Het vergeten Spanje

Hoewel de meeste Spanjaarden Estremadura nauwelijks kennen, is dit een van de mooiste streken van het Iberische schiereiland. En een van de dunst bevolkte bovendien, tenminste als je de ooievaars buiten beschouwing laat, die hier een prachtige thuis hebben gevonden.

Ten zuidwesten van Madrid, bij de grens met Portugal ligt een bergachtig, godverlaten land zo groot als Baskenland maar met slechts een miljoen inwoners: Estremadura. Buiten de steden is de bewoning schaars. Het landschap wordt gedomineerd door eindeloze weiden, uitgestrekte zeeën van gras waar stieren grazen en duizenden eiken indrukwekkend staan te zijn. De naakte stam van sommige kurkeiken herinnert de zeldzame toeristen eraan dat deze eeuwenoude mastodonten regelmatig van hun kurkmantel worden ontdaan. Een delicate operatie die ongeveer om de negen jaar wordt herhaald en die de wouden een vreemde, gekwetste aanblik geven.

Even bizar is het beeld van de oude vrouwtjes van de streek die zodra de zon zich laat zien hun paraplu’s (!) bovenhalen om in groepjes langs de weg te slenteren, beschermd tegen de brandende stralen.

Estremadura bezit een van de belangrijkste historische en architectonische patrimonia van heel Spanje, de nalatenschap van alle volkeren die dit dorre land hebben bewoond. Kelten, Romeinen, Visigoten, Arabieren... elke cultuur heeft haar sporen achtergelaten en die zijn wonderbaarlijk goed bewaard gebleven.

Hier rust Keizer Karel

Wilde Keizer Karel zijn laatste dagen in Estremadura slijten om opgenomen te worden in dat pantheon? Wie zal het zeggen? Om welke reden dan ook, het was in 1556 dat de keizer zich terugtrok in het klooster van Yuste, waar hij twee jaar later aan malaria bezweek. Het kleine klooster werd in het begin van de XIXe eeuw bijna volledig verwoest en diende daarna decennialang als... koeienstal. Pas in 1958 werd het gerestaureerd, zodat u er nu een bezoek kunt brengen aan de laatste woonst van een van de meest legendarische keizers die de Europese geschiedenis heeft gekend. In dit museum zijn alle meubels authentiek, van het smalle hemelbed waar Karel V zijn laatste adem uitblies tot de chaise longue waarin hij rustte wanneer weer eens een jichtaanval hem had geveld. In een van de grote zalen hangt een engelachtig portret van de echtgenote van de keizer, Isabella van Portugal die als een van de mooiste vrouwen van haar tijd werd beschouwd. Omdat hij koste wat het kost wilde voorkomen dat bezoekers indiscrete blikken zouden werpen op haar teerbleke gelaat, liet hij een gordijn voor het schilderij hangen. Zo kon hij als enige genieten van het û inderdaad sublieme – portret.

Als laatste aandenken aan die tijd dragen vele Spaanse families uit de streek, afstammelingen van het hof van Karel V, nog altijd namen met een Vlaamse klank.

Gevleugelde balletdansers

Wat Estremadura ook bijzonder maakt, is dat je zowel in de steden als in de sierras (bergen) slechts naar omhoog hoeft te kijken om een gracieus ooievaarsballet te bewonderen. De elegante vogels zijn niet weg te denken uit het landschap van deze streek, die de grootste kolonie van Europa herbergt. Zelfs de uiterst zeldzame zwarte ooievaar, een soort die aan het uitsterven is, duikt hier nog geregeld op. Ook in de steden bouwen de ooievaars nesten op de onwaarschijnlijkste plekken: op kerktorens, elektriciteitsmasten, verkeersborden. In Caceres, de hoofdstad van het hoogland van Estremadura, zijn de inwoners hun gevleugelde gasten al lang gewoon. De oude stad ligt op een heuveltop, beschermd door indrukwekkende wallen met zware torens. Hier vindt u verscheidene van de mooiste en bestbewaarde monumentale bouwwerken van heel Europa. Paleizen en kerken, herenhuizen, kloosters... een indrukwekende ketting van sobere en harmonieuze gebouwen. Typisch voor de stad zijn ook de blinde gevels van de huizen als bescherming tegen invallers (het enige licht komt van de patio) en de afgeknotte torens van de paleizen waarin de adel woonde. De koningin van Spanje legde de plaatselijke aristocratie die vernedering op om ze te laten voelen dat ze haar privileges kwijt was.

Met zijn 50 000 inwoners is Merida de administratieve hoofdplaats van Estre-madura. Ooit was dit een van de belangrijkste steden van het Romeinse Spanje, en de overblijfselen uit die tijd blijven toeristen aantrekken: een intacte Romeinse brug, een aquaduct, arena’s en talloze andere getuigen van een rijk cultureel verleden. In het theater, versierd met marmeren zuilen en met toga’s versierde beelden, vinden in de zomer nog altijd voorstellingen plaats. Bovendien bezit het museum van Romeinse kunst een van de rijkste archeologische verzamelingen van Spanje. Weinig mensen kennen het, maar dat geldt voor heel deze charmante streek.

Een groen paradijs

Niet alleen de zwarte ooievaars maar nog vele andere met uitsterven bedreigde dieren hebben in Estremadura een ideale thuis gevonden: het natuurreservaat van Mon-fragüe. Hier leeft de grootste collectie vogels van Europa: roofvogels zoals de zwarte gieren en de keizersarenden, maar ook valken, uilen, trapganzen en talloze andere soorten... De grootste kolonie monniksgieren ter wereld (250 koppels) heeft de kurkeiken van het park in bezit genomen. Vergeet dus uw verrekijker niet en geniet van het fascinerende schouwspel wanneer de vogels hun nesten bouwen op de rotsen die de Taag domineren. n

A Karima Amrous