Het juiste cijfer op de juiste plaats!

Ten laatste op 30 juni 2005 moet de aangifte van uw inkomsten van het jaar 2004 bij de belastingdienst in de bus vallen. U hebt dus nog een viertal weken de tijd om het nieuwe formulier zorgvuldig te bestuderen en het heel nauwkeurig in te vullen. Want dat is meer dan ooit nodig.

Minister Reynders stelt het nieuwe aangifteformulier voor als een vereenvoudigde versie van het oude. Volgens velen gaat het echter om een ‘veredeld lottoformulier’ : het bestaat enkel nog uit codes. Gelukkig werd er een uitgebreide kladversie (‘Voorbereiding van de aangifte’) voorzien, waarop u iets meer aanwijzingen vindt.

Niet alleen de vorm van de aangifte werd drastisch gewijzigd. Ook qua aan te geven inkomsten zijn er belangrijke vernieuwingen. Voor inkomstenjaar 2004 worden voor het eerst alle inkomsten van gehuwden of wettelijk samenwonenden van elkaar losgekoppeld (de veelbesproken decumul û zie hierover Alles verandert voor koppels, Plus Magazine nr. 204, p. 84). Vooral deze mensen zullen dit jaar hun aangifte anders moeten opstellen.

Om uw aangifte correct in te vullen is het belangrijk dat u weet:

n hoe u uw gezamenlijke inkomsten moet splitsen

n waar op het aangifteformulier u wat moet invullen (de juiste bedragen bij de juiste codes).

Ter herinnering: doorgedreven decumul

Wat opvalt bij de nieuwe formulieren is dat de meeste kolommen die moeten ingevuld worden, ontdubbeld zijn en voorzien van verschillende codes. Dat is een gevolg van de decumul.

Tegelijk met het nieuwe aangifteformulier heeft het ministerie van Financiën administratieve toelichtingen (circulaires) verspreid over de gevolgen van de decumul voor echtgenoten en wettelijk samenwonenden. Hierna de krachtlijnen, waarmee u zeker rekening moet houden bij de voorbereiding van uw aangifte.

1. Echtgenoten en wettelijk samenwonenden worden fiscaal gelijkgeschakeld.

Wettelijk samenwonenden zijn twee mensen die naar de burgerlijke stand gaan en een verklaring ondertekenen dat zij wettelijk willen samenwonen. Het kan gaan om personen van een verschillend geslacht of van hetzelfde geslacht, zelfs familiebanden vormen geen beletsel. De fiscus behandelt deze samenwonenden als gehuwden. Ook personen van hetzelfde geslacht die huwen, worden fiscaal als echtgenoten beschouwd.

Let op: een domiciliëring op hetzelfde adres volstaat niet!

2. Elke partner geeft zijn eigen inkomsten aan.

Voortaan moet iedere partner zijn eigen inkomsten (beroepsinkomsten, onderhoudsuitkeringen,...) en de helft van de gemeenschappelijke inkomsten aangeven. Wat als ‘gemeenschappelijke inkomsten’ moet beschouwd worden, hangt voor gehuwden af van hun huwelijksvermogenstelsel:

n Wie huwde met een contract, neemt de tekst van dat contract even door vóór het invullen van de aangifte.

n Wie huwde zonder contract valt onder het wettelijk stelsel. Dan zijn er drie vermogens of groepen bezittingen: het eigen bezit van elk van de echtgenoten (meestal van vóór het huwelijk of verkregen door erfenis of schenking) en het gemeenschappelijk vermogen (aanwinsten na het huwelijk).

Let op: de inkomsten uit een eigen goed zijn toch gemeenschappelijk!

VOORBEELD Jan en Mia zijn gehuwd zonder contract. Ze wonen in een huis dat Mia al had gekregen van haar ouders. Dat huis is voor haar een ‘eigen goed’. Toch geven Jan en Mia elk de helft van het kadastraal inkomen van hun gezinswoning aan.

n Bent u gehuwd met scheiding van goederen, dan zijn er geen gemeenschappelijke inkomsten. Alle inkomsten en kosten zijn van één van beide echtgenoten. Wat door beide partners samen wordt gekocht, behoort in principe onverdeeld voor de helft aan elk van beiden toe. U geeft dan elk de helft aan. Wettelijk samenwonenden volgen in grote lijnen dit stelsel.

