De meeste gasten dagen op in een historisch kostuum. © G.F. LUCAS DE COCKER

Duivelse dansen in de Opera

Gent is een van de weinige steden met nog een echte 19de-eeuwse balzaal. Een keer per jaar neemt de Redoutezaal van de Opera haar oorspronkelijke functie op en heeft er een historisch bal plaats. Thema dit jaar: duivelse dansen. Benodigdheden: een 19de-eeuwsejurk of kostuum én goede dansschoenen.

In Europa hebben bals in operagebouwen een lange traditie. Twee eeuwen geleden beschikten de meeste operahuizen over een balzaal. Er was ook een heus balseizoen, dat liep van eind november tot begin maart. Want tijdens de winter vertoefden de burgerfamilies in de stad. De bals waren echte society-events om mensen in de donkere wintermaanden samen te brengen. In theorie kon iedereen er naartoe, maar door de prijs van het ticket trokken ze een bepaalde sociale klasse aan. Je moest je ook de juiste kleren kunnen veroorloven. De bals vonden plaats tot in de jaren ’30 en ’40 van vorige eeuw. In de Opera van Gent werd zelfs in de jaren ’60 af en toe nog gedanst in de balzaal.

Balboekjes en de Kerk

“Wat wij nu doen is geen volledige historische reconstructie want de mensen en de man-vrouwverhouding zijn nu natuurlijk anders dan twee eeuwen geleden, legt dansmeester Lieven Baert uit. Hij doceert historische dans en leidt het operabal dit jaar in goede banen. “Zo hadden dames – zeker wanneer het jonge meisjes waren die pas werden geïntroduceerd in het mondaine leven – een balboekje bij. Vooraf werd dan genoteerd met welke partner ze welke dans zouden uitvoeren. Het was een vorm van controle. Voor ons bal hoef je geen partner, iedereen danst met iedereen. Want we voeren veel gezelschapsdansen uit.”

De meeste bals stortten indertijd een deel van de opbrengst aan het goede doel. Dat was belangrijk, want de invloed van de Kerk was nog groot en die vond dat publiekelijk amusement zonder dat het een doel diende niet kon. Die verplichting is er nu niet meer, maar benefietevents zoals we die nu kennen, zijn daar nog een beetje op gestoeld.

Meer dan een eeuw geleden ging een diner aan het bal vooraf. Dat deden we oorspronkelijk ook, maar we hebben het afgevoerd, vervolgt Baert. Er was te weinig interesse voor en de meeste gasten dansen liever niet met een volle maag.

Schandalige wals

Wat we verwachten? Een zekere discipline. Want de bedoeling is dat je een vijftal uren danst en het niet vergalt voor anderen. Wat kleding betreft: 85 procent van de gasten komt in historisch kostuum. Dat is geen verplichting, maar we vragen wel een avondjurk en pak. Thema dit jaar is dansomanie, want de introductie van een nieuwe dans veroorzaakte altijd veel opschudding. Zo was een wals rond 1810 nog des duivels wegens het te intieme contact tussen de dansers. Bovendien werd gevreesd dat de dames draaierig zouden worden en op de grond vallen. Of nog erger, door het zweten een longontsteking zouden opdoen. Pas toen queen Victoria met haar man Albert walsend een bal opende, werd de dans geaccepteerd. Rond 1860 brak dan weer de french cancan door. Het tonen van de benen beantwoordde evenmin aan wat toen als goed gedrag werd beschouwd.

In Gent vinden we dat het 19de-eeuwse bal speciaal moet blijven en dus organiseren we het één keer per jaar, zegt Baert. “Maar er is een heel balcircuit. Ik ga niet zeggen dat het boomt, maar veel jonge mensen vinden de historische bals geweldig leuk en vooral in Nederland en Duitsland kan je bijna om de drie weken naar zo’n bal. De jaren ’30 en de Jane Austen-stijl zijn op dit moment ontzettend populair.”

Operabal. Op 7/1/2017 in Opera Gent, om 19 uur. ? 28. www.operaballet.be

ANN HEYLENS

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content