Een fietser in de regen

Was het zijn 20-jarige carrière als tv-presentator of zijn succes als regisseur van Ben X dat Nic Balthazar uit de schaduw van zijn vader Herman en zijn vrouw Lieve Blancquaert trok? Hij ligt er niet van wakker. Hij geniet van het voorrecht om zichzelf te zijn. Een vrolijke, soms melancholische vogel. Een fietser in de regen. Een zoon, een man, een vader.

Het regent en het uitzicht op een grijze parkeergarage draagt ook al niet bij tot zonnige gedachten. Maar de lichtjes in de ogen van Nic Balthazar (46) en zijn enthousiaste verwelkoming doen me vermoeden dat hij geen last heeft van troosteloze plassen en somber beton. Noch van stress, hoewel hij in de maand april start met het inblikken van een nieuwe film.

Wat doet een regisseur in de maanden voor hij effectief aan het filmen gaat?

Dat zijn spannende momenten. Het is een cliché maar ook de grootste waarheid over film dat je die niet alleen maakt. Het is groepswerk en het belangrijkste is dat je dé groep samenkrijgt, zowel wat de cast als wat de technische kant betreft. Dus praat je vooraf met die mensen, zodat op de set alles meteen goed zit. Straks zie ik de cameraman en dan praten we en kijken we naar films.

Filmpjes kijken lijkt me leuker dan een doorsnee vergadering.

Maar ’t is echt nodig, hé. Als je het over muziek of film hebt, zijn woorden gevaarlijk. Romantisch bijvoorbeeld, betekent waarschijnlijk niet hetzelfde voor jou als voor mij. Dus moet ik even tonen wat ik bedoel.

De film gaat over MS-patiënt Mario Verstraete, die als eerste legaal euthanasie kon vragen, na daar jaren voor geijverd te hebben. Hij moet ongeveer tegelijk met jou in Gent op de universiteit gezeten hebben. Heb je hem toen gekend?

Hij was een paar jaar ouder dan ik, mijn broer was een van zijn beste vrienden. Ik heb hem op afstand meegemaakt. Ik kende hem wel en heb hem af en toe wel eens naar zijn bed gedragen, zoals zoveel anderen. En zoals zoveel anderen heb ik geen afscheid van hem durven nemen. Met alle excuses die je in zo’n geval bovenhaalt, zoals zo goed heb ik hem toch niet gekend. Omdat ik eigenlijk gewoon schrik had. Want wat moet je zeggen tegen iemand die je niet meer gaat terugzien?

Is het dan niet moeilijk om een film over hem te maken? Zit er geen schroom in de weg?

Nee, omdat het een ode is aan hem en aan de mensen die de moed hebben gehad die mij ontbeerde. De mensen die hem tot het bittere einde hebben bijgestaan om dat einde zo zoet mogelijk te maken. Hoe vind je de moed om je eigen zoon, vader, vriend naar een bewuste dood te begeleiden? Daar gaat de film ook over. Het hoofdpersonage is een samentrekking van verschillende mensen. Ik heb er één beste vriend van gemaakt. Toen ik research deed voor deze film, hoorde ik altijd weer hetzelfde verhaal over die zeer intense ervaring, die waardigheid. We sterven allemaal een beetje stoemelings. De dood recht in de ogen kijken doen we liever niet, alsof het besmettelijk is. Maar eigenlijk werkt het juist omgekeerd. Hoe meer je beseft dat je leven eindig is, hoe nuttiger en positiever je leeft. Voor mij is dat een vorm van dagelijkse hygiëne.

Positiviteit uitstralen, dat doe jij inderdaad ook.

Mensen zien mij als een vrolijke vogel maar ook ik moet soms vechten tegen melancholie, zeker op een regenachtige dag als vandaag. Maar ik laat de grijsheid niet winnen, dat is mijn keuze in de vraag waar alles wat filosofie is, altijd om draait. To be or not to be. Dat is niet voor niets de beroemdste theaterzin. Laat je je gaan of verweer je je? Met de fiets in de regen gaan rijden, helpt. Regen kan ook nog wel tof zijn.

Dat je opgegroeid bent in een warm nest helpt vast ook wel.