VOORBEELD Jan en Mia zijn gehuwd met scheiding van goederen. Ze wonen in een huis dat Mia al had gekregen van haar ouders. Dat huis is voor haar een ‘eigen goed’. Alleen Mia geeft het kadastraal inkomen van het huis aan.

Hoe splitst u uw gezamenlijk inkomen?

Voor gehuwden of wettelijk samenwonenden is het niet eenvoudig om te weten wat van wie is. We overlopen de posten van de aangifte waarover het meeste vragen rezen en duiden aan hoe u uw inkomsten moet splitsen.

1. Vak III – Onroerende inkomsten

Alle inkomsten worden per partner afzonderlijk belast.Splitsen doet u als volgt.

n Elk van beide echtgenoten moet zijn ‘eigen’ onroerende inkomsten aangeven en de helft van alle andere onroerende inkomsten (zie voorbeelden hierboven).

Let op: zoals gezegd zijn in het wettelijk stelsel de inkomsten uit ‘eigen’ goederen, gemeenschappelijk.

n De gewone interestaftrek (codes 1146 en 2146 -let op: zij staan niet meteen onder de codes 1145 en 2145, maar iets meer onderaan op het formulier).

De belastingadministratie aanvaardt dat de interesten van leningen om een onroerend goed aan te kopen, vrij worden verdeeld onder beide partners, zelfs als de lening slechts door één van beiden werd aangegaan. Voorwaarde is dan wel dat beide partners een deel van het kadastraal inkomen van het aangekochte goed aangeven.

VOORBEELD Jan en Mia zijn getrouwd met scheiding van goederen. Alleen Mia geeft het kadastraal inkomen van het huis aan dat haar eigen goed is. In dit geval kan Jan geen intrestaftrek aangeven.

Meestal verdeelt u het best de interesten tussen u en uw partner naargelang het aandeel in het totale onroerende inkomen. Een eventueel overschot wordt overgeheveld naar de andere partner, zodat de verdeling eigenlijk niet veel belang heeft.

n De bijkomende interestaftrek (codes 1138 en 2138):

De oude basisregels blijven gelden: een bijkomende interestaftrek wordt toegekend voor de interesten van hypothecaire leningen met een looptijd van tenminste 10 jaar die werden aangegaan om een enige woning aan te schaffen of te re-noveren. Nieuw is dat de voorwaarde ‘enig’ per partner apart wordt beoordeeld. Dit wil zeggen dat zelfs als de partner een andere woning bezit, de bijkomende interestaftrek van toepassing kan zijn.

VOORBEELD Mia verhuurt het huis dat ze al had gekregen voor haar huwelijk met Jan. Het huis waar ze in wonen is dan voor Jan een ‘enige’ woning, maar niet voor Mia.

Als beide partners recht hebben op de bijkomende interestaftrek, dan wordt deze proportioneel tussen beiden verdeeld, in functie van ieders inkomen.

2. Vak VIII – Aftrekbare bestedingen

De administratie bekijkt per echtgenoot of aan alle voorwaarden en grensbedragen is voldaan. In de aangifte vermeldt u per partner de uitgave die u wenst af te trekken. De fiscus zal dan in de eerste plaats nagaan of per echtgenoot de voorwaarden vervuld zijn. Daarna wordt de aftrek proportioneel toegekend, dit wil zeggen: naargelang het netto-inkomen van de partners.

n Onderhoudsuitkeringen (codes 1390 en 2390): de onderhoudsuitkeringen die door één partner worden betaald, worden ûen dit is een afwijking van de proportionaliteitsregeling – eerst aangerekend bij de partner die het onderhoudsgeld verschuldigd is. Het eventuele saldo wordt bij de andere partner afgetrokken. De fiscus doet deze aanrekening zelf. U vult gewoon de betaalde bedragen in bij de partner die de betaling deed.

n Giften (codes 1393 en 2393): iedere partner vult de door hem gedane giften in. De fiscus deelt dan het totale bedrag om tussen beide partners volgens het proportioneel netto-inkomen, ongeacht de naam op het attest.

