Droge voeding, camping vier!

U hebt een lange wandeling of een intensieve fietstocht gepland? Dan moet u ook zorgen voor een volwaardige en makkelijk te transporteren voeding. Gevriesdroogde voeding, dus! Oorspronkelijk bedoeld voor astronauten van de NASA, wordt ze steeds populairder op campings en boten.

De oploskoffie en de zakjes soep die je bereidt door er simpelweg wat heet water op te gieten, kennen we al heel lang. Vandaag zijn er echter veel meer gevriesdroogde producten te vinden: risotto van rundvlees met ui, aardappelgratin met kaas, appelmoes, chocolademousse... We krijgen er het water van in de mond!

Een techniek uit de Andes

Volgens de legende waren de Inca’s de eersten die het procedé van het vriesdrogen toepasten. Zonder dat te beseffen, maakten ze optimaal gebruik van het samenspel van de nachtelijke vrieskou, de droogte van de lucht en de lage atmosferische druk die typisch is voor grote hoogten.

Afhankelijk van de toepassing, gebeurt vriesdrogen in vier of vijf stappen. “Eerst wordt het voedsel bevroren”, zegt Samuel Dufour, professor Fysische scheikunde aan het Instituut Paul Lambin in Brussel. “Het water in het voedingsproduct kristalliseert onder de vorm van microscopisch kleine ijsblokjes.”

Het tot ijs getransformeerde water wordt in een tweede fase verwijderd door het snel te stomen. “Dit is de sublimeringsfase. Het voedsel wordt in een ruimte met lage druk geplaatst, op een platform van ongeveer 37°C. Onder zo’n lage druk volstaat deze temperatuur om het ijs te doen veranderen in stoom, zonder eerst vloeibaar te worden. In deze lagedrukruimte bevindt zich ook een spiraalvormig koelelement met een temperatuur die daalt tot ongeveer -40°C. De stoom die zich uit het voedingsproduct losmaakt, condenseert meteen op de spiraal en wordt geëlimineerd, samen met de laatste watermolecules die nog niet omgevormd zijn tot ijs.”

Daarna wordt het product eventueel vermalen tot schilfers, en lucht- en waterdicht verpakt.

Evenwichtige samenstelling

Voedingswaren die ontdaan zijn van (zo goed als) al hun water, kennen een zeer lange bewaartijd. Op kamertemperatuur, zelfs ettelijke jaren. “Wanneer voedsel slecht wordt, heeft dat inderdaad veel te maken met de aanwezigheid van water”, onderstreept Samuel Dufour. “Zonder water kunnen de micro-organismen zich niet voortplanten. De enzymen die in voedingsmiddelen aanwezig kunnen zijn en hun bewaring aantasten, functioneren gewoon niet zonder water.”

Een ander voordeel van deze bewaartechniek is dat de producten worden verpakt in een duurzaam zakje en dat ze nauwelijks 100 tot 300 gram wegen. Ze meenemen op een trek- of fietstocht is dus kinderspel, zelfs in een piepklein rugzakje. “En ook voor het behoud van de voedingswaarde is vriesdrogen interessant. Het voedsel wordt maar heel weinig opgewarmd zodat de voedingswaarde maximaal blijft, ook van ingrediënten die gevoelig zijn voor hitte. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de vitamines van de B-groep.”

De voedingswaarde van gevriesdroogde producten is in het algemeen evenwichtig en zeker beter dan de klassieke sandwiches met kaas en een reep chocolade achteraf (laat staan met een worstje). Ze bevatten, in afnemende orde: suikers (50 tot 75g/100g), eiwitten (10 tot 25g/100g) en vetstoffen (2 tot 15g/100g).

Interessant om te weten: vriesdrogen is niet alleen interessant voor het bewaren van voedingsmiddelen. Het wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij de fabricage van vaccins, antibiotica, cosmetica,...

Gwenaëlle Ansieau