Door de Straat van Magellaan

Ontdek de ruige schoonheid van de Chileense fjorden en gletsjers in Vuurland, de meest zuidelijke regio van Zuid-Amerika. We varen door de Straat van Magellaan, de laatste plek op aarde waar de mens niet is tussengekomen.

De deuren klapperen van de wind als we een restaurant in Ushuaia, de meest zuidelijke stad van Argentinië, en van de wereld, verlaten. Op weg naar de haven zien we gekleurde huisjes met hier en daar een naaldboom. Rondom blinken besneeuwde bergtoppen in de avondzon. In de haven ligt ons expeditieschip tussen vrachtschepen en vissersbootjes. We worden vlotjes ingecheckt en gaan op weg naar het verste puntje van Chili. De boot – speciaal ontworpen om door de fjorden van de Straat van Magellaan te kunnen varen – heeft iets weg van een vrachtschip. Al zijn de ramen daarvoor te hoog en te elegant. “We varen naar de laatste plekken op aarde waar nog geen menselijke tussenkomst is geweest”, vertelt expeditieleider Marcello zichtbaar trots.

Kaap Hoorn is kaal. De enige bewoning is een kleine bemande post. Zwijgzaam roeren we de volgende ochtend in onze koffie, nauwelijks in staat om de kracht van de elementen op deze plek, waar de Grote Oceaan en de Atlantische Oceaan elkaar treffen, te bevatten. Recht voor ons torent een langgerekt plateau van rotsen meters boven de golven uit. Twee dames laten zich op het buitendek fotograferen, terwijl ze met moeite de vlag van Kaap Hoorn omhoog weten te houden in de gierende wind.

PATAGONISCH REGENWOUD

Na een paar uur varen langs besneeuwde bergen en groene eilandjes, is de wind gaan liggen. We meren met zodiacbootjes bij het eiland Navarino aan en banen ons een weg door het Patagonische regenwoud van overhangende bomen, hangende slierten en struiken. Als we met bezwete hoofden bovenop het bergplateau staan, is het expeditieschip nog slechts een klein puntje onderin de baai van Wulaia. Een stel liefkozende bevers duikt snel weg in de lagune bij het horen van onze voetstappen. Onderaan de lagune staat een grote brievenbus, verdwaald naast rieten hutjes – nagebouwde woningen van de Yaganes, de oorspronkelijke bewoners van dit gebied. “Hiervandaan kan je een kaart sturen”, beantwoordt gids Miguel onze vragende blikken. “Maar het kan wel even duren voordat je post uit Patagonië aankomt”, vult hij met een knipoog aan.

Op de derde dag wandelen we over een glibberig bladerdek en klimmen we via rotsblokken over helderblauwe beekjes en omgevallen bomen. De ijspieken van de immense Pía-gletsjer houden zich schuil achter flinterdunne wolken. We horen, behalve elkaars voetstappen, enkel het ritselen van de wind tussen de bomen en af en toe het schuiven van ijs. Bij de lastigste stukken zijn er touwen gespannen om ons aan vast te houden tijdens de klim. We komen uiteindelijk aan op een rotsplateau te midden van golvende heuvels, vol bomen en struiken, tussen besneeuwde rotsblokken. “Het Patagoniëmoment”, fluistert gids Miguel en vraagt ons een minuut niet te praten. In de stilte – met enkel het geluid van druppels en de wind – beseffen we pas dat we echt de enigen zijn op deze wonderlijke plek. Bevlogen vertelt geschiedkundige Christian Manca later die dag over de handelsroutes van de Europeanen op zoek naar goud en specerijen. Het gebied waar wij varen wordt de Straat van Magellaan genoemd, naar de Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magellaan, die in 1520 de zeestraat ontdekte die de Atlantische met de Grote Oceaan verbindt. De tocht gaat verder richting westen. Met een cocktail in de hand laten we ons vanop de brug van het schip fotograferen voor de imposante Garibaldi-fjorden.

ÁGUILA-GLETSJER

De ochtendzon staat laag en schijnt over een breed strand om de hoek van de Águila-gletsjer. Geurige plantjes, koriander, calafate (bes) en chaula (de appel van Patagonië) staan tussen Chileense bonsaibomen. In de verte zweeft een condor boven de bergrand. We bevinden ons op een eiland dat miljoenen jaren werd gevormd door ijsverschuivingen, de sterkste kracht van de elementen. De Águila-gletsjer, door een berg van het Darwin-gebergte afgesloten – dat vernoemd is naar Charles Darwin die hier langskwam tijdens een expeditie – neemt langzaam af, leren we van Miguel. Hij wijst een gat aan in een mosselschelp. Dat blijkt van een zeeslak te zijn, die zowat een maand nodig heeft om de mossel te openen, te eten en te verteren. “Dat soort dingen ontdek je enkel als je wandelt”, zegt Miguel en meteen daarna stopt hij. Een vosje loopt rustig voor ons langs.

Een gletsjer kan je het best bewonderen als je er met een zodiac naast ligt, zoals wij doen bij de Condor-gletsjer. Gids Paula legt uit hoe je aan de horizontale lijnen kan zien hoeveel duizenden jaren het ijs oud is. Vanuit spelonken uit het ijs klettert snelstromend water de zee in, vlak naast ons. Paula komt zelf uit de regio. “Als kind wilde ik al alles weten over vogels en planten”, vertelt ze glunderend, als we op een iets stillere plek in het zonnetje gaan liggen. “Het mooie is dat wij les krijgen van wetenschappers die hier zelf ook onderzoek doen! Dat wij de enige zijn die deze plekken bezoeken, maakt dat het ook voor ons een magische tocht is.”

MAGELLAANPINGUÏNS

We lopen al vroeg in onze reddingsvesten op Magdalenaeiland (een nationaal monument) rond. Dit eiland is ontstaan uit de afzetting van algen en andere plantsoorten uit de zee. De kleine Magellaanpinguïns hebben deze bodem uitgekozen omdat ze er makkelijk gaten kunnen maken met hun snavel en er veel eten te vinden is. ‘Je bevindt je in het huis van de pinguïns. Respecteer hun habitat’, staat op de borden voor de uitkijktoren van de parkwachters. Een stoet pinguïns waggelt richting het water.

Paula gebaart ons rustig te wachten tot ze voorbij zijn. “Niet aanraken! Ze hebben een scherpe snavel en wilde dieren raak je sowieso niet aan!” Een paar keer stoppen de beestjes en waggelen dan weer verder op hun vaste route. Met een brok in de keel horen we hoe een pinguïn klagerige lange gillen uitstoot. “Niets aan de hand”, stelt Paula ons gerust. “Hij kondigt zijn aftocht aan.” De veren van de pinguïns worden geordend voor vertrek, zoals wij later die middag onze koffers weer netjes inpakken. Wij nemen weemoedig afscheid van het schip, dat ons naar de meest desolate plek op aarde bracht.