Een tuin met vele kamers

De oase achter het herenhuis van Danielle en Jacques Reybroeck heeft veel van een Russische pop. Achter elke muur of haag gaat een verrassing schuil. Zelfs een rozentuin die ooit door René Pechère werd ontworpen.

Een wandelpark, een bordertuin, een miniversie van de tuinen van Versailles, een vijver, een moestuin, een arboretum, een topiarytuin (dus vol prachtig in model gebeeldhouwde taxussen), een zwemruimte.... De tuin van Jacques en Danielle Reybroeck in het Waals- Brabantse Chastre is en heeft het allemaal. Al kunnen we hier, met een oppervlakte van 1,10 ha (inclusief het huis) misschien beter over een landgoed spreken.

Ooit was dit een volledig ommuurde herenboerderij met een grote moestuin en een boomgaard. Jacques en Danielle kochten het goed in 1979, renoveerden de woning en breidden hun oase in 1990 verder uit door de aankoop van een aanpalende weide. De vruchtbare Haspengouwse grond, die generaties lang door boeren bemest en bewerkt was, vormde een prima basis, maar wat moesten ze ermee aanvangen?

“Mijn Sissinghurst”

“Twee gebeurtenissen hebben ons toen inspiratie gegeven”, vertelt Jacques Reybroeck. “Ik werkte samen met de dienst Monumenten en Landschappen en hierdoor had ik contact met de bekende tuinarchitect René Pechère. Toen ik hem vertelde over de aankoop van de boerderij, is hij komen kijken. Kort daarna vonden we zomaar een door hem getekende schets voor een rozentuin in Franse stijl in onze brievenbus. Tien jaar later hebben we hem gevraagd schetsen te tekenen voor onze ovalen tuin. Zijn met de hand geschreven commentaren blijven we koesteren.”

Een tweede grote inspiratiebron overviel Danielle in Engeland. “In Sissinghurst zag ik voor het eerst een tuin die onderverdeeld was in kamers met telkens een andere sfeer. Ik wist meteen dat ik dit ook wou!”

Profiteren van oude muren

Achter de woning vormt de gestructureerde rozentuin van Pechère de eerste kamer. De grindbedekking wordt doorbroken door trapeziumvormige perkjes, omzoomd met lage buxushaagjes en beplant met telkens andere rozenvariëteiten.

De rozentuin is de draaischijf. Van hieruit vertrekken twee assen en op elke as liggen meerdere kamers. Die worden van elkaar gescheiden door hoge taxushagen en buxusvormen of door delen van de oorspronkelijke muur. “Zulke oude muren zijn een weldaad”, lacht Danielle. “Alle klimplanten die ertegen opranken, gedijen prima, zij het soms met een beetje steun: wijnstokken, klimhortensia, klimrozen, clematis, Amerikaanse seringen, zelfs leiperenbomen.”

Langs de eerste as is de sfeer strak en minimalistisch. Van de rozentuin komen we in een kamer met een gazon, een strak zwemkanaal en getorste buxusvormen. De volgende kamer eindigt op een berceau, een loofgang van wilde appelbomen.

De tweede as oogt wilder en Engelser. Een pergola loopt verder in een kamer met een centrale rozenboog. Aan weerszijden van de boog omgeven lage buxushagen perken met groenten en kruiden – het levende bewijs dat een nutstuin ook mooi kan zijn. De volgende kamer is de grote ovalen tuin die mee door René Pechère werd uitgetekend. Het ovalen gazon wordt omgeven door geo- metrische borders, gevuld met vaste planten en rozen. De buxushaagjes rond de borders lopen uit in vrolijke krullen. Voor de hoogtelijnen zorgen een tulpenboom, een Davidia (ook wel eens zakdoekenboom genoemd) en een amberboom (Liquidam- bar).

De laatste kamer op deze as had perfect kunnen dienen als decor voor een film als The Shining: de fruit- bomen van vroeger zijn er allemaal vervangen door topiary’s – taxussen die door de eigenaars minutieus in fantasierijke en kunstige vormen werden gesnoeid.

Kleur in de winter

Alsof dit alles nog niet voldoende werk betekende, gingen Jacques en Danielle met de aankoop van de aanpalende weide een nieuwe uitdaging aan. Ze vormden ze om tot een romantische vijvertuin met een houten zitsteiger en tot een wandelparktuin. Daarbij legden ze zichzelf strenge eisen op: de massieven van bomen en struiken moesten qua bloem- of schorskleur bij elkaar passen. Elke plant, struik of boom moest een zeldzame soort of ongewone variëteit zijn. Daarbovenop moest het park in de winter kleurrijk blijven.

Om dat laatste te bereiken kozen ze voor een combinatie van twee oplossingen: ze zochten soorten die in de winter of het vroege voorjaar bloeien, en brachten ze samen met soorten met een kleurrijke schors.

Bij de heel vroege bloeiers zien we vroege narcissen en hamamelis, helleborus, Chimonanthus en schijnhazelaar (Corylopsis).

Een prachtigewinterschors wordt geboden door onder meer rode kornoelje, zwarte berk, de esdoornsoort Acer griseum (bruine schors) en de sierkerssoorten Prunus maackii (oranje schors) en Prunus serrula (glanzende, roodbruine schors).

Het parkproject is nog niet af. “Twintig jaar geleden hebben we de bomen aangeplant”, zegt Danielle Reybroeck. “Tien jaar later zijn we begonnen aan de massieven. Wellicht zullen we het park zelf niet meer in zijn volle schoonheid kunnen bewonderen, maar dan laten we toch iets moois na voor onze kinderen, en voor hun kinderen.”

Enkele ladingen gemalen schors

Met het vorderen van de jaren, besloten Jacques en Danielle Reybroeck een beroep te doen op professionele hulp en de gazons maaien ze met een zitmaaier, maar al het andere werk doen ze nog met eigen handen. In de mooie maanden doet Danielle zelfs al vóór het ontbijt haar eerste ronde doorheen de tuin om verwelkte rozenblaadjes weg te plukken.

“Wieden hoeven we niet vaak te doen”, horen we van Jacques. “Een professionele snoeier heeft hier enkele ladingen gemalen takken en boomschors bij ons afgekieperd. Hij is blij dat hij ze bij ons kwijt kan en wij zijn blij dat we een dikke laag tussen de massieven kunnen uitspreiden want het bespaart ons veel werk.”

“Dat belet niet dat we soms durven te dromen van een eenvoudig appartementje met alleen wat planten op een balkon”, valt Danielle lachend in. “Maar het volstaat dat ik weer eens een ongewone plant heb gevonden, en die bui is snel over. Dan komt het tuinvirus helemaal terug, en sterker dan ooit!”

Jacques en Danielle Reybroeck stellen hun tuin alleen open voor groeps- bezoeken van de vereniging Open Tuinen van België. Info: tel. 011 88 76 11, www.open-tuinen.be

Ludo Hugaerts – Foto’s Bastin&Evrard