Downloaden mag (soms)!

U wilt een film opnemen voor een avondje homecinema met uw partner en de kinderen? Of uw favoriete muziek downloaden om ze tijdens het joggen op uw mp3-speler te beluisteren? Dat mag... onder bepaalde voorwaarden!

Films, liedjes, persartikels, boeken,... het internet is een hoorn des overvloeds. Enkele muisklikken en daar staat uw favoriete muziek al op uw mp3-speler of iPod. Maar bent u wel zeker dat u legaal aan het downloaden bent? En beseft u dat illegaal downloaden u duur te staan kan komen?

Auteursrechten

Of u loontrekkende, zelfstandige of ambtenaar bent, u levert arbeid in ruil voor een loon. Dat is ook zo voor wie artistieke werken creëert: films, dans, (film)muziek, romans, schilderijen,... De wet van 30 juni 1994 garandeert de makers exclusiviteit van auteursrechten, namelijk: rechten van reproductie, verspreiding en distributie van de werken en dit tot 70 jaar na hun dood. Daarna wordt het werk publiek domein, zonder verdere bescherming. De auteursrechten werden dus bedacht om artiesten te vergoeden en te beschermen.

De Belgische auteursmaatschappij – Sabam – heeft als opdracht de auteursrechten in te zamelen voor alle werken die bij haar neergelegd zijn. Elke artistieke creatie krijgt er een nummer en een registratiedatum die samen een soort identiteitskaart van het werk vormen. De diensten van Sabam pluizen dagelijks alle Belgische radio- en televisieprogramma’s uit, evenals concerten, tentoonstellingen, enz. Elke keer dat een bepaald liedje wordt gedraaid, dat een bepaald theaterstuk wordt opgevoerd, dat een schilderij of beeldhouwwerk wordt gereproduceerd,... kan Sabam auteursrechten eisen die dan worden verdeeld onder de makers van de artistieke werken.

Illegaal, met één uitzondering

Piraterij. Wie een werk kopieert of verspreidt zonder de toestemming van de auteur of de verdeler en zonder auteursrechten te betalen, maakt zich schuldig aan piraterij. Dat kan onder verschillende vormen gebeuren: liedjes kopiëren op een cd en die verkopen of verhuren, een concert opnemen en deze opname nadien op een cd branden die je verkoopt (de zogenaamde bootlegs), een film filmen in de bioscoop en kopieën daarvan verkopen of verhuren, dvd’s of video’s verhuren die enkel voor de verkoop bedoeld zijn, in het openbaar muziek draaien zonder een vergoeding aan de artiesten te betalen,...

De Belgische ontspanningsindustrie loopt elk jaar miljoenen euro’s mis. Vergeten we bovendien niet dat de koper van door piraterij verkregen producten niet altijd tevreden is over zijn aankoop, want de kwaliteit is soms ver te zoeken en van een garantie is geen sprake.

Eigen gebruik. Op het principe van de betaling van auteursrechten bestaat één grote uitzondering: de kopie voor eigen gebruik. Het is bijvoorbeeld niet verboden liedjes te down-loaden op een blanco cd die u enkel privé gebruikt (om er bij u thuis of in de auto naar te luisteren). U zult niet van piraterij beschuldigd worden als u rekening houdt met twee voorwaarden:

1. U moet het gebruik van de cd of dvd beperken tot het familiale kader, dus tot uzelf en enkele personen met wie u een privérelatie onderhoudt. U mag er dus naar luisteren/kijken samen met familieleden en vrienden.

2. Om een werk van het internet te mogen kopiëren, moet de auteur zijn toestemming gegeven hebben om het op het net te zetten en moet u er zeker van zijn dat er auteursrechten zijn betaald. Maar hoe weet u dat?

Peer-to-peer. Als u volledig gratis kunt downloaden, dan bent u waarschijnlijk op een zogenaamd peer-to-peernetwerk (P2P) waar internetgebruikers met elkaar in verbinding staan en bestanden uitwisselen. Een P2P wordt het meest gebruikt om illegaal gedownloade bestanden zelf te downloaden zonder ook maar één eurocent uit te geven. Er bestaan heel wat peer-to-peernetwerken (KaZaA, LimeWire, Shareaza,... ) die volgens 2 methodes werken: ofwel via één of meerdere servers die de lijst van gedeelde bestanden bezitten en die u naar de internetgebruiker leiden die het bestand bezit dat u zoekt (bijv. een liedje uit uw jeugd), ofwel werkt elke internetgebruiker in een soort mininetwerkje. Maar in beide gevallen is het duidelijk dat het hier niet meer gaat om kopieën voor privégebruik en dus over een vorm van piraterij.

WEETJE Sommige auteurs stemmen toe in gratis gebruik van hun werk. Ze geven een licentie (in het internettaaltje: creative common) die gesymboliseerd wordt door een van de logo’s die hiervoor bedoeld zijn (bijvoorbeeld een cirkeltje met een $ of met een doorstreept euroteken).

Legaal kan ook

Gelukkig bestaan er ook sites waar u perfect legaal kunt downloaden. Vergeet niet u te informeren over de algemene verkoopvoorwaarden (gebruik, betalingswijze en moment van betaling, garantie, klantendienst, auteursrechten, enz.). Deze sites zullen u er zeker aan herinneren dat u enkel mag downloaden voor privégebruik. De volgende sites zijn erkend door de Belgische anti-piraterijfederatie (Belgian Anti-piracy Federation – BAF)

iTunes:

www.apple.com/nl/itunes/download

Fnac: www.fnacmedia.be

Belgian Music Online:

www.belgianmusiconline.be

E-Music: www.emusic.com

EMI Downloadshop:

www.7digital.com

Tempo Music:

www.tempomusic.be/nl

Sancties

Aan piraterij zijn sancties verbonden en ze zijn niet louter theoretisch!Getuige daarvan: een vonnis van de correctionele rechtbank van Charleroi waarvan sprake op de website van de BAF. Een 64-jarige man werd namelijk veroordeeld tot 15 maanden gevangenisstraf omdat hij illegaal gekopieerde films had verhandeld. De BAF had zich burgerlijke partij gesteld in deze zaak en kreeg een schadevergoeding toegekend van niet minder dan euro 29.125.

De internetgebruiker die illegaal kopieert, riskeert inderdaad een straf van euro500 tot euro 500.000 en/of een gevangenisstraf van 3 maanden tot 2 jaar. En dan spreken we nog niet van eventuele schadevergoedingen en intresten!

Meer info: www.anti-piracy.be (klik op Nieuws en Statistieken).

Jocelyne Minet