Diabetes Genezen kan!

Eens diabeet, altijd diabeet? Vergeet die boutade. Diabetes, althans type 2, is vaak wel omkeerbaar. Via gewichtsverlies en beweging kan je je suikerhuishouding weer onder controle krijgen. Zelfs genezen is mogelijk.

Diabetes is vandaag een van de meest voorkomende chronische aandoeningen in ons land. Naar schatting één miljoen landgenoten kampt met verhoogde bloedsuikerwaarden. En als we de voorspellingen van de Internationale Diabetes Federatie mogen geloven, zal die groep alleen nog maar groeien.

Een bevolkingsonderzoek in Nederland (vergelijkbaar met België), waar mensen jarenlang werden opgevolgd, schetst een nog somberder beeld: tot één op de drie mensen dreigt suikerziek te worden. “Die resultaten moet je in perspectief plaatsen, maar deze belangrijke studie geeft wel aan dat diabetes type 2 enorme proporties aanneemt. We weten al lang dat dit fenomeen nauw samenhangt met het toenemend aantal mensen met overgewicht in de samenleving,” weet dokter Samyah Shadid, endocrinoloog verbonden aan het UZ Gent.

Gewicht, leeftijd, genen

Diabetes type 2, waar het hier over gaat, ontstaat doordat onze organen minder gevoelig worden voor de insuline die nodig is om de suiker uit ons bloed om te zetten. “De organen herkennen de insuline onvoldoende en de voornaamste oorzaken daarvan zijn overgewicht en een gebrek aan fysieke activiteit.”

Ook vetophoping rond organen zoals de lever, de alvleesklier en de spieren, spelen een rol bij het minder goed functioneren van insuline. Mensen met overgewicht lopen natuurlijk meer risico op dit soort vetophopingen, maar er zijn uitzonderingen. Zo hebben heel wat mensen, hoewel ze obees (zwaar overgewicht) zijn, geen diabetes. Bijvoorbeeld omdat ze dagelijks veel bewegen, of omdat hun vet zich vooral onderhuids en minder rond de organen bevindt. Ook het andere uiterste komt voor. Zo zijn er relatief slanke mensen die toch veel vet opslaan rond de organen en daardoor meer risico lopen op diabetes. Deze groep wordt wel eens TOFI’s genoemd, wat staat voor Thin Outside, Fat Inside of uiterlijk slank en vet vanbinnen. Ook zijn er mensen die slank zijn en niet eens zoveel vet opslaan, maar waarvan de alvleesklier uitgeput is.

Verder bepalen ook de leeftijd en de genetische aanleg mee in welke mate je vatbaar bent voor diabetes. Vanaf 45 jaar neemt het risico stilaan toe door de natuurlijke veroudering