Het beste van de bijen

Apitherapie, de alternatieve genees- wijze op basis van bijenproducten, maakt ook in België opgang. Bijen-producten zouden dan ook heel wat troeven hebben: de wondgenezing bevorderen, de hartfunctie regelen, de luchtwegen beschermen...

Apitherapie of bijentherapie wint ook in ons land aan bekendheid. De medische wereld erkent dat substanties uit de bijenteelt heilzaam kunnen zijn, maar over de geneeskrachtige werking van honing, propolis, stuifmeel, koninginnengelei, was en bijengif bestaat geen eensgezindheid. “Het is moeilijk om rond bijenproducten klinische studies te verrichten omdat die producten niet te standaardiseren vallen”, meent Magali Culot, apotheker in Waals-Brabant. Zij volgde een opleiding bij dr. Stefan Stangaciu, een apitherapiespecialist uit Roemenië, waar ze op dit vlak al heel ver staan.

Was, een prima hulpstof

Was – een product van bijen dat onontbeerlijk is voor de opbouw van de raten in de bijenkast – wordt hoofdzakelijk gebruikt als bindmiddel in dermatologische preparaten. U vindt was onder meer in coldcream en in lippenbalsem. En dankzij was geuren kaarsen zo aangenaam.

Koninginnengelei tegen veroudering ?

Koninginnengelei, aangemaakt in de klieren van de werkbijen, is uitsluitend bestemd om de bijenkoningin te voeden. Omdat die vijf jaar leeft en tot 2.000 eitjes per dag legt – een werkbij leeft slechts zes weken en kan geen eitjes leggen – schrijft men de gelei weldadige en levensverlengende eigenschappen toe. “Koninginnengelei bevat behalve vitamines – voornamelijk van de B-groep – ook minerale zouten, essentiële aminozuren, antibiotische factoren en de neurotransmitter acetylcholine. In de apotheek zijn revitaliserende kuren met koninginnengelei verkrijgbaar”, aldus Magali Culot. De cosmeticasector gebruikt koninginnengelei dan weer in anti-agingformules. Maar of ze inderdaad huidveroudering tegengaat? Daar is niet iedereen het over eens. Daarvoor zijn wetenschappelijke bewijzen nodig.

Propolis, een natuurlijk antibioticum

Popolis staat in voor de verdediging van de bijenkast. Om ze aan te maken, oogsten bijen de hars die bomen produceren om zich te verweren tegen ziekteverwekkers. Die hars vermengen de bijen met was. Met het ontsmettende mengsel smeren ze het bijennest in. “De lucht in een bijennest is zo zuiver dat men die laat inademen door astmapatiënten”, weet Magali Culot. “Als een muis in een bijennest doordringt, wordt ze door de bijen gebalsemd om niet te rotten. Ook de oude Egyptenaren gebruikten propolis om hun doden te balsemen.

“Propolis geeft het afweersysteem een boost. Ze werkt antibacterieel, ontstekingsremmend, pijnstillend en herstellend voor de huid, de slijmvliezen en de botten. Ze is prima voor neus, keel, oren en luchtwegen en wordt ook gebruikt in de stomatologie en de dermatologie. Propolis heeft een voetje voor op klassieke antibiotica: de samenstelling is niet altijd dezelfde en ze bevat een honderdtal actieve moleculen, waardoor bacteriën niet resistent worden”, weet Magali Culot.

“Propolistinctuur verdient een plaats in elke huis-apotheek. Een beter middel tegen aften is er niet”, vindt dr. Géraud De Bodt, huisarts in Morlanwelz. “Let wel, propolis veroorzaakt in één op 1.000 gevallen allergische huidreacties. Ze bevat namelijk cafeïnezuurderivaten en dat zijn allergenen.” Propolis is verkrijgbaar in de apotheek, als tinctuur of in poedervorm.

Stuifmeel, een voedingssupplement

We hebben het hier niet over het stuifmeel dat wordt meegevoerd door de wind en in het voorjaar vervelende allergische reacties veroorzaakt. Wel over entomofiel stuifmeel dat wordt meegevoerd door insecten. “Dit bloemenstuifmeel fungeert voor de bijen als een proteïne. Ze brengen het in de vorm van bolletjes naar hun nest, waar het rijpt. Het is een fantastisch voedingssupplement, met veel aminozuren, vitamines en spoorelementen”, legt Magali Culot uit.

“Stuifmeel staat er vooral om bekend dat het helpt tegen prostaatvergroting. Alle mannen die deze aandoening willen vermijden, zouden het moeten innemen”, adviseert professor Théodore Cherbuliez, een Zwitserse arts. Ook al zijn er niet echt wetenschappelijke bewijzen voor, ook dr. Géraud De Bodt dicht stuifmeel deze heilzame werking toe. Kant-en-klaar stuifmeel vindt u in de natuurwinkel.

Gif, een ontstekingsremmer

Bijen mogen dit wapen dan al gebruiken tegen hun belagers, als ontstekingsremmer is bijengif tot 100 keer krachtiger dan hydrocortison. Bijengif wordt traditioneel ingezet tegen reuma. Bij deze techniek – het terrein van gespecialiseerde artsen – wordt de patiënt rechtstreeks door de bij gestoken op de acupunctuurpunten. “In Roemenië is dit een specialisatie, maar in België wordt de methode weinig toegepast”, merkt Magali Culot op. En – voor wat het waard is – het verhaal wil dat Karel de Grote zijn jicht behandelde met bijengif.

Olivia Van de Putte