Het dak van België

Nergens in België maakt u zoveel kans op een witte Kerst als in de Hoge Venen. Nergens kunt u in de eindejaarstijd ook beter genieten van een stevige winterwandeling in een ongerept landschap. Met veel romantische kerstsfeer toe!

In de hal van het stadhuis van Malmédy prijkt een borstbeeld van koning Albert I. Niet verwonderlijk als u weet dat dit voor de inwoners hun eerste koning der Belgen was. Malmédy en de Oostkantons verhuisden immers pas in 1920 van de Duitse naar de Belgische kroon. Nog steeds vormen Malmédy en het aangrenzende Waimes een Franstalig eiland in Duitstalig België. Vóór de aanhechting bij België hebben de inwoners zich heftig tegen de verduitsingspolitiek van Bismarck verzet. Hun gehechtheid aan het Waals en hun carnavalstraditie hebben daarbij geholpen. Dat eerste zult u merken aan de tweetalige straatnaamborden. Frans en Waals.

Malmédy ligt in een keteldal dat door de Warche en haar bijriviertje Warchenne uit de rotsen is geboetseerd. Het stadje werd al in de zevende eeuw door Sint-Remaclus gesticht, maar van het verleden bleef weinig overeind na de bombardementen tijdens het Ardennenoffensief in de winter van 1944. Toch loont een stadswandeling de moeite. Als u door de Rue La Vaulx, de Rue Haute Vaulx en de Rue Derrière La Vaulx loopt, let dan op de vele herenhuizen met hun gevels van leisteen. U komt hier ook voorbij de Gretèdar, een 17de-eeuws kasseistraatje dat zich steil naar boven slingert. Als u niet tegen de klim opziet, passeert u de kapelletjes van een kruisweg. Boven wordt u beloond met een fraai uitzicht op het dal.

In de greep van de trouv’lê

Naast de eerder banale kerk, die hier nog altijd kathedraal heet, geeft het oude klooster (nu de stadsadministratie) een beeld van de vroegere uitstraling van het stadje. Het klooster vormde eigenlijk een bijhuis van de abdij van Stavelot die eeuwenlang zowel de geestelijke als de wereldse macht over Malmédy uitoefende.

“Poeh”, zeggen de Malmédiens, “die van Stavelot zijn misschien rijker maar ons carnaval (‘Cwarmê’) is leuker.” De sfeer kunt u voorproeven in het Carnavalsmuseum (Maison Cavens) op de Place de Rome. Het carnaval werkt hier met vijftien vaste figuren, vermommingen en rituelen die in de loop van de geschiedenis zijn gegroeid. De hoofdrol is weggelegd voor de trouv’lê, de lokale versie van prins-carnaval. Hij loopt rond met een hape-tchâr (vleesbijter) waarmee hij iedereen bij de benen mag vastnemen. De ongelukkige wordt pas verlost als hij/zij op de knieën valt, de trouv’lê onderdanigheid betuigt en met bier tracteert.

Is dit Disneyland?

Wanneer ik aan de voet van de burcht Reinhardstein sta, zo’n 8 km van Malmédy richting Robertville, moet ik in mijn armen knijpen. Is dit Disneyland of echt? Bovendien begint het zowaar te sneeuwen. Echte sneeuw, geen trucjes.

Reinhardstein moet in niets onderdoen voor de burcht van Doornroosje. Het slot is in de veertiende eeuw gebouwd op een rots in een eenzaam en woest landschap. Naast de burcht stort een wildbeek zich 90 meter naar beneden in de Warche û meteen de hoogste natuurlijke waterval van ons land. In 1965 kwam de Brusselse professor Jean Overloop de ruïnes bezoeken. Hij kwam zo onder de indruk van de site dat hij ze prompt kocht. In de volgende twintig jaar heeft hij met zijn eigen spaarcenten en privégiften de burcht zo authentiek mogelijk laten heropbouwen. Vandaag is ze bemeubeld met de ongelooflijke antiekcollectie die de professor in de loop van zijn leven had verzameld. Het monument is nu eigendom van een vzw en wordt bewoond door de conservator. Elke vierde zondag van de maand wordt in de kapel een Latijnse mis opgedragen in historische gewaden en met Gregoriaanse gezangen. U voelt zich teruggeflitst in ververvlogen tijden.

