Help, ik wil een andere naam!

Naaktgeboren, Papegaai, Pannenkoek,... niet alle namen zijn even makkelijk om mee te leven. Toch is van naam en/of voornaam veranderen geen recht maar een gunst. Hoe pakt u het aan en wat kost het?

De ene mens trekt zich er niets van aan, de andere beschouwt een ‘uitzonderlijke’ familienaam als een handicap voor zijn loopbaan of in zijn privéleven. En soms heeft een naam wel degelijk ernstige gevolgen. Het feit dat de Brusselse chocoladefabrikant Nihoul zijn deuren moest sluiten, zal allicht wel iets te maken hebben met het feit dat zijn naamgenoot opdook in het dossier-Dutroux.

Een nieuwe familienaam

Om voor de hand liggende redenen van maatschappelijke stabiliteit kunnen we niet zomaar van naam veranderen. Volgens de wet van 15 mei 1987 over de namen en voornamen kan een familienaam alleen in uitzonderlijke gevallen en om ernstige redenen worden gewijzigd. Voor voornamen is de wet een beetje soepeler.

Wie kan een aanvraag indienen? Een verzoek om naamsverandering kan uitsluitend worden ingediend door personen die de Belgische nationaliteit bezitten, mensen met het vluchtelingenstatuut van de V.N. en staatlozen (het statuut moet bij de aanvraag worden bewezen).

Hoe dient u een verzoek in? Het verzoek moet door uzelf of door uw wettelijke vertegenwoordiger worden ingediend. Voor een minderjarig kind (jonger dan 18) moeten beide ouders het samen indienen, behalve als het ouderlijk gezag door een vonnis aan een van de ouders is toegewezen.

Wat moet het verzoek bevatten? Het moet duidelijk het voorwerp vermelden (de naam) en de historische, sociologische, familiale of andere motieven.

Voorbeeld: ‘Ik word vaak uitgelachen omdat ik Naaktgeboren heet. Deze naam hindert mij. Ik wens van naam te veranderen omdat ik liever de naam van mijn moeder zou dragen (of een naam die afgeleid is van mijn huidige naam)’.

Bij de aanvraag moet u volgende documenten voegen:

l een letterlijk en gezegeld afschrift van de geboorteakte

l een recent getuigschrift van verblijfplaats

l een bewijs van Belgische nationaliteit of, voor vluchtelingen en staatlozen, een attest dat deze hoedanigheid bewijst

l een schriftelijke verbintenis om de registratierechten te betalen (zie verder) als de naamsverandering wordt aanvaard.

Let op: U moet elke adreswijziging tijdens de procedure melden aan de dienst Naamsveranderingen, en een nieuw getuigschrift van verblijfplaats bezorgen.

Waar moet u de aanvraag indienen? Stuur ze schriftelijk naar de Federale Overheidsdienst Justitie,

Dienst Naamsveranderingen,

Waterloolaan 115, 1000 Brussel, tel. 02 542 67 04/56/35 fax: 02 542 70 23

Hoe verloopt de procedure? De aanvraag wordt doorgegeven aan de gerechtelijke overheid, die via de plaatselijke politie inlichtingen verzamelt voor een onderzoek. Deze informatie dient slechts als advies en is niet bindend voor de beslissing van de minister. De resultaten van het onderzoek worden dan doorgegeven aan de dienst voor naamsveranderingen van de Federale Overheidsdienst Justitie, die het dossier administratief behandelt.

Het dossier gaat met een gemotiveerd advies van de dienst voor naamsveranderingen naar de minister van Justitie. Volgens het principe dat een naamsverandering een uitzondering moet blijven, beslist de minister of het dossier wel of niet door de koning zal worden ondertekend. Daarna wordt de verandering van naam eventueel toegekend d.m.v. een koninklijk besluit.

