Dit wou u nog weten over... fiscale amnestie

Op 16 januari 2004 trad de lang aangekondigde Wet op de fiscale amnestie officieel in werking. Intussen zijn we zes maanden en vele vragen verder. Plus Magazine beantwoordt de acht vragen die u ons het vaakst stelde.

Na het verschijnen van de Wet op de fiscale amnestie bleken er veel meer vragen dan antwoorden te zijn. De kranten stonden er bol van en minister van Financiën Reynders kreeg een hele waslijst voorgelegd. Ook op de redactie van Plus Magazine regende het vragen. De belangrijkste daarvan beantwoorden we hier.

1. Wanneer is geld zwart, wanneer grijs, wanneer wit?

Geld is zwart wanneer u de belasting die erop betaald moest worden, hebt ontdoken. Hebt u interesten ontvangen zonder roerende voorheffing te betalen, bijvoorbeeld door obligatiecoupons in het buitenland te innen, in Nederland of Luxemburg, dan is dat zwart geld. Was het basiskapitaal wit, dan geeft de combinatie van beide een grijze mengeling.

Regularisatie is enkel zinvol voor de zwarte inkomsten, niet voor het witte basiskapitaal. Ook wanneer u een erfenis hebt ontvangen die u niet of slechts gedeeltelijk hebt aangegeven, spreekt men van zwart geld. Geld of effecten die u enkel in een kluis bewaart maar waar u nooit belasting op hebt ontdoken, zijn wit.

2. Wanneer komt zwart geld in aanmerking voor fiscale amnestie?

“Al het zwarte geld dat sinds de geboorte van Jezus Christus op een buitenlandse rekening heeft gestaan of werd bijgehouden onder de vorm van effecten aan toonder, komt in aanmerking voor regularisatie”, verklaarde minister Reynders enige tijd geleden. Wil dit zeggen dat u ook fiscale amnestie kunt aanvragen voor zwart geld dat u niet meer bezit omdat u het hebt geïnvesteerd of opgebruikt? Het antwoord is niet zo eenvoudig. Veronderstel dat u een zwart spaarpotje van euro 200.000 in Luxemburg hebt. En dat u de helft daarvan, dus euro 100.000, hebt gebruikt om een appartement aan de Belgische kust te kopen. Er is zeker geen probleem voor het bedrag van euro 100.000 dat nog in Luxemburg staat. U kunt fiscale amnestie vragen en het boetetarief van 6 % betalen als u voldoet aan twee voorwaarden: u brengt het geld terug naar België en herinvesteert het binnen de 30 dagen nadat u de aangifte hebt gedaan, voor minstens drie jaar. Tegelijk aangeven en repatriëren is uiteraard niet meer mogelijk voor de overige euro 100.000, die u besteed hebt aan het appartement aan zee. Anderzijds verklaarde minister Reynders dat de wet niet duidelijk bepaalt dat voor dit geld geen EBA (eenmalige bevrijdende aangifte) aan 9 % zou kunnen (9 % is het tarief van de EBA voor wie niet investeert in de Belgische economie). Sommige fiscalisten besluiten hieruit dat er zowel fiscale amnestie mogelijk is voor het zwart geld dat nog in Luxemburg staat als voor het zwart geld dat geïnvesteerd werd.

LET OP Zwart geld op een binnenlandse rekening, in biljetten of muntstukken of geïnvesteerd in een levensverzekering (dit in binnen- of buitenland) komt niet in aanmerking voor amnestie!

3. Wanneer is zwart geld uitgesloten van fiscale amnestie?

Om misbruik te voorkomen, zijn zwarte erfenissen uitgesloten wanneer ze opengevallen zijn na 1 januari 2003, zijn zwarte beleggingsinkomsten uitgesloten wanneer ze werden ontvangen na 31 mei 2003 en zijn zwarte beroepsinkomsten uitgesloten wanneer ze verdiend werden na januari 2002.

