Echt duurt het langst

Een controlefreak noemt hij zichzelf. Ook de uitdrukking noeste arbeid valt een paar keer in het gesprek. Wat mogen we na het succes van de vrt-serie ‘Van Vlees en Bloed’ nog van acteur, regisseur, scenarist en ‘BV tegen wil en dank’ Tom Van Dyck verwachten?

De kans is groot dat de eind oktober verschenen dvd van de televisieserie Van Vlees en Bloed één van de meest gekochte eindejaarsgeschenken wordt. Tom Van Dyck heeft er maanden eigenhandig aan gewerkt om de afleveringen, de bloopers, de making-offilmpjes, de geknipte scènes en de muziek samen te brengen. Wéér iets dat hij kan, na acteren, scenario’s schrijven, regisseren en audiofilms inspreken.

Met bijna twee miljoen kijkers voor de laatste aflevering was ‘Van Vlees en Bloed’ de meest succesvolle Vlaamse tv-serie van 2009. Heb je daar zelf een verklaring voor?

Voor mij ligt de voornaamste verklaring in het feit dat we zeer goed geluisterd hebben hoe de mensen écht spreken. Ik heb de dialogen volledig vanuit die spreektaal geschreven. Scenario’s bevatten bijna altijd volzinnen die in de loop van de productie door de regisseur en de acteurs aangepast worden tot een meer natuurlijke zegging. Bij Van Vlees en Bloed hoor je, eerlijk waar, geen enkele hapering en geen enkele euh, ah of joa die niet letterlijk in het script stond. Ik heb bovendien zelf de acteurs mogen kiezen. Hun foto’s hingen boven mijn werktafel, zodat ik elke repliek letterlijk naar de mond van acteur X of Y kon schrijven.

Op het festival van Monte Carlo kreeg de reeks een Gouden Nimf voor de beste minidramaserie. Toch merkwaardig voor een oer-Vlaamse productie?

We vonden dat zelf eerst nogal hilarisch. Tot bleek dat een Japans, een Deens en een Libanees jurylid de personages zeer herkenbaar vonden. Hoe dieper je boort naar de lokale kern, hoe universeler je blijkbaar wordt. Dat verklaart ook de internationale waardering voor films als Aanrijding in Moskou en De helaasheid der dingen. Echtheid loont.

Het is zeker dat er geen tweede serie komt. Wat mogen we dan wél binnenkort van je verwachten?

Een tweede serie kan gewoon niet, omdat we het verhaal als een afgesloten geheel hebben opgebouwd. Bovendien had ik echt geen zin in een telenovelle. Het geweldige aan een productiehuis als Woestijnvis is juist dat ze de creativiteit van hun mensen hier nooit willen stroomlijnen. Sinds kort ben ik opnieuw beginnen te schrijven aan een fictiereeks. Opnieuw in duo, maar deze keer niet met Michiel Devlieger, maar met Tom Lenaerts. Het wordt iets totaal anders dan Van Vlees en Bloed. Ik kan er echt nog niets over zeggen, want we zijn ons ei nog volop aan het uitbroeden.

Welke kant van je talent vind je zelf het best?

Weet je, mijn collega’s hebben gelijk als ze zeggen dat ik een echte controlefreak ben. Het samengaan van schrijven, acteren en regisseren vind ik de beste manier om mijn verhaal te vertellen. Ik heb enorm genoten van de ruim twee jaar dat ik bijna als een kluizenaar aan het scenario van Van Vlees en Bloed heb gewerkt. Het was noeste arbeid, maar ook geweldig om de hele productie in handen te kunnen houden, van de eerste scenarioletter tot de laatste take.

“Ik was een afwezige papa”, zei je over de periode toen je met de serie bezig was. Zal dat nu weer het geval zijn?

Die afwezigheid was er vooral in de bijna zes maanden van de opnamen. Ik sliep toen maar vier uur per nacht. ’s Morgens vertrok ik toen mijn dochters nog sliepen en wanneer ik thuiskwam, lagen ze al in bed. Dat is nu eenmaal papa zijn job. Ik probeer daarom de zaterdag voor hen vrij te houden. Zaterdag is kinderdag.

