Goede oude vrienden

‘Remember that the most valuable antiques are dear old friends’, zei Harriet Jackson Brown. Oude vriendschap – het thema van deze drie romans – staat als een huis, al wordt ze wel eens op de proef gesteld.

GEDEELD VERLEDEN

Lincoln, Teddy en Mickey zijn contact blijven houden na hun studiejaren aan de Minerva-universiteit in Connecticut. Na ruim tien jaar zien ‘de drie musketiers’ elkaar terug in Chilmark, Martha’s Vineyard. Maar die tussentijd doet er niet toe. ‘Is dit wat we van onze oudste vrienden verwachtten,’ mijmert Teddy als hij merkt dat Mickey niets veranderd is, ‘de geruststelling dat de wereld die we ons maar al te graag herinneren nog altijd bestaat?’ Naast hun studentenverleden delen de vrienden ook een oude verliefdheid op Jacy, het meisje dat in 1971 verdween op de plek waar ze elkaar nu terug ontmoeten. Geen van de drie is haar vergeten. En de vraag wat er toen gebeurd is, blijft ook 40 jaar later onbeantwoord.

TWEE COPAINS OP HET STRAND

‘Drie landen. Twee grenzen. Een kustlijn. Heren op het strand. Onder die naam is het idee ooit ontstaan. Om het zo te doen, wij tweeën, een belofte. We hebben het ontelbare keren afgesproken en in onze agenda’s aangestipt, maar altijd kwam er iets tussen.’ Aan het woord is de Zeiler. Op een dag krijgt hij een telefoontje van de vrouw van zijn vriend, de Advocaat. Zo hebben ze elkaar altijd genoemd. De Advocaat heeft een beroerte gehad en zijn geheugen gaat achteruit. De Zeiler haalt zijn oude copain thuis op. Ze rijden naar het Franse Bray-Dunes en vandaar via de Belgische kust naar Cadzand in Nederland. De Zeiler vertelt. Over de tocht en over vroeger. Ook deze vrienden deelden de liefde voor een vrouw. Zij koos voor de Advocaat en verwoordt heel mooi waarom.

LOTGENOTEN

Max, Mischa en het Tet-offensief is een klepper. Het boek is dik, de zinnen lang, en de thema’s veelvuldig. Vriendschap is er zeker een van. Max groeit als kind op in Noorwegen, waar hij in de jaren 70-80 met zijn vriendjes het Tet-offensief (de aanval van de Vietcong op de Amerikanen) naspeelt. Als tiener emigreert hij met zijn ouders naar de VS. Hij blijft zich ontheemd voelen en ontmoet lotgenoten, waaronder Mischa, de kunstenares die zijn vriendin wordt en Owen, een Vietnamveteraan. Hoe lang moet je van huis zijn voor het te laat is om terug te keren, is de vraag doorheen het verhaal. ‘Dat alles beweging is. Stilstand bestaat niet. Er bestaan alleen te veel woorden’, schrijft Johan Harstad aan het eind van dit boek. Hij kreeg er de Europese Literatuurprijs voor.