Een royale garderobe

Omstreden was ze zeker maar als er iets niet ter discussie stond, dan was het wel de elegantie van prinses Marie-José van België (1906-2001). Het Jubelparkmuseum in Brussel brengt haar glamourwereld en de moeilijke politieke context weer tot leven aan de hand van haar luxueuze garderobe.

Ze mag dan een leven met veel nederlagen hebben gekend, haar weergaloze kleren- en juwelenverzameling bood haar ongetwijfeld troost. Het Jubelparkmuseum kreeg van de Stichting Umberto II en Marie-José van Savoie negen somptueuze hofmantels en een twintigtal avondjurken in bruikleen. Samen met magazines, filmfragmenten en archiefmateriaal vertellen ze het tragische verhaal van deze laatste Italiaanse koningin.

Somptueus huwelijk

Marie-José is voorbestemd om te trouwen met iemand van haar stand. De koninklijke families van België en Italië regelen een huwelijk met de Italiaanse kroonprins Umberto van Savoie, die haar onder druk een aanzoek doet. Het trouwfeest in 1930 moet de grootsheid van het oude Rome evenaren en duurt zes dagen. De genodigden wedijveren met mekaar in elegantie: de dames was gevraagd 16 verschillende outfits mee te brengen! De bruid trekt een zes meter lange, zware kanten sluier, samengehouden door een diamanten broche. Op haar hoofd een grote diadeem met parels en diamanten die haar echtgenoot haar de dag voordien schonk. “Introuwen in de Italiaanse koninklijke familie was een promotie voor Marie-José”, zegt Marguerite Coppens, commissaris van de tentoonstelling. “Het Belgische Hof was soberder en burgerlijker”.

De spectaculaire defilés en grandioze feesten liggen in de lijn van de propaganda van de jaren ’30. Prinses Marie-José stopt haar sympathie voor het oprukkende fascisme niet onder stoelen of banken. Maar wanneer dat een bedreiging gaat vormen voor de monarchie, verandert ze van kamp. “Je ziet een evenredige toename van de pracht en praal van het Hof en de mate waarin het zich bedreigd voelt”, aldus Coppens. “Hoe meer de ondergang naderde, hoe meer indruk ze wilden maken op het volk en hoe bombastischer het uiterlijke vertoon”.

Fonkelende avondjurken

Want ook al is Umberto niet verliefd op zijn kersverse vrouw, hij schenkt haar fonkelende avondjurken van goud- en zilverdraad en handgeborduurde hofmantels van een ongekende luxe. “De Italiaanse hofmode was unieke en uiterst kostbare haute couture. Hofmantels bestonden niet aan het Belgische Hof”, aldus Coppens. “We zijn dan ook trots dat we er hier enkele kunnen tonen. Marie-José was een mooie, sportieve vrouw. En de jaren ’30-jurken, bonten kragen en klokhoeden flatteerden haar aristocratische uiterlijk”.

Roemloze ondergang

De oorlog luidt het einde in van het koningshuis. Italië neemt de koninklijke familie de banden met het fascisme kwalijk en roept in 1946 de republiek uit. Onttroond vlucht het koninklijke gezin naar Portugal. Marie-José verlaat Umberto in 1947 en vertrekt naar Genève, waar ze in 2001 sterft. Ze is dan 94.

Marie-José, tussen België en Italië. Een koninklijke garderobe. Van 3/10 tot 3/3 in het Jubelparkmuseum in Brussel. Di-vr, 9.30-17 u. WE vanaf 10 u. Info: www. kmkg-mrah.be.

Ann Heylens