Voor een bezoek moet u de auto achterlaten op een parkeerterrein aan de rand van het skidorpje Ovifat en dan nog een 800 lange toegangsweg te voet afdalen. Andere mogelijkheid: vanaf het stuwmeer van Robertville loopt een prachtig wandelpad naar diezelfde toegangsweg.

694 meter, of hoger?

Om uit te blazen na dit bezoek hoeft u niet ver te gaan. In Ovifat, aan het kruispunt met de straat die naar de skipiste leidt, vindt u Les Charmilles. Een leuke taverne met als bijzonder kenmerk dat Francis Leentjens, de eigenaar, hier lekkere arti-sanale kazen maakt. Niet gering voor iemand die in een vroeger leven electricien en brandweerman was. Zijn beste kaas is Herve-achtig en heet Troufleur (letterlijk turfsteker). Francis maakt hem van rauwe melk die hij bij boeren in de directe omgeving ophaalt, affineert de kaas met bier en laat hem twee maanden rijpen in zijn kelders. Na een winterwandeling laten de specialiteiten van het huis zich goed smaken: de kaasplank natuurlijk, maar ook de Trouflette (een stevige schotel met Troufleur-kaas, uien, aardappelen en spekjes) of de raclette fagnarde (letterlijk: raclette van de Venen).

Een paar kilometer verder staan we op het hoogste punt van België: het Signal de Botrange, op 694 meter. Naast de toren werd in 1923 een heuveltje met een stenen trap gebouwd. En daarbovenop staat u pas écht op de top van ons land: 700 meter boven de zeespiegel. Geef toe, dat klinkt al beter dan 694 meter.

De Hoge Venen strekken zich in totaal over 30 000 ha uit – een unieke biotoop. Het microklimaat maakt er ook de koudste en natste regio van ons land van. Hier valt altijd de eerste sneeuw, hier blijft die sneeuw het langst liggen. Tot vijftig jaar geleden kwam de plaatselijke bevolking er nog turf steken om hun woning warm te houden in de winter. Zo’n 4 500 ha van het gebied vormen het eigenlijke natuurreservaat van de Hoge Venen. Desolaat, onherbergzaam en geheimzinnig veen- en moerasland zover de blik reikt.

Alleen op de wereld

In het Natuurparkcentrum Botrange (een kleine kilometer van het Signal) vindt u veel informatie over de streek en goede wandelkaarten. Een knap gemaakte permanente tentoonstelling beschrijft hier ook de ontwikkeling van het landschap en de fauna en flora. Als u daarna gaat wandelen, respecteer dan de geldende voorschriften. De zones die op de kaarten zijn aangeduid met een D, blijven verboden voor het publiek. De C-zones mag u betreden onder begeleiding van een erkende natuurgids. In de B-zones mag u vrij wandelen op de bewegwijzerde paden.

Nergens in België kunt u zo’n alleen-op-de-wereldgevoel krijgen als hier. Als u ten minste de weekends na stevige sneeuwval vermijdt, want dan worden de Hoge Venen geconfronteerd met massa’s toeristen, langlaufers en urenlange files.

Wij zijn gelukkig alleen wanneer ik met natuurgids Roger door de Fagne de Poleur wandel. Deze wandelroute (reken op 2 uur) vertrekt en keert terug aan de Baraque Michel. Ze is vrij toegankelijk en bewegwijzerd met groene rechthoekjes en geeft een goed beeld van de uitgestrektheid van het veen. De eerste kilometers lopen we over pontons, ‘knuppelpaden’ die zich op vele plaatsen door het gebied slingeren om de wandelaars natte voeten te besparen en ze tegelijk te kanaliseren. Roger wijst me op de zwarte stukken turf, op de oude grenspalen van vóór 1920, op veenmos en veenpluis en op allerlei soorten bessen. Maar ook op het opdringen van grassoorten die wijzen op een verschraling. We worden stil wanneer we het Croix des Fiancés passeren. Dit kruis

herdenkt François en Marie, twee geliefden die op een januaridag in 1871 besloten te voet door het ondergesneeuwde veen naar Solheid te trekken om hun huwelijksaangifte te doen. Ze verdwaalden en kwamen in bittere omstandigheden om. Vandaag komen nog altijd onbekenden bloemen aan het kruis leggen.