In de serie speel je de rol van de licht gehandicapte Luc. Hoe heb je je daarin ingeleefd?

Ik ben op kamp geweest met een groep autistische mensen en dat was een overweldigende ervaring. Ik zat met het idee dat autisten zeer rationeel denken en vaste structuren nodig hebben. Dat is ook zo, maar tegelijk zijn ze ook super-emotioneel. Ze hebben een veel bredere waaier aan communicatievormen en gevoelens dan we denken. Toch wilden Michiel en ik niet het stempel van autist op Luc plakken. Hij is een man zoals je er in vele families aantreft: iemand met een wat ongedefinieerde handicap die ongetrouwd blijft en normaal meedraait in het gezin, maar met wie men niet te koop loopt.

Hij beschermt wel het eigen nest. Ook jij loopt niet met je gezin te kijk in ‘de boekskes’.

De familie is de structuur en de vas-tigheid die Luc nodig heeft. Als je jarig bent, eet je vogelnestjes met puree en tomatensaus. En dat moet je niet veranderen. Het is waar, ik hoef niet zo nodig met mijn kinderen in de pers te staan. Het BV-schap interesseert me echt geen bal, want dat houdt absoluut niets in. Wat ik kwijt wil, vertel ik wel in mijn werk, in mijn verhalen. Mijn opinie over pakweg Miss België doet echt niet ter zake.

“Mijn onrust is groot”, zei je in een interview. Wat wil je dan nog bereiken? Hollywood?

Tot wanhoop van mijn vrouw is een gulden middenweg niet aan mij besteed. Ik heb evenmin een tienjarenplan en ik wil zeker niet op mijn veertigste in een Hollywoodstudio zitten. Het liefst wijd ik al mijn energie aan het project waarop ik op dit moment aan het broeden ben. Plus wat kleine extra’s.

In juni ben je op één dag twee keer de Mont Ventoux opgefietst. Is dat je manier om tot rust te komen?

Ik moet dat rechtzetten. Ik ben vanuit Malaucène naar boven gefietst in exact twee uur, maar toen ik in Bedoin weer beneden kwam, was ik van de onderkoeling zodanig aan het rillen dat ik dacht dat mijn stuur loszat. Mijn oudere broer heeft me toen overgehaald een tweede keer te starten, maar na 8 km ben ik mijn verjaardag (ik werd die dag 37) op een terras gaan vieren. Ik vind fietsen echter wel een prachtig theatrale sport. Ik heb ooit een rit in de Enecotour meegemaakt vanuit de volgwagen. Dat was hallucinant. Mijn fietsvrienden zijn me nu aan het bestoken met mails om volgend jaar Alpe d’Huez te beklimmen.

Je vrouw is ook actrice. Wordt er ten huize Van Dyck alleen over producties gepraat?

We proberen dat bewust te vermijden als de kinderen erbij zijn. Maar het gebeurt wel dat ik naar haar theatervoorstellingen ga kijken en haar mijn mening geef. Het scenario van Van vlees en bloed heeft zij echter pas gelezen toen alles klaar was. Ineens riep ze uit: Tom, een boshoer, ikke? Eerlijk waar, pas toen besefte ik dat ik haar die rol had gegeven ( lacht).

Bij mannen valt de midlifecrisis steeds vroeger, zegt men. Houdt ouder worden je bezig?

Leeftijd interesseert me absoluut niet. Ouder worden is een puur biologisch proces dat niets zegt over je levenshouding. Ik ken mensen van dertig van wie ik soms denk dat die al met pensioen zijn. En omgekeerd heb je heel dynamische zestigers. Bert André was één van mijn beste maten en die was 66 toen hij stierf. Daar heb ik veel verdriet van gehad. Naar mijn gevoel zal ik altijd 25 blijven, zij het met wat minder haar!

Ludo Hugaerts – Foto’s Frank Bahnmüller

“Het BV-schap interesseert me écht geen bal”