Mag ik mijn nieuwe naam onmiddellijk gebruiken? Neen. Het koninklijk besluit dat de naamsverandering toekent, moet in het Staatsblad verschijnen en elke belanghebbende heeft vanaf de publicatie 60 dagen tijd om verzet aan te tekenen tegen uw naamsverandering. De koning spreekt zich met een gemotiveerd besluit uit over het verzet. Na de termijn van 60 dagen (of na de afwijzing van het verzet) is het besluit definitief. Er wordt een kopie naar het Bestuur van Registratie van de Federale Overheidsdienst Financiën gestuurd, die het u tegen betaling van de registratierechten overmaakt.

Daarna moet u met de kopie naar de burgerlijke stand van uw woonplaats en dit moet gebeuren binnen de 60 dagen na de registratie. De naamsverandering gaat in op het ogenblik dat de ambtenaar van de burgerlijke stand ze inschrijft in de registers van de burgerlijke stand.

Let op: Als u de kopie van het besluit niet binnen de verplichte termijn van 60 dagen op de burgerlijke stand aflevert, wordt het besluit als ongeldig beschouwd en bent u verplicht de hele procedure opnieuw te doorlopen!

Hoe lang duurt de procedure? De gemiddelde duur is momenteel anderhalf tot twee jaar. Maar het kan sneller of langzamer gaan, afhankelijk van het specifieke dossier.

Wat kost het? Een naamswijziging is belast met een registratietaks van euro 490, die wordt opgetrokken tot euro 740 als u een tweede naam aan de eerste wilt koppelen of een hoofdletter door een kleine letter wilt vervangen. De koning kan het registratierecht met een gemotiveerd besluit verminderen, maar het is nooit lager dan euro 490 per persoon.

Een nieuwe voornaam

De procedure is dezelfde als die voor de verandering van de familienaam, op enkele verschillen na.

1. De toelating. De verandering van voornaam wordt niet door de koning maar door de minister van Justitie verleend.

2. De formaliteiten. Er is geen publicatie in het Staatsblad en geen verzetstermijn van 60 dagen.

3. Het registratierecht bedraagt euro 490. In een aantal gevallen kan dat bedrag echter worden verlaagd tot euro 49:

l als uw voornaam belachelijk klinkt, of hatelijk:

– uit zichzelf: het is niet altijd makkelijk om als Woopie, Zak of Stoffel door het leven te gaan

– vanwege zijn associatie met uw familienaam: als uw ouders een twijfelachtig gevoel voor humor hadden of gewoon verstrooid waren toen ze u Minnie Muys of Nest Casterman noemden, vindt u dat waarschijnlijk minder grappig dan de rest van de wereld

– omdat hij duidelijk verouderd is. Voorbeeld: Jodocus.

l als u uw buitenlands klinkende voornaam wilt veranderen omdat u denkt dat het uw integratie en de omgang met uw omgeving zal vergemakkelijken.

l als uw voornaam tot verwarring leidt, bijvoorbeeld omdat hij mannelijk klinkt terwijl u een vrouw bent: Andrée, Marcelle...

Let op: volgens uw identiteitskaart heet u Pelagia (omdat uw grootmoeder ook zo heette en uw ouders de familietraditie in stand wilden houden) maar in de praktijk gebruikt iedereen uw tweede voornaam en bent u Annie. Dit geeft u geen recht op korting omdat uw naam verwarrend zou zijn.

4. De vereiste documenten. Sinds januari 2002 wordt het dossier in principe niet meer voor onderzoek aan het gerecht doorgegeven, maar toch kan men bepaalde documenten vragen, zoals een recent bewijs van goed gedrag en zeden. Transseksuelen hebben een medisch getuigschrift nodig dat het normale verloop van de hormonale behandeling bevestigt.

Hoe lang duurt deze procedure? De gemiddelde duur is momenteel anderhalf jaar. Het kan sneller of langzamer gaan, afhankelijk van het specifieke dossier. n

A Jocelyne Minet