Heeft aromatherapie een impact op uw gezondheid?

Isabelle Pacchioni, aromatherapeute, medeoprichter van het bedrijf Puressentiel.

Voor

Wat doet aromatherapie?

Aromatherapie gebruikt etherische oliën als natuurlijke behandeling voor uiteenlopende doeleinden. Etherische oliën moet u zien als het allerkrachtigste plantenextract, als de levensbron van de plant. Niet alle planten lenen zich tot etherische oliën, alleen de aromatische soorten. Zoals de geur die vrijkomt bij het schillen van een mandarijn of het ruiken aan lavendel.

Etherische olie wordt verkregen via stoomdistillatie of mechanische persing van een deel van de plant (blad, bloem, wortel). Naast aromatische moleculen bevat ze ook chemische moleculen met een therapeutische werking: ontsmettend, antiviraal, antimicrobieel, antibacterieel, ontstekingswerend, kalmerend of insectenwerend. Oliehoudende planten, bloemen en bomen kunnen zonder deze olie niet overleven: ze beschermt hen tegen externe agressie.

Welke gezondheidsvoordelen biedt aromatherapie?

Aromatherapie wordt al ruim 3000 jaar toegepast. We beschikken over oude getuigenissen over hun doeltreffendheid, aangevuld met moderne wetenschappelijke studies. Etherische oliën worden met succes ingezet voor behandelingen in uiteenlopende domeinen. Zo staan oliën van tijm, oregano, kaneel, kruidnagel bekend om hun antibacterieel effect. Ze zijn zelfs werkzaam bij bepaalde antibioticaresistente bacteriën. Ze stimuleren ook het afweersysteem, waardoor ze erg nuttig zijn bij verkoudheden en andere winteraandoeningen.

Verder zijn etherische oliën doeltreffend bij de behandeling van pijn: gewrichts- en spierpijn, maagdarmlast, hoofdpijn. Daarnaast heeft aromatherapie een ontstekingsremmende werking, is ze zinvol bij de behandeling van stress, zenuwachtigheid, slapeloosheid en bestrijdt ze parasieten (muggen, luizen). Ook op esthetisch vlak zijn etherische oliën nuttig. Tal van cosmeticabedrijven hebben klinische tests ontwikkeld om het anti-aging effect en de huidversterkende eigenschappen van etherische oliën aan te tonen.

Het succes van aromatherapie hangt samen met de tijdgeest: almaar meer mensen vinden dat ze te vaak naar geneesmiddelen grijpen. Ze willen terug naar meer natuurlijke, maar efficiënte middelen.

Hoe etherische oliën gebruiken?

Ze kunnen op verschillende manieren door ons organisme worden opgenomen. Afhankelijk van het beoogde effect, kunt u ze inhaleren, innemen of op de huid aanbrengen. Omdat etherische oliën erg krachtig zijn, smeert u ze beter niet puur op de huid. Het is veiliger om ze te mengen met plantaardige oliën. Er bestaan kant-en-klare bereidingen, die veilig kunnen worden gebruikt.

Wat zijn de risico’s?

Zoals alle actieve stoffen, zijn etherische oliën in pure vorm erg krachtig en kunnen ze bij verkeerd gebruik of een foute diagnose bijwerkingen geven. Die variëren van onschuldig tot ernstig: huidirritaties, allergieën, hormonale verstoringen, zelfs epilepsie. De toxische dosis verschilt van mens tot mens. Daarom is het belangrijk om ze te kopen bij een specialist, zoals een apotheker, en strikt de gebruiksaanwijzing of het advies van de aromatherapeut te volgen.

Uit voorzorg zijn etherische oliën niet toegestaan bij kinderen jonger dan 7 jaar, bij zwangere vrouwen, bij mensen met een verleden van epilepsieaanvallen, bij chronisch zieken die een langdurige medische behandeling volgen. Ook wie astma heeft, raadpleegt best vooraf een arts.

Marie Prins, lid van SKEPP (Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudowetenschap en het Paranormale) en van de Nederlandse Vereniging tegen Kwakzalverij.

Tegen

Wat doet aromatherapie?

Het gebruik van de damp van etherische oliën als medicijn wordt aromatherapie genoemd. De oliën worden door aromatherapeuten graag voorgesteld als een natuurlijk product maar dat klopt niet. Ze zijn het resultaat van een chemische bewerking (stoomdistillatie), waarbij ook chemicaliën in het spel zijn. De oliën zijn ook hoegenaamd niet noodzakelijk voor de gezondheid, zoals de Franse term huiles essentièles wil laten uitschijnen.

Biedt aromatherapie gezondheidswinst?

Tot nu toe heeft geen enkele betrouwbare placebogecontroleerde wetenschappelijk studie het medische effect van aromatherapie kunnen aantonen. Al zou je voor aroma’s die al eeuwenlang in gebruik zijn, toch verwachten dat er medische resultaten bekend zijn.

Dat ze inspelen op onze gevoelens is een feit, net zoals hun geuren, afhankelijk van de individuele voorkeur, voor uiteenlopende effecten zorgen. Voor de ene roept de geur van lavendel een lekker gevoel op, terwijl een ander er van walgt. Geuren roepen vaak herinneringen op aan gebeurtenissen die ermee verbonden zijn. Dat kunnen zowel fijne als kwalijke herinneringen zijn. Die verschillende reacties maken een medische toepassing zo goed als onmogelijk. Dat een lekker reukje in bad relaxerend is, daar twijfelen weinigen aan. Het warme water op zich is al ontspannend. Elk geurtje dat u prettig vindt en aan het water toevoegt, zal dat prettige gevoel stimuleren. Dat kan ook met een parfum, dat hoeft helemaal geen etherische olie te zijn.

Een aroma dat beweert dat het bacteriën weert, zou ik nooit kopen. Er zijn teveel nuttige bacteriën die we niet zomaar willen verwijderen. Aromatherapie claimt ook een lange waslijst van medische toepassingen die geen steek houden en gebaseerd zijn op anekdotes en getuigenissen. Of de aromatherapie neemt gegevens over uit de fytotherapie, al zijn die niet gelijk. De damp inademen van etherische oliën afkomstig van een deel van de plant, heeft niet dezelfde werking als de hele plant of een deel ervan. De effectieve stoffen bevinden zich niet noodzakelijk ook in de olie.

Recent waren er nog wetenschappelijke studies over het effect van etherische oliën bij mensen met dementie, maar ook daar stelden onderzoekers vast dat er geen eenduidige resultaten werden gemeten.

Het enige waar etherische olie van lavendel, in combinatie met tijm, rozemarijn en cederhout, op basis van wetenschappelijk onderzoek, mogelijk wat tegen doet, is kaalheid. Maar ook daar is het resultaat niet blijvend.

Zijn er risico’s?

Ja. Aromatherapie is niet erg natuurlijk. Baten doet ze op medisch vlak nauwelijks, maar schaden kan ze wel degelijk. Er zijn absoluut risico’s aan verbonden, zoals allerlei allergische reacties. Plantaardige middelen zijn daar berucht voor. De aroma’s mogen in geen geval de medicatie die de arts voorschrijft vervangen. Bepaalde aroma’s kunnen ook astma verergeren en er is geen bewijs dat etherische oliën kunnen worden ingezet om bacteriën te bestrijden die resistent zijn voor antibiotica.

Kari Van Hoorick

“Etherische oliën worden met succes ingezet voor behandelingen in uiteenlopende domeinen.”

“Geen enkele betrouwbare placebogecontroleerde wetenschappelijk studie, heeft al het medische effect van aromatherapie kunnen aantonen.”