2, van 6,5 of van 16 km. Ze vertrekken aan de skichalet langs de weg tussen Louette Saint-Pierre en Tour du Millénaire. De chalet verhuurt skimateriaal en biedt kleine restauratie.

Kruiden leren kennen:28 jaar geleden begon Willy Van Wesemael in Nafraiture met de aanleg van een kruidentuin. Vandaag biedt La Chiqueterie een tuin en een kwekerij met meer dan duizend soorten planten met geneeskrachtige of culinaire eigenschappen. Van engelwortel tot ginseng, van mandragora tot gingko biloba. Willy verwerkt ze zelf tot elixirs, extracten, siroop, thee en zalfjes. In de winter verzorgt hij lezingen over de relatie tussen kruiden en het menselijke organisme (zie kaderstuk Praktisch). De zaak heeft ook een degustatieruimte.

Een zoektocht met de (klein)kinderen: door de bossen van het plateau en van de aangrenzende Franse regio is ELFE aangelegd, een educatief wandelingennet met speelse zoekopdrachten voor jong en minder jong.

Sporen van het verzet ontdekken:door de Naamse Ardennen kronkelt de bewegwijzerde autorondrit La Route du Maquis (170 km). Ze voert langs alle plekken (met infoborden) waar het verzet in de Tweede Wereld-oorlog acties ondernam of zich schuilhield.

Ludo Hugaerts – Foto’s Bart Degrande