Geen reden tot paniek!

Twee studies deden heel wat stof opwaaien over het nut en het eventuele gevaar van de hormonale substitutietherapie. We vroegen gynaecoloog Bruno Pornel, lid van de Belgische Vereniging voor de Menopauze, om verduidelijking.

Na de menopauze produceren de eierstokken niet langer oestrogenen. Dit tekort aan oestrogenen kan allerhande klachten uitlokken zoals warmteopwellingen, nachtelijk zweten, vermoeidheid, prikkelbaarheid en op lange termijn botontkalking en hart- en vaatziekten. De hormonale substitutietherapie (HST) houdt in dat de vrouw dit hormoontekort opvangt door deze hormonen te gebruiken onder de vorm van pillen, patches, gels enz.

In juli vorig jaar wees de Amerikaanse WHI-studie uit dat in de groep vrouwen die gedurende meerdere jaren een oestrogeen plus een progestageen kreeg, op

10 000 vrouwen per jaar 8 extra gevallen van borstkanker en 7 extra infarcten werden vastgesteld. En deze zomer verscheen een Britse studie waaruit bleek dat bij de vrouwen die oestrogeen en progestageen namen, na verloop van 10 jaar per 1000 vrouwen 19 extra gevallen van borstkanker vastgesteld. Meteen blokletterden de media: HST veroorzaakt borstkanker.

“Fout”, reageert dokter Bruno Pornel. “Het gaat hier om twee studies waarvan je de resultaten absoluut niet mag veralgemenen. Dat houdt geen steek! De groep deelneemsters aan de WHI-studie is niet representatief voor de Amerikaanse bevolking en nog minder voor de Europese. Eén onderdeel van de studie betrof 16 608 vrouwen die ofwel een oestrogeen én een progestageen, ofwel een placebo kregen. Het gebruikte progestageen wordt in België al vijftien jaar haast niet meer gebruikt. Verder, wat de vrouwen betreft: 2/3de van hen begon HST te gebruiken 15 tot 20 jaar na het begin van hun menopauze, 1/3de had overgewicht en 1/3de was zwaar obees. Bovendien leed 36 % aan hypertensie, 19 % nam dagelijks aspirine om hun tromboserisico te beperken, 50 % rookte en ga zo maar door. Dit soort vrouwen zou in Europa nooit HST krijgen.ô

Een individuele behandeling

Ook wat de risico’s zelf betreft, heeft dokter Pornel zijn bedenkingen. “Zo werden er wel degelijk meer borstkankers vastgesteld, maar niet meer overlijdens ten gevolge van borstkanker. En uit deze gegevens mag men evenmin besluiten dat HST deze gevallen heeft veroorzaakt. Bovendien blijken de kankers vastgesteld onder HST minder agressief en dus beter behandelbaar. Wat de hart- en vaatziekten betreft is duidelijk dat een zeer groot deel van deze vrouwen reeds voor aanvang van de studie een duidelijk verhoogd risicoprofiel vertoonde. Zolang ze oestrogenen aanmaakten, hielden deze de vaatwand soepel. 5 tot 8 jaar na de menopauze valt deze vaatbescherming weg en worden de plaques (vetafzetting) in de vaatwanden duidelijk. Als je deze vrouwen pas na 15 tot 20 jaar HST gaat geven, dan is de kans groot dat er ergens een stukje plaque loskomt met een infarct of trombose tot gevolg. Deze studies transponeren naar de Belgische bevolking is totaal onredelijk. Hiermee paniek zaaien noem ik zelfs misdadig.”

“Tot de menopauze baadt de vrouw in de vrouwelijke hormonen die ze zelf aanmaakt”, gat prof. Pornel verder. ôMen kan zich dan toch afvragen waarom deze stoffen na de menopauze, toegediend aan een dosis die slechts een derde bedraagt van de vroegere natuurlijke productie, plots schadelijk zouden zijn? Autorijden als het regent houdt een veel groter risico in dan HST nemen na de menopauze. Trouwens, dezelfde studie heeft ook aangetoond dat het aantal colonkankers onder HST met 37 % gedaald is, het aantal heupfracturen met 33 % en het globaal aantal botbreuken met 24 %. Maar aan die cijfers wordt geen aandacht geschonken. Volgens mij zijn er geen argumenten om een vrouw die zich goed voelt met haar HST te doen stoppen. Vrouwen die deze therapie volgen moeten om het jaar op controle komen. Telkens moet een balans worden gemaakt van de voor- en nadelen. Want HST is een individuele behandeling waarbij de gevolgen voor elke vrouw afzonderlijk afgewogen worden. En waarbij de vrouw een duidelijke uitleg krijgt over de voordelen en eventuele risico’s van de behandeling!” n

A

“Deze buitenlandse studies transponeren naar België is totaal onredelijk!”