Foto’s in de lift

De fotografie werd lange tijd beschouwd als het lelijke eendje onder de schone kunsten, met lage prijzen als logisch gevolg. Momenteel geldt de fotografie als een volwaardige kunstvorm en zitten de prijzen in de lift. Een mooie belegging voor u?

Met hun multipele karakter hebben foto’s het voordeel dat ze beter betaalbaar zijn dan schilderijen of beeldhouwwerken. Kunstfotografen gebruiken overwegend zwart-wit foto’s. De reden is niet alleen esthetisch, maar ook technisch: de kwaliteit van zwart-wit foto’s is veel duurzamer dan die van kleurenfoto’s.

De fotografie als belegging nam een grote vlucht in de Verenigde Staten. De oudste geschiedenis van de VS, zoals de Burgeroorlog, is immers vastgelegd op foto. Het duurste exemplaar ooit werd in 1842 door de Fransman Joseph-Philibert Girault de Prangey genomen. Het was een beeld van de Tempel van Jupiter van het Atheense Acropolis. Dit kleinood werd in mei 2003 door Christie’s in Londen verkocht voor 565.000 pond.

Wie zijn de verzamelaars?

Er zijn twee soorten collectioneurs. Enerzijds worden foto’s verzameld vanuit een historisch perspectief. Anderzijds drong de fotografie vanaf de jaren zestig door op het terrein van de moderne kunsten. Voor artiesten zoals Jan Dibbets en Richard Long, die zich met land art bezighielden, waren foto’s zelfs de enige manier om hun werken te verkopen. Geleidelijk aan beginnen beide categorieën elkaar te overlappen.

De interesse in fotografie als belegging heeft de drie recentste decennia een hoge vlucht genomen, wat resulteerde in stijgende prijzen. Of deze trend zal aanhouden, is moeilijk te voorspellen. In België zijn in ieder geval nog niet veel beleggers geïnteresseerd in fotografie. Wellicht speelt hierbij een rol dat een behoorlijke technische kennis noodzakelijk is. Bovendien zijn kunstfoto’s niet goedkoop en zijn er vervalsingen op de markt. Maar als u op zolder een vergeeld fotoboek zou vinden, doe dat dan niet meteen voor een prikje van de hand. Je weet immers nooit!

Waar kunt u foto’s kopen?

Een goede plaats om foto’s te kopen zijn veilingen. In België bestaan geen gespecialiseerde veilingen. Wie hier koopjes wil vinden, moet over een goede speurneus beschikken. Sotheby’s en Christie’s houden elk tweemaal per jaar een gespecialiseerde veiling, in Londen en New York. En wie voldoende tijd heeft, kan rommelmarkten afschuimen maar unieke vondsten worden hoe langer hoe zeldzamer.

De prijsstructuur van foto’s is anders dan van etsen of litho’s. Daar betalen verzamelaars meer voor stukken met een laag nummer omdat dit de beste afdrukken zijn. Bij foto’s is het gebruikelijk dat de eerste vijf exemplaren bijv. worden aangeboden tegen euro 1000 per stuk. De vijf volgende kosten dan euro 1200 en de hogere nummers euro 1400. De logica achter deze prijsevolutie is dat snelle beslissers op deze manier worden beloond.

Hoe bewaart u ze?

Drie factoren zijn belangrijk voor de bewaring van foto’s: temperatuur, luchtvochtigheid en licht. Stel foto’s niet bloot aan de volle zon want UV-stralen tasten de kwaliteit van de afdrukken aan. Ideaal is een luchtvochtigheid van 30 tot 40 %. Hang foto’s niet boven een radiator en bewaar ze in een portfolio. Ook het inkaderen is niet altijd aangewezen: dit kan de veroudering versnellen. Ten slotte bewaren foto’s beter bij een lagere temperatuur.

Drie soorten

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen vintage foto’s, later prints en reprints. Een vintage foto is een afdruk die door de fotograaf zelf of onder zijn toezicht gemaakt is, aansluitend bij het ontstaan van de opname. Een later print wordt door de fotograaf of onder zijn toezicht gemaakt, maar heel wat later. Een reprint is een afdruk die gemaakt wordt na zijn overlijden. In de regel zijn vintage foto’s duurder dan later prints en reprints.

A Etienne Langerwerf