Geen gezondheidsreden om niet te fietsen

“Voor wie wil fietsen is een goede fietsenmaker belangrijker dan een goede dokter”, lacht dr. John Leenknegt. Met jaarlijks 3.000 km in de benen is hij als arts de geschikte vraagbaak over fietsen en gezondheid.

Eigenlijk zijn er maar heel weinig gezondheidsredenen om niet te fietsen”, zegt dr. Leenknegt. “Uiteraard zijn er mensen, die bijvoorbeeld aan ernstig COPD lijden of van wie het hart zwaar beschadigd is, die van hun arts niet zullen mogen fietsen. Maar de meeste mensen kunnen fietsen best aan. Desnoods kan een elektrische fiets helpen om de inspanningspieken af te vlakken. Voor mensen met overgewicht zijn zwemmen en fietsen ideale sporten omdat – in tegenstelling tot lopen – de gewrichten niet te lijden hebben onder de kilo’s. Om dezelfde reden is fietsen ook een goede optie voor mensen die last hebben van artrose. Voor die patiënten zijn fietsbewegingen heilzaam.”

Dat een goede fietsenmaker belangrijker is dan een goede dokter, is geen gratuite boutade. “De meeste gezondheidsklachten van fietsers kunnen eigenlijk worden voorkomen door een correcte fietshouding. Een goede fietsenmaker meet u eerst goed op voor hij een kader kiest. En daarna stelt hij de fiets zo af dat uw zithouding optimaal is. Dat betekent dat u met de platte kant van uw voet op de onderste pedaal staat, uw been losjes gestrekt. De stand van het zadel kan nog verder worden aangepast en ook het stuur. Iedereen heeft een andere lichaamsbouw. Dus moet de fiets individueel aangepast worden als u meer in petto hebt dan alleen maar af en toe naar de bakker te fietsen. Natuurlijk kunnen er later, als u al wat kilometers afgemaald hebt, nog probleempjes opduiken. Ook dan is het niet onverstandig om daarvoor even bij uw fietsenmaker langs te gaan. Misschien is het gewoon te verhelpen door hier en daar wat aan te passen.”

Zadel met gat

Voor wie langere fietsritten maakt, is ook de keuze van het zadel belangrijk. “Mannen raad ik aan om meteen te kiezen voor een zadel met een gat erin, ook al hebben ze geen specifieke prostaatklachten. Het is gewoon niet comfortabel en aangenaam om urenlang voortdurend bovenop je inwendige plasbuis en prostaat te zitten. Ik snap eerlijk gezegd niet waarom ze nog andere mannenzadels maken.”

Vrouwen moeten vooral goed op de stand van hun zadel letten. “Als het voorste puntje van het zadel te veel naar boven wijst, kan dat na een paar uur rijden de vulva irriteren. Meestal is dat meteen op te lossen door het zadel een knikje naar beneden te geven. Dames kiezen best een breder zadel, omdat de zitknobbels verder uit elkaar staan dan bij mannen.”

Peesontstekingen

“Geleidelijk uw conditie opbouwen is de boodschap. Zelfs als u een goede conditie hebt door andere sporten als lopen of tennis, ontsnapt u daar niet aan. Opwarmen en een vijftal minuten stretchoefeningen zijn geen overbodige luxe. Zoniet liggen de typische peesontstekingen op de loer. Mensen krijgen plots kniepijn als een van de twee belangrijke pezen die aan de knie vastzitten, overbelast geraakt. Door een verkeerde houding of door te zwaar te trappen. Dat is ook iets wat beginnende fietsers moeten leren: schakelen en niet te groot trappen.”

“Ook kenmerkend is een zwelling in de carpaal tunnel die zich ter hoogte van de pols bevindt, waar de zenuwen van de duim en de vingers ernaast doorlopen. Die is vaak te wijten aan te langdurig doorgebogen polsen. Soms wordt de link met fietsen niet gelegd, omdat de klachten vaak ’s nachts tot uiting komen: tintelende, slapende vingers. Die kunnen voorkomen of verholpen worden door een vlinderstuur, met goede polsters.”

De grenzen

“Belangrijk is dat u de tijd neemt om uw eigen grenzen te leren kennen en dat u die niet overschrijdt. Volg uw eigen tempo, vooral als het een moeilijk traject is. Leer doseren. Weet wat u nodig hebt op het gebied van drank, voedsel en rust. Bereid een groter project goed voor, liefst op een terrein dat dat van uw project benadert.”

Helm op!

Nogal wat fietsers hebben een hekel aan een fietshelm. “Mensen onderschatten vaak het gevaar van een valpartij, maar ik heb in mijn artsenpraktijk al een en ander gezien. Als fietser loopt u gewoon een groter risico, zeker bij afdalingen. Zet die helm dus maar op, hoofdletsels zijn niet voor de poes. Verder doet u er ook goed aan om niet meteen in een grote groep te gaan fietsen. En soms is het een kunst om goed te vallen, als u in zand of gruis terecht komt.”

Ariane De Borger