Gegevens wissen is moeilijker dan u denkt!

Als u zich een nieuwe computer aanschaft – mooier, moderner, sneller,...- en uw oude werkt nog, wilt u hem misschien aan uw neefje schenken, of tweedehands verkopen. Maar bent u wel zeker dat al uw vertrouwelijke gegevens wel degelijk uit het systeem verdwenen zijn?

De harde schijf van een computer kunt u het best vergelijken met een enorme kast met genummerde schuiven waarin de bestanden gestockeerd zijn. Net zoals u geen volle kast zou verkopen of weggeven, doet u dat ook niet met een computer. Om uw computer leeg te maken, volstaat het echter niet enkel de delete-knop in te drukken!

Deleten volstaat niet

“Als u een eerste keer op de delete-knop drukt, gaat het bestand enkel naar een andere ruimte, namelijk de prullenmand (of recycle bin). Het wordt dus helemaal niet weggewist”, vertelt Fabrice Levis, afgevaardigd bestuurder van E-lac, gespecialiseerd in de installatie van informaticanetwerken en alarmsystemen. “U zult de naam van uw bestand niet meer terugvinden, maar het systeem herkent het nog wel. Als u dan dubbelklikt op het icooontje van de prullenmand, verschijnt het bestand terug. Het is dus simpelweg van plaats veranderd.”

De tweede stap bestaat er dus in de prullenmand leeg te maken. U selecteert de bestanden die er inzitten en drukt opnieuw op delete. “Zodra u dat gedaan hebt, kunt u de gegevens niet meer terughalen. U ziet ze immers niet meer. Fabrice Levis legt uit: “Als je je prullenmand leegmaakt, gaat de computer hoofdzakelijk twee dingen doen: hij gaat de eerste letter van de bestanden weg-halen en ze vervangen door een karakter dat het besturingssysteem (bijv. Windows) herkent als zou het zeggen “dit bestand wordt niet meer gebruikt”. Met andere woorden: de plaats die dit bestand innam, is opnieuw beschikbaar. Als er later een nieuw bestand wordt ingebracht, kan het de plaats innemen van dit gewiste bestand en het oude bestand op deze manier vernietigen. We zeggen wel kàn, want als u over een harde schijf beschikt die miljoenen gegevens kan bevatten, is de kans groot dat uw oude, gewiste bestand nog wel even blijft bestaan. Het nieuwe bestand neemt immers niet noodzakelijk de ruimte in van het gewiste bestand (en zeker niet de volledige ruimte die dit bestand gebruikte).

Een systeem zoals Windows heeft trouwens in een mogelijkheid voorzien om verstrooide of onhandige gebruikers de kans te bieven een ten onrechte gedeletet bestand te recupereren (undelete). Zolang een be-stand niet vernietigd is door een nieuw bestand, kan het dus teruggehaald worden. Uiteraard kan een dergelijk systeem geen wonderen verrichten. Het kan geen bestanden terugtoveren die (gedeeltelijk) vernietigd zijn. Er zijn programma’s die dit echter wél kunnen. U vindt ze op het internet (sommige zelfs gratis). Komt uw computer in handen van iemand die zo’n programma gebruikt, dan is het dus mogelijk dat hij uw gegevens alsnog terughaalt.” Tenzij...

Een virtuele versnipperaar

Een bestand verdwijnt dus niet zomaar van uw computer, ook al denkt u het verwijderd te hebben. Anders gezegd, de klassieke formattering van uw computer haalt niet alle bestanden van uw harde schijf. Wilt u er zeker van zijn dat bepaalde gegevens eens en voorgoed van uw harde schijf verdwijnen, dan hebt u een formatteringsprogramma nodig dat het elektronische equivalent vormt van de goeie ouwe papierversnipperaar. Dit programma zorgt er niet enkel voor dat de informatie verdwijnt, maar ook dat ze vernietigd wordt door nietszeggende informatie te plaatsen op de plaats van het gewiste bestand.

Formatteren tot 0

“Veelal hebt u bij deze programma de keuze tussen een snelle en een trage functie”, legt Fabrice Levis uit. Men spreekt ook van formattering van hoog niveau of laag niveau. Veel gebruikers stellen zich tevreden met de snelle formattering. Het probleem met deze methode is dat ze niet alle gegevens wist, maar enkel degene die aan het begin van een bestand voorkomen, zodat het be-stand niet meer kan teruggevonden worden. De bestanden zelf blijven er dan nog opstaan.

Neemt u de trage versie, dan wordt werkelijk alles gewist. Dat kan een tijdje duren (tot een paar uur, naargelang de grootte van het be-stand), maar zo bent u zeker dat er niets meer overblijft. De methode wordt ook wel eens formattering tot 0 genoemd. Elke bit wordt dan vervangen door nullen. Na zo’n formattering krijgt u een harde schijf als kwam ze recht van de fabriek, gloednieuw dus... en helemaal leeg.

De beste elektronische versnipperaars vindt u bij de leveranciers van harde schijven (bijv. via de website www.westerndigital.com). Vaak kunt u die zelfs opstarten buiten het besturingssysteem van uw computer. Dat is nuttig wanneer u bijvoorbeeld uw computer moet laten her-stellen en hem dus voorlopig niet kunt gebruiken.

EEN GOEDE RAAD Bent u geen kei in informatica, vraag dan hulp aan een informaticus die u kunt vertrouwen (in uw computerwinkel, bijvoorbeeld). Hij kan uw harde schijf op een correcte manier formatteren tot 0 of ze vervangen door een nieuwe (als bewijs dat ze niet meer in uw computer zit, kan hij u de oude teruggeven). Een nieuwe harde schijf kost tegenwoordig van 70 tot 100 euro, de werkuren inbegrepen.

“Uiteraard zal en kan de veiligheid op het internet nooit volledig en absoluut zijn”, concludeert Fabrice Levis. “Niet iedereen kan een informaticagenie zijn en het systeem is nu eenmaal vergelijkbaar met een huis met vele deuren, waarvan niet iedereen het gebruik van de sleutels onder de knie heeft. Soms staat ergens een deur open, zonder dat de gebruiker het beseft. Maar dat neemt niet weg dat er voldoende mogelijk-heden bestaan om het systeem zo veilig mogelijk te maken en de kans op risico’s zo klein mogelijk. En dat ook voor wie van al dat internetgedoe geen jota begrijpt!” n

Jocelyne Minet