Ik ben me ervan bewust hoe geprivilegieerd ik ben omdat ik in zo’n warm nest mocht opgroeien. Eentje waarin ik ook de vrijheid kreeg om uit te vliegen en daarin gesteund te worden.

Stoort het nooit dat je zo vaak in één adem genoemd wordt met bekende familieleden? Als zoon van professor – en later gouverneur – Herman Balthazar, nadien als man van fotografe Lieve Blancquaert. Straks word je misschien de vader van Martha of Boris.

Als ik straks nog enkel omschreven word als de vader van Martha of Boris, zal ik dat Clijstersgewijs bekijken. Ik zou daar geen probleem mee hebben. Net omdat ik zo ben begonnen, en dat vroeger dan je denkt want ik was in het eerste studiejaar al zoon van een juf. Dan weet je dat elk voordeel dat je daardoor krijgt, meteen een nadeel is. En er bestaat niets vreselijkers dan met achterstand te eindigen als je met voorsprong begint. Op de universiteit startte ik als zoon van een prof. Ik zat al in de tweede kandidatuur toen mijn vader gouverneur werd. Och, ik kan daarmee leven. Kijk, als je film (Ben X, nvdr) aan 52 landen verkocht is, dan weet iedereen wel dat mijn vader daar voor niks tussenzit. En met de vermelding als man van Lieve kan ik goed leven. Ik ben opgevoed door een dolle mina en kan heel goed overweg met sterke vrouwen, ik ben er zelfs ongelooflijk zot van. Lieve is een fantastische vrouw.

Je hebt wel andere katten te geselen. Zoals de klimaatopwarming.

Dat is iets waar zelfs een optimist als ik moedeloos van wordt. Al die overstromingen, die natuurrampen... en dan nog zijn er mensen die niet willen overwegen dat er iets misloopt. Het is alsof je zolder in brand staat en je blijft in je zetel zitten tv kijken.

Je hebt ook het Belgische luik gemaakt van de videotentoonstelling ‘6 miljard mensen’ van Yann Arthus-Bertrand. Hoe kwam die bij jou terecht?

Er waren plannen om in Parijs iets gelijkaardigs als de klimaatclip Dance for the Climate op poten te zetten en zo ontmoette ik hem, in het Bois de Boulogne. We hadden het over de deining rond De Wever en Di Rupo en ik probeerde hem uit te leggen dat we hier in België geen Hutu’s of Tutsi’s zijn. Dat Vlamingen en Walen elkaar behoorlijk goed kunnen lijden. Hij vroeg me dan om dat Belgische luik te filmen, op zijn aanwijzingen en in dezelfde stijl als de rest van zijn reportage. Dat gevoel van tederheid van Vlamingen ten opzichte van Wallonië en omgekeerd zit er ook in. Alleen zijn we uit elkaar gegroeid, we kennen geen Waal meer. Dat is ook waar het project van Arthus-Bertrand om draait: als je die video’s gezien hebt, heb je het gevoel dat je zes miljard mensen hebt leren kennen. Mensen die zijn als wij: die een goed leven proberen te hebben en dat ook aan hun kinderen willen geven.

Je eigen kinderen worden groot. Heb je al een idee welke richting ze uitgaan?

Martha (13, nvdr) speelt voor de tweede keer in een internationale theaterproductie. Dat is heel speciaal voor mij omdat ik op diezelfde leeftijd ook met zo’n dingen bezig was en dat heeft mijn hele leven veranderd. Het heeft mij de durf gegeven om op een podium te staan (lacht). De puberteit maakt haar zo hevig! En onze zoon is zo heerlijk prepuber. Hij speelt rugby en we basketten samen... Zalig, die onbezorgdheid!

De videotentoonstelling ‘6 miljard mensen over liefde, leven en geluk’ loopt nog tot en met 3 april in Tour & Taxis, Havenlaan 86c, 1000 Brussel. Ma – vrij. 9-17 uur, weekend + feestdagen 10-19 uur. Toegang: euro 12 (korting: euro 8). Info: tel. 02 549 60 49 en www.6miljardmensen.be

Ariane De Borger

Hoe meer je beseft dat je leven eindig is, hoe nuttiger en positiever je leeft.