Hebt u de wegcode onder de knie?

Natuurlijk willen we niet opnieuw een rijexamen afleggen maar we steken ook onze kop niet in het zand. Volgens de VAB slagen drie op de vier – zelfs ervaren – chauffeurs niet in een wegcodetest. Is dit alarm terecht? En hoe spijkeren we onze kennis bij?

U zit al dertig jaar of langer achter het stuur? U legt 50 000 km per jaar af en bent vrijwel altijd ongevallen- en boetevrij gebleven? Jammer maar helaas: al uw ervaring ten spijt is de kans groot dat u ontnuchterd zult worden als u de online verkeerstest van de VAB doet (zie www.vab.be/verkeerstest). Toegegeven, hij is niet gemakkelijk en een beetje eenzijdig, want hij focust vooral op de nieuwere verkeersregels. U krijgt ook maar 15 seconden per antwoord en u moet 80 % scoren om geslaagd te zijn (20 op 25, hetzelfde percentage dat geldt voor het theoretisch rijexamen).

Van de 7000 mensen die de test al deden, haalde slechts één op de vier 80 % in de leeftijdsgroep vanaf 26 jaar. Alarmerend, vindt de VAB, omdat mensen vanaf 26 jaar jongeren mogen begeleiden in hun rijopleiding. De kans bestaat dat ze foutieve gewoontes doorgeven.

Volgt u nog?

Er is een objectieve verklaring voor die lage cijfers. In de voorbije tien-vijftien jaar zijn de verkeersregels meer veranderd dan in de veertig jaar daarvoor. Enkele voorbeelden:

de voorrangsregels: we zijn onze voorrang niet langer kwijt wanneer we stoppen. Volgens een peiling van Plus Magazine is dit trouwens de verkeerssituatie waarin we ons het meest onzeker voelen (zie p. 34).

nieuwe voertuigen: voortbewegingstoestellen, vierwielige bromfietsen, fietskarren...

de snelheidsbeperkingen (sinds september 2010 geldt bijv. 30 km/uur binnen de Brusselse Vijfhoek...).

de elektronische borden (blokrijden, stroken voor bussen en taxi’s, trajectcontrole...).

het verschijnsel rotonde (de echte en de valse).

het gedrag van fietsers en de regels, wegmarkeringen en oversteekplaatsen voor fietsers (bijv. het onderscheid tussen een echt fietspad en een fietssuggestiestrook).

de nieuwe inrichting van straten: drempels, plateaus, versmallingen, verhoogde trottoirs...

Daarbij komt nog onze neiging iets te veel op onze ervaring te vertrouwen. “Een lange rijervaring heeft ook nadelen”, zegt Vera Beck, verantwoordelijke voor de opleidingen aan de VAB-rijscholen. “Je hebt de neiging zelfverzekerd te zijn, je staat vaak niet open voor nieuwe kennis en je doet te weinig aan zelfkritiek. Een goede chauffeur moet nu veel meer kwaliteiten hebben dan vroeger: kennis van de wegcode, ervaring, geduld, lichamelijke geschiktheid, inzicht in defensief rijden, sociale gevoeligheid en hoffelijkheid....”

Nuttig voor alle leeftijden

Uit een recente reportage op de RTBF bleek dat we ons verzetten tegen het idee dat we als 50-plussers een nieuw rijexamen zouden moeten afleggen. Een opfriscursus lijkt echter wél een zinnig idee. In onze eigen peiling is slechts 19 % van de ondervraagden niét bereid zulke lessen te volgen.

Mobiplus is de naam van een vaak gevolgde opfriscursus (zie Praktisch). Op een regenochtend hebben zich 26 ervaren chauffeurs – drie vierde mannen, één vierde vrouwen – in een Antwerps zaaltje verzameld. Allemaal hebben ze hun reden om hier te zijn. “Ik rijd al meer dan veertig jaar en ik heb mijn hersens getraind op defensief rijden, maar je kunt altijd bijleren”, hoor ik van Johan. “Mijn gemeente telt echter veel (valse) rotondes en fietsende scholieren. Ik weet nog altijd niet precies wanneer ik voorrang heb en wanneer niet.”

Van haar kant is Lucienne apetrots dat ze nooit een ongeval heeft gehad: “De jongste jaren heb ik echter schrik op drukke kruispunten met verkeerslichten. Wanneer ik niet tijdig van het kruispunt geraak, kom ik altijd in de problemen.”

De cursus bestaat uit vier keer twee uur. De eerste sessie is gewijd aan algemene tips en basisbegrippen, onder meer over lichamelijke beperkingen (“een stijve nek maakt de dode hoek groter”), veilig remmen, veilige banden en rijden in de bergen. In de volgende sessies komen de wegcode, kruispunten, rotondes, snelheidsregels, parkeren en defensief rijden aan bod. Taaie brokken, maar het enthousiasme van lesgever Willy doet de tijd vooruitsnellen, samen met de eigen ervaringen die het publiek hem gul toespeelt.

Eén ding wordt snel duidelijk: hoewel deze cursus bedoeld is voor 55-plussers, is hij even nuttig voor jongere chauffeurs. Problemen met fietsers die naast elkaar rijden, verwarring over snelheidsbeperkingen of het (foute) idee dat zwakke gebruikers altijd voorrang hebben zijn immers niet het monopolie van oudere chauffeurs. Bovendien passen de meesten van hen de regels van het defensief rijden al lang toe. Eigenaardig is, dat de cursus ervan lijkt uit te gaan dat 55-plussers niet meer werken (“compenseer uw zwakheden door niet tijdens de spitsuren te rijden”).

Een opfriscursus is nuttig, maar volstaat hij? “Het blijf theorie. Daarom is het goed aanvullend een paar praktische opfrislessen op de weg te volgen”, meent Vera Beck. “De rijschool kan een les op maat uitwerken, met veel situaties waarmee u problemen hebt: moeilijke kruispunten, rotondes, veel fietsers op de weg, rijden in de stad enz.”

Ludo Hugaerts