Eindelijk (terug) groen licht?

Wel, toch niet, dan weer wel. Het had steeds meer weg van de processie van Echternach, maar nu lijkt de kogel (finaal?) door de kerk: een gesplitste aankoop is, onder bepaalde voorwaarden, mogelijk.

De gesplitsteaankoop van een onroerend goed is al jaren een erg populaire en efficiënte techniek om successierechten te vermijden. Bij zo’ngesplitsteaankoop kopen de ouders bijvoorbeeld een kustappartement voor het vruchtgebruik en de kinderen voor de blote eigendom. Als de ouders overlijden, worden de kinderen volle eigenaar van het appartement zonder één euro successierechten te betalen.

De spelregels

De gesplitste aankoop is op zich een sluitende fiscale techniek, maar vereist wel dat ieder zijn deel betaalt, m.a.w. de kinderen de blote eigendom en de ouders het vruchtgebruik. Artikel 9 van de Successiewet bevat immers het vermoeden dat de ouders alles voor de kinderen hebben betaald. Gevolg: het onroerend goed dat opgesplitst (blote eigendom/ vruchtgebruik) werd gekocht, valt normaal gezien onder de successierechten als de ouders overlijden. Gelukkig kan men dit vermoeden weerleggen door te bewijzen dat de kinderen het geld hadden om de blote eigendom te kopen én het geld daarvoor hebben gebruikt.

Kortom: successierechten worden

alleen vermeden als de kinderen/blote

eigenaars bij het overlijden van een

ouder kunnen aantonen dat zij de

correcte waarde van de blote eigen-

dom effectief zelf hebben betaald.

Via een schenking vooraf

In de praktijk is het doorgaans zo dat de kinderen geen geld hebben om de blote eigendom te kopen. Voor de antimisbruikbepaling in werking trad (voor 1 juni 2012), had de fiscus er geen probleem mee dat de ouders vooraf een schenking deden aan de kinderen, die dan met dat geld de blote eigendom kochten. Een dergelijke schenking vooraf gebeurde vaak met een gewone bankgift, soms via de notaris. Maar sinds de inwerkintreding van de antimisbruikbepaling veranderde de fiscus verschillende keren van mening als zo’n gesplitste aankoop werd voorafgegaan door een schenking.

De soap van het fiscaal misbruik

In de circulaire over de toepassing van de antimisbruikbepaling van 19 juli 2012 stond de gesplitste aankoop op de zwarte lijst (rechtshandelingen die als misbruik worden beschouwd, tenzij de belastingplichtige bewijst dat ze worden verantwoord door andere dan louter fiscale motieven) als die voorafgegaan werd door een schenking.

In de tweede circulaire van 10 april 2013 was dat niet langer het geval. Maar amper 9 dagen later – op 19 april 2013 – publiceerde de fiscus een Beslissing (EE 98.937) waarin hij meedeelde alle gesplitste aankopen met voorafgaande schenking, die dateren van na 1 september 2013, toch te zullen belasten, wat uiteraard opnieuw veel reactie uitlokte.

Om deze mallemolen te stoppen, kondigde minister van Financiën Geens aan dat hij de Administratie zou vragen om haar standpunt opnieuw te bestuderen en zo ontstond de (voorlopig) laatste beslissing van 18 juli 2013.

Huidige regeling

In die beslissing van 18 juli, die van toepassing is sinds 1 september 2013, werd het standpunt nog eens gewijzigd. Het komt er nu op neer dat een gesplitste aankoop voorafgegaan door een schenking, opnieuw mogelijk is in twee gevallen.

1. Wanneer vooraf schenkingsrechten

werden betaald.

Heel concreet komt het erop neer dat, als de ouders voorafgaand aan de gesplitste aankoop een schenking willen doen aan hun kinderen, ze daarvoor naar een Belgische notaris kunnen. De kinderen betalen dan 3% schenkingsrechten (3,3% in Wallonië) plus het ereloon van de notaris (+/- € 2.000) en alles is perfect geregeld.

WEETJE. De schenking vooraf kan ook gebeuren via een hand- of bankgift die u zelf laat registeren op een registratiekantoor naar keuze en waarbij u 3% schenkingsrechten betaalt. U spaart dan het ereloon van de notaris uit.

2. Wanneer er kan worden

aangetoond “dat de begunstigde van

de schenking vrij over het geld

heeft kunnen beschikken”.

Dat zal het geval zijn als er wordt aangetoond dat de schenking door de ouders niet specifiek bestemd was voor de financiering van de aankoop van de blote eigendom in het kader van de gesplitste aankoop. Maar echt duidelijk is dat niet.

Wat is de beste strategie?

Wilt u op zeker spelen, dan betaalt u best vooraf 3% schenkingsrechten op de schenking. Gebeurde de schenking via een hand- of bankgift, dan kunt u die nog laten registeren na de gesplitste aankoop.

Wilt u geen 3% (3,3% in Wallonië) betalen op de schenking, dan zorgt u er best voor dat er voldoende tijd is tussen de schenking en de gesplitste aankoop. Het wordt voor de fiscus ook moeilijker om de link aan te tonen als het geschonken bedrag helemaal niet overeenkomt met de aankoopprijs van de blote eigendom of als u een bankgift in stukjes doet. Maar als u de schenking niet registreert, zijn discussies met de fiscus zeker niet uit te sluiten!

Johan Adriaens, Onafhankelijk vermogensplanner