Ook niet te missen

Xhoffraix: het hagendorp tussen Malmédy en Botrange. Vele huizen beschermen zich met hoge hagen tegen de ijskoude oostenwinden.

Het riviertje Bayehon slingert zich door een ongerept woud. Aan de brug op de weg tussen Xhoffraix en Ovifat vertrekt een wandeling door het woud die u bij een

9 meter hoge waterval brengt. n

Héél veel kerstsfeer

l Malmédy en Eupen wedijveren met elkaar om de meest sfeervolle kerstversieringen. In Malmédy zijn alle kerstlichtjes wit en in de wijk D’Oultrepont worden vele huizen romantisch versierd.

l Bijzondere kerstmarkten: Natuurparkcentrum Botrange: alle dagen van 22/11 tot 23/12, telkens 10 – 18 uur (animaties op zondag). Malmédy: op 13 en 14/12, telkens 10 – 20 uur, Place du Châtelet. Eupen: 5 t.e.m. 7/12 in de benedenstad, 12 t.e.m. 14/12 in de bovenstad. Sankt-Vith: 14 en 15/12.

l Krippana: unieke verzameling van 500 kerststallen uit de hele wereld (in Manderfeld, Bergersfeld 4), alle dagen 10 -18 uur, toegang a5, info: % 080 54 87 29

Weer bijzondere lezersvoordelen!

Laat dit artikel zien en u wordt verwend met extra’s. Geldig tot 31 maart 2004!

l Natuurparkcentrum Botrange: voor de toegang tot de permanente tentoonstelling betalen Plus-lezers a 2,50 in plaats van a 3.

l De bakkerij-tearoom van Aline en Daniel Jacob is één van de plaatsen waar u baisers de Malmédy kunt vinden, een combinatie van grote schuimpjes en slagroom. Ze worden per stuk verkocht. Alles wordt door Aline (foto) en Daniel vers bereid. Plus-lezers betalen hier voor één baiser slechts a 1 in plaats van a 1,65. Adres: Rue du Commerce 6, 4960 Malmédy, % 080 33 77 00, open 7-18.30 uur, gesloten op dinsdag (let wel: de zaak is tot 3/12 gesloten).

l Als u bij Francis Leentjens in Les Charmilles (zie artikel) een royale kaasplank bestelt (a 6,25), tapt hij voor u gratis een glas Fagnard-bier. De zaak is vanaf 12 december weer open van vrijdagmiddag tot zondagavond. Adres: Rue des Charmilles 66, 4950 Ovifat, % 080 44 58 64.

l Belsud biedt een waardebon van a 100 voor elk verblijf uit de Belsud-catalogus. We verloten deze bon onder de lezers die vóór 20 december 2003 een briefkaart sturen naar Plus Magazine-Plezier van België, Raketstraat 50 bus 10, 1130 Brussel. Vermeld uw antwoord op deze vraag: door welke heilige werd Malmédy gesticht?

Belsud Reserveringscentrale, Grasmarkt 61, 1000 Brussel, % 02 504 02 80,

e-mail belsud@opt.be

Praktisch

l Voor alle informatie: Maison du Tourisme, Place Albert Ier,

4960 Malmédy, % 080 33 02 50, www.eastbelgium.com

l Natuurparkcentrum: Route de Botrange 131, 4950 Robertville, % 080 44 03 00. Het centrum organiseert ook begeleide wandelingen.

l Reinhardstein: alleen te bezoeken met een gids (u kunt wel aansluiten bij een groep). Info (ook over de Latijnse mis): % 080 44 68 68. Ook open op 28 december (rondleidingen om 14.15 en 15.50 uur). Toegang: a 5,50.

l D e Oostkantons hebben een stand op Zenith, de beurs voor de actieve Plusser, 2 tot 6/12 op de Heizel in Brussel.

A