Een (trouw)ring: draagt u hem of draagt u hem niet?

Een ring is een krachtig, universeel symbool. Een juweel met veel waarde en betekenis dat tot de dag van vandaag niet gespeend is van bijgeloof. Waarom draagt u hem (niet)? U hoeft niet eens getrouwd te zijn!

Bij elke huwelijksplechtigheid is het uitspreken van het jawoord en het uitwisselen van de ringen een heel intens moment. En dat niet alleen voor de dichtste familie. U moet er maar eens op letten: zodra het bruidsmeisje de ringen op het witsatijnen kussentje naar het jonge paar brengt, is er gekuch alom en worden er stiekem traantjes weggepinkt. Het is een ogenblik dat de fotograaf absoluut niet mag missen. De ringen op het kussentje mogen in geen enkel trouwalbum ontbreken.

Trends

Een ring kiezen die symbool staat voor zo’n belangrijke, duurzame verbintenis, daarbij ga je niet over één nacht ijs. Het is een belangrijke zaak, waarover behoorlijk nagedacht wordt. “Zo’n goeie dertig jaar terug had je niet zoveel keuze als nu”, vertelt juwelier Michel Vileyn uit Blankenberge. “Er was de klassieke effen ring, sober en meestal in geel goud, later steeds vaker in wit goud. Ook wit en geel goud combineren, in zogenaamde bicolore ringen, is nog altijd trendy. In de loop der jaren werd de ring fantasierijker en de ontwerpen gedurfder. Vooral in de ring voor de vrouw kwam er steeds vaker een steentje aan te pas.”

De collectie die juwelier Vileyn vandaag uit zijn etalage te voorschijn tovert, is immens. Nooit gedacht dat er zoveel soorten bestonden. “Een opmerkelijke trend van de laatste vijf jaar is dat er steeds meer staal en titanium wordt gebruikt. Enerzijds kiezen jonge mensen voor dit wat modernere materiaal, anderzijds is het niet zo duur als goud.”

Maar dat argument geldt zeker niet voor alle klanten, ondervindt Vileyns vrouw, Hilde Simkens, die juwelen ontwerpt: “Vooral de wat minder jonge koppels hebben veel geld veil voor een ring. Zo geven heel wat mensen, om hun zoveelste huwelijksdatum te vieren, mekaar een nieuwe trouwring. Alsof ze op deze manier hun huwelijksbelofte hernieuwen. Het gebeurt ook wel dat de man zijn vrouw een nieuwe trouwring met diamantjes cadeau doet, of dat ze elkaar een soort herinneringsring schenken, al dan niet versierd met briljantjes. Eventueel kan dan bij elke bijzondere gebeurtenis zo’n streepje met een steentje worden bijgemaakt. Voor dit soort ringen wordt nog altijd voor goud gekozen, dat blijft toch hét symbool van een duurzame verbintenis.”

Een vleugje bijgeloof

In veel volksverhalen spelen trouwringen een belangrijke rol. “En dat niet alleen omdat ze een grote symboolwaarde hebben”, weet prof. Stefaan Top, hoogleraar Volkskunde aan de KU-Leuven. “Een ring was ook een probaat middel om toverij en hekserij tegen te gaan. Om makkelijk heksen te herkennen, bijvoorbeeld: als je in de mis tijdens de consecratie doorheen een trouwring keek, zag je ze meteen zitten, want dan keerden ze zich met hun rug naar het altaar. En als je ze wou buiten houden, hoefde je gewoon een trouwring onder de voordeur te leggen. Ook werd een trouwring vaak als pendel gebruikt, om de bloeddruk te bepalen of het geslacht van een nog ongeboren kind te voorspellen.”

Het zijn vertelsels uit een ver verleden die ons vandaag doen glimlachen. En toch leeft een deel van dat oude bijgeloof voort. Als iemand zijn trouwring verliest, wordt dit tot de dag van vandaag als een onheilsteken gezien. Want wie zijn trouwring verliest, zal ook zijn partner verliezen...

Een beetje geschiedenis

“Welke man en welke vrouw mekaar de allereerste trouwring over de vinger schoven, en waar en wanneer dat gebeurde, is niet te achterhalen”, zegt prof. Top. “Wat we wel met zekerheid weten, is dat het uitwisselen van ringen in de twaalfde eeuw officieel een onderdeel werd van de kerkelijke huwelijksceremonie. Maar die ringen werden toen zeker niet dagdagelijks gedragen. Bij het werk van de boeren of bij de krijgsverrichtingen van de ridders was het dragen van een ring alleen maar belastend.”