3. Vak IX – Belastingverminderingen

De meeste oude voorwaarden blijven ongewijzigd, maar het vervullen ervan wordt nu per partner beoordeeld en niet meer voor de beide partners samen.

n Voor PWA-cheques en dienstencheques (codes 1364, 1365 en 2364, 2365) vult iedere partner het bedrag aan cheques in dat op zijn naam werd aangekocht. Bij de berekening van de belasting wordt automatisch het totale bedrag omgedeeld over beide partners volgens hun inkomen.

n Ook voor energiebesparende investeringen in een woning (codes 1363 en 2363) wordt in de aangifte het bedrag van de factuur ingevuld bij de partner op wiens naam de factuur staat. Ook hier doet de fiscus achteraf een proportionele verdeling naargelang van het aandeel in het kadastrale inkomen per partner.

Hoe vult u uw aangifte correct in?

Van de belastingdiensten krijgt u een origineel aangifteformulier toegestuurd, dat altijd ingevuld en ondertekend moet worden teruggestuurd. Daarbij vindt u een brochure met toelichtingen en een voorbereiding (een ‘klad’) van de aangifte.

De aangifte zelf bestaat uit twee delen. Het tweede deel moet alleen worden ingevuld door zelfstandigen en door belastingplichtigen die ‘diverse inkomsten’ hebben genoten, zoals toevallige winsten, prijzen aan geleerden of belastbare meerwaarden. Het eerste deel is voor alle belastingplichtigen bestemd.

De meeste inkomsten en uitgaven moeten voor gehuwden en wettelijk samenwonenden uitgesplitst per partner worden ingevuld (hoe u moet splitsen, zie hierboven). Hiervoor zijn in de aangifte twee kolommen voorzien. Bij partners van verschillend geslacht vult de man de linkse kolom in. Bij partners van hetzelfde geslacht is de linkerkolom voorbehouden voor de oudste van de twee.

weetje Op het formulier is geen vak voorzien waar u aanduidt onder welk stelsel u gehuwd bent. Uiteraard bent u verplicht uw aangifte waarheidsgetrouw in te vullen en kan de fiscus eventueel een kopie van uw huwelijkscontract vragen.

Hoe gaat u daarbij concreet te werk?

n Vul eerst het voorbereidingsformulier in. Omdat er op het origineel enkel codes staan, vult u eerst zorgvuldig het voorbereidingsformulier in, waar u naast de codes ook kunt zien wat u precies invult. Dit formulier lijkt heel erg op de oude vertrouwde aangifte. Wie ook de vorige jaren zijn belastingformulier zelf heeft ingevuld, zal zich niet vergissen.

Om uw gezamenlijke inkomsten juist uit te splitsen, houdt u steeds het huwelijkscontract bij de hand.

Loontrekkenden kunnen hun beroepsinkomsten terugvinden op de loonfiche die zij van hun werkgever ontvingen. Het aan te geven bedrag staat naast de code die ook op het aangifteformulier wordt vermeld (Vak IV, code 1250 of 2250).

U vult gewoon het bedrag in, naast de overeenstemmende code.

Ook gepensioneerden ontvangen een fiche van de pensioeninstelling. Om het makkelijk te maken, worden gezinspensioenen reeds door de pensioenkas opgesplitst tussen beide partners (Vak V, codes 1211 en 2211). Ook hier kan het bedrag van de fiche dus gewoon worden overgeschreven naast de overeenstemmende code op het belastingformulier.

Let op: indien u meerdere inkomsten- fiches ontving, telt u de bedragen samen en vult u alleen het eindbedrag in.

weetje De codes op het nieuwe formulier stemmen niet overeen met deze op de aangifteformulieren van de vorige jaren!

n Kopieer naar het origineel Na het invullen van de voorbereiding, schrijft u zorgvuldig alle gegevens op het origineel. U schrijft niet buiten de vakjes omdat alle gegevens ingescand moeten worden.

De codes die u niet gebruikt, laat u gewoon blanco. U schrijft er niets bij. Niets mag worden doorstreept, verbeteringen moeten worden aangebracht met correctievloeistof.

n Bewaar de voorbereiding en stuur het origineel op. We raden u aan ook een kopie van het origineel te bewaren.

Een vergissing rechtzetten. Als u bij het nakijken van de afrekening (de aanslag die u volgend jaar krijgt) een materiële vergissing (een schrijf- of rekenfout) ontdekt, kunt u een rechtzetting vragen. Dit kan door een verzoek om ambtshalve ontheffing. De fiscus kan een rechtzetting doen als u de vergissing meldt binnen de drie jaar na het inkomstenjaar. n

Annemie Baekelandt