Het leven zoals het was?

Het heeft zijn tijd geduurd maar de televisieserie ‘de kavijaks’ komt nu toch op het Vlaamse scherm. Het is de verfilming van het gelijknamige boek van Jozef Vantorre, waarin hij zijn familie beschrijft in de jaren rond de Tweede Wereldoorlog. De echte familieleden reageren met gemengde gevoelens.

De naam kavijak is dialect voor koffiezak, maar het was vooral de roepnaam die de vissersfamilie in Heist-aan-Zee meekreeg. Jozef Vantorre vertelt in zijn boek heel beeldend hoe hijzelf, zijn broers, zijn zussen en zijn moeder gebukt gingen onder de armoede, maar ook onder het leven met een tirannieke vader- figuur. Zowel de eerste druk, in 1973, als de twee herdrukken weekten heel wat reacties los bij de lezers. De prestigieuze vijfdelige serie die nu op VTM wordt uitgezonden is op het boek gebaseerd en werd door niemand minder dan Stijn Coninx geregisseerd. De cast mag er trouwens ook zijn, met o.a. Jan, Jenne en Sofie Decleir, Nand Buyl, Sien Eggers en Lucas Van den Eynde. Hoewel ze zich baseerden op het boek, geven Coninx en scenarist Marc Didden een eigen gedramatiseerde interpretatie aan de personages. Vooral de manier waarop ze de vaderfiguur hebben geportretteerd – als dronkenlap, verkrachter en collaborateur – zet kwaad bloed bij veel familieleden.

Trots op de familie

Patricia (42) is de jongste van de zeven kinderen van de in 1998 overleden Jozef Vantorre. Ze is er erg trots op dat haar vader, een weinig geletterde man, er toch in slaagde een boek te schrijven én het gepubliceerd te krijgen. “De kavijaks leefden van wat ze met hun kleine bootje konden vissen én van wat ze vonden op de vuilnisbelt”, vertelt ze. “Maar hoe moeilijk ze het ook hadden, ze stonden altijd klaar voor elkaar en ze waren er trots op kavijaks te zijn. En dat zijn we nog altijd. Trots op de familie, trots op de kavijaks.”

“Dit had vader nooit gewild”

Toen er plannen werden gemaakt voor een verfilming van het boek, reageerde Patricia meteen enthousiast. Ze droeg zelfs haar steentje bij, door diverse bijrolletjes voor haar rekening te nemen. Zo speelde ze in één aflevering een boerin, en in een andere een elegante dame. Nu de serie op televisie komt, geeft ze volmondig toe dat het een prachtige productie is geworden, maar toch staat ze er met gemengde gevoelens tegenover.

“Prachtig acteerwerk is het, dat zeker. En de beelden van de zee en van de kust zijn magnifiek. Maar toch zit ik met een wrang gevoel. Dat mijn grootvader het gortig heeft gemaakt en dat het voor zijn kinderen geen lolletje was om dag in dag uit met hem te leven, is waar. Maar de film gaat te ver. Jan Decleir speelt de rol van mijn grootvader met verve maar dat hij zijn kinderen zo vaak moet aftroeven, doet mijn hart samenknijpen. Ook de incestscène, die in het boek met de nodige afstand en omzichtigheid wordt beschreven, is te sterk in de verf gezet waardoor ik me toch wat ga schamen. Ik ben er zeker van dat mijn vader het niet op deze manier verfilmd had willen zien...” n

De kavijaks, vanaf begin februari vijf weken lang op VTM.

Katrien Vervaele – Filip Godelaine