Bovendien bezat lang niet iedereen een ring want in de negentiende eeuw, ten tijde van de industriële revolutie, was armoe troef. Vele koppels hadden gewoon het geld niet om een trouwring te kopen. “Toen was het gebruikelijk dat de koster een aantal ringen had liggen om ze uit te lenen voor de huwelijksplechtigheid. Nadien werden ze gewoon teruggegeven.”

Links of rechts

Vaak wordt een trouwring links gedragen, en dat is een vreemde keuze. De linkerhand wordt immers in het volksgeloof gezien als de slechte hand, de hand van de duivel, waarmee magische en duistere praktijken worden uitgevoerd. “Maar het is ook de hand die het dichtst bij het hart ligt”, weet prof. Top. “De Romeinen dachten dat er een ader rechtstreeks van de linkerringvinger naar het hart liep, de vena amoris. Overigens wordt de ring in het Oostblok rechts gedragen.”

Soms is de keuze religieus bepaald, zoals in Nederland waar de katholieken hun trouwring links dragen en de protestanten rechts. “En in Vlaanderen is de situatie extra ingewikkeld. In West- en Oost-Vlaanderen draagt men de trouwring traditioneel links en in Antwerpen en Brabant rechts. In Limburg is het een mix: hoe dichter bij Antwerpen, hoe meer hij rechts en hoe dichter bij Luik, hoe meer hij links wordt gedragen. Sommige gebruiken verschilden immers van bisdom tot bisdom.”

Alleen al door naar iemands ring te kijken, kunnen we dus raden uit welke regio hij of zij afkomstig is en/of welke geloofsovertuiging hij erop nahoudt.

Symbolen en codes

Een ring kan u nog veel meer leren. Zo zijn er sinds kort ringen en andere sieraden op de markt die speciaal bedoeld zijn voor homo’s en lesbiennes. Er is een klein roze driehoekje in verwerkt. Maar populair zijn ze (nog) niet.Meestal kiezen ook homofiele koppels voor de klassieke trouwring.

Verrassend is dan weer dat er ook scheidingsringen op de markt zijn. “Die werden vorig jaar op een grote vakbeurs voorgesteld”, zegt juwelier Vileyn. “Ze zijn versierd met een gebroken hartje...” En dan is er natuurlijk de single-ring, met het specifieke kenteken dat ontworpen werd door de organisatie Single-Codes. Dit logo is een S-vormig teken, met aan weerszijden de vlammen die bij spannende, nieuwe ontmoetingen horen. Op die manier laat de persoon die zo’n ring draagt weten dat hij ongebonden is en open staat voor nieuwe relaties en vriendschappen. Het is vooral bedoeld voor mensen die iemand spontaan willen ontmoeten: bij de bushalte, in de winkel, de bibliotheek, de trein.

Bovenop de symbolische waarde draagt een ring ook een soort code mee. Een code die iedereen meteen begrijpt, zonder daarbij na te denken. Zo verspreidt een trouwring de duidelijke boodschap dat de drager ervan niet meer vrij is en dat ook duidelijk wil tonen aan de buitenwereld.

‘Geringeloord’ of vrij

Tot het type mensen dat de code liever niet toont, mag mijn vriend worden gerekend. Prachtige boeketten brengt hij voor me mee, maar met juwelen heeft hij het moeilijk. Hij vindt dat het dragen van een ring symbool staat voor geringd zijn, ja zelfs geringeloord. Eénmaal heeft hij tegen zijn principes gezondigd. Toen onze relatie nog jong en pril was, wilde hij me een ringetje geven. Omdat ik zijn mening over het dragen van een ring kende en ik van mijn kant ook nog een zekere angst voor een nieuwe binding voelde, koos ik een fijn ringetje in geel goud dat niet helemaal gesloten was, maar verbonden met een nog dunner staafje wit goud. Dat was het perfecte symbool voor onze relatie: een zekere mate van verbondenheid, maar toch met ruimte voor dat vleugje vrijheid dat een relatie vaak nog meer cement, nog meer fundering geeft. Het mooie ringetje brak echter al snel. Het dunne witgouden bandje sprong stuk. Symboolgevoelig als ik was – of noem ik het bijgelovig? – liet het sito presto herstellen. Niet veel later brak het ringetje nog een keer, maar geen nood, de juwelier nam het opnieuw onder handen en met succes. Na een derde breuk was het echter niet meer te redden... En die derde keer gebeurde dat net op een ogenblik dat we een flinke ruzie hadden. De gebroken ring stond op dat moment dus symbool voor onze spaaklopende relatie. Toch is het anders gegaan... De ruzie werd bijgelegd en de gebroken ring in het juwelenkistje gedeponeerd, naast de andere ringen met al de herinneringen die zij verbergen. Vandaag, twaalf jaar later, houdt onze relatie nog altijd stand. Los en vrij, ongebonden en... zonder ring.

Katrien Vervaele, Ariane De Borger