Ook wie via een vennootschap werkt, moet extra voorzichtig zijn. ‘Misbruik van vennootschapsgoederen’ is immers expliciet uitgesloten van fiscale amnestie. In het parlement werd hiervoor het voorbeeld gegeven van een slager die bedrijfsleider is van een bvba en die gelden zelf op zak heeft gestoken die op de balans van de vennootschap hadden moeten staan.

Minister Reynders bevestigde dat er hier sprake is van misbruik van vennootschapsgoederen en van een vervalste jaarrekening. Door zich de omzetten van de vennootschap toe te eigenen, benadeelt de slager immers zijn vennootschap en eventueel ook de schuldeisers daarvan. De zwarte inkomsten die deze slager privé op zak heeft gestoken, komen dan ook niet in aanmerking voor regularisatie.

Verder is ook zwart geld uitgesloten waarnaar de fiscus reeds een onderzoek voert, op voorwaarde dat de eigenaar er al schriftelijk van in kennis werd gebracht. Zo’n kennisgeving kan bijvoorbeeld gebeurd zijn door de ontvangst van een correctieopgave voor btw, een dwangbevel, een ambtshalve aanslag, een bericht van wijziging of een vraag om inlichtingen over welbepaalde sommen. Hebt u enkel een algemene vragenlijst ontvangen of werd een bezoek ter plaatse aangekondigd, dan kunt u nog wel fiscale amnestie aanvragen.

Geld dat het voorwerp uitmaakt van een gerechtelijk onderzoek of een opsporingsonderzoek is uitgesloten, zelfs wanneer u daar niet van op de hoogte werd gebracht.

Tenslotte zijn ook gelden uitgesloten die worden aangehouden in één van de 7 landen die op de zwarte lijst van de OESO staan (op 1 maart 2004 werd de lijst het laatst aangepast). Dat zijn de Cook Eilanden, Guatemala, Myanmar, Nauru, Nigeria, de Filippijnen, Sint-Vincent en de Grenadines.

4. Wanneer is het interessant om fiscale amnestie aan te vragen?

Als u meent dat uw zwart geld ontdekt kan worden, hebt u er belang bij fiscale amnestie aan te vragen. Vanaf dit jaar gelden immers superboetes wanneer fiscale fraude aan het licht komt. Die boetes kunnen oplopen tot 100 procent van de ontdoken belasting. Zodra een fiscale fraude verjaard is, hebt u echter niets meer te vrezen. De verjaringstermijn bedraagt vijf jaar voor beleggingsbelastingen of belastingen op arbeid en tien jaar voor successierechten.

Vooral voor ontdoken beleggingsbelastingen wordt de pakkans vanaf volgend jaar gevoelig groter. Van dan af zullen de lidstaten onder elkaar immers informatie uitwisselen over de rentebetalingen die ze doen aan burgers uit een ander EU-land. Interesten die u bijvoorbeeld ontvangt op een Nederlandse rekening of aan een Nederlands bankloket, zullen daardoor automatisch aangegeven worden aan de Belgische belastingdiensten. De kans bestaat dat u naar aanleiding daarvan ook vragen zult moeten beantwoorden over de inkomsten van uw spaargeld de voorbije jaren. Luxemburg, Oostenrijk en België doen voorlopig niet mee aan deze gegevensuitwisseling. In plaats daarvan zullen zij vanaf volgend jaar een bronheffing van 15 procent (stapsgewijs te verhogen tot 35 procent tegen 2011) inhouden op alle uitbetaalde interesten aan inwoners uit een andere EU-staat. Vanaf 2011 moeten zij in principe ook overschakelen op het systeem van informatie-uitwisseling.

5. Kan ik mijn geld repatriëren zonder fiscale amnestie aan te vragen?

Als u fiscale amnestie wilt aanvragen voor gerepatrieerd geld moet u daartoe zelf het initiatief nemen. Uw bankier kan immers niet weten of het geld hiervoor in aanmerking komt. Vraagt u geen fiscale amnestie aan, dan zal uw bankier dat dus niet doen zonder uw medeweten. Bij ‘verdachte’ geldstortingen of overschrijvingen waarvoor geen aangifte wordt ingediend, zal uw bankier misschien wel lastige vragen stellen. Gaat het om frauduleus geld dan kan hij immers medeverantwoordelijk worden gesteld. Bij twijfel zal hij dan ook altijd vragen waar de centen vandaan komen, en ze eventueel weigeren. Neemt de bankier geld aan waarvan hij vermoedt dat het mogelijk afkomstig is van een witwasmisdrijf dan is hij bovendien verplicht de antiwitwascel hiervan op de hoogte te stellen, ongeacht de grootte van het gestorte bedrag. De bankier is verplicht dit te doen in alle discretie, zonder de klant daarvan op de hoogte te stellen. Natuurlijk zullen bankiers die grote sommen geld zien verschijnen niet altijd moeilijk doen. Ziet het er veilig genoeg uit, dan zullen ze het geld ongetwijfeld met open armen ontvangen. Maar dat wil nog niet zeggen dat ook voor de rekeninghouder alles veilig is. Wanneer het zwarte geld op een Belgische rekening staat waarop ook professionele inkomsten worden gestort, is er van een bankgeheim immers geen sprake meer.

6. Waar kan ik een ‘eenmalige bevrijdende aangifte’ (EBA) indienen?

Bij alle Belgische banken, beursvennootschappen en verzekeringsondernemingen. Omdat materiële effecten niet gedeponeerd kunnen worden bij een verzekeringsmaatschappij is een aangifte van effecten bij een verzekeraar in de praktijk uitgesloten.

Wilt u uw geld of effecten niet repatriëren maar in het buitenland houden, dan moet u uw aangifte rechtstreeks indienen bij de Administratie van de Thesaurie, Cel EBA, Wetstraat 71, 1040 Brussel (02 233 71 11).

LET OP als u dit doet, geniet u niet de anonimiteit die u zou hebben als u uw geld naar België zou repatriëren (zie volgende vraag).

7. Is mijn anonimiteit echt gewaarborgd?

Als u een EBA indient voor zwart geld dat u naar België repatrieert, is uw anonimiteit gewaarborgd. De fiscus is niet op de hoogte wie een EBA indiende en voor hoeveel. Uw bank nummert uw aangifte en geeft u een attest. Zij stort de boete die u betaalt, samen met die van anderen door aan de fiscus en bezorgt de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI) een lijst met alle namen van wie gebruik gemaakt heeft van de EBA, de nummers van de attesten en de bedragen. Maar De CFI (of de antiwitwascel) is een onafhankelijk organisme, dat losstaat van de belastingadministratie. Bovendien moet de CFI een strikt beroepsgeheim naleven.

Uw attest dient als joker: bij een fiscale controle beslist u zelf of u het gebruikt of niet. Eens u het gebruikt, verliest u uiteraard uw anonimiteit. Maar de fiscus mag de aangifte, de eenmalige bijdrage of het attest niet gebruiken om fiscale onderzoeken te doen.

Wie wel een EBA wil doen maar toch verkiest zijn geld in het buitenland te laten staan, verliest zijn anonimiteit. De aangifte moet immers recht-streeks ingediend worden bij de Federale Overheidsdienst Financiën.

8. Is in Vlaanderen ook fiscale amnestie mogelijk voor ontdoken successierechten?

Erfenis- en registratierechten zijn regionale belastingen. Omdat het Vlaams parlement û onder druk van Groen! – weigert een decreet goed te keuren dat fiscale amnestie ook van toepassing maakt op ontdoken successierechten, is een EBA in Vlaanderen hiervoor in principe niet mogelijk. Wie geen risico wil lopen, wacht dan ook het best even af tot na de regionale verkiezingen van 13 juni. De kans bestaat dat daarna een nieuwe politieke meerderheid gevormd wordt die wél bereid is een dergelijk decreet goed te keuren. n

A Frida Deceunynck en Annemie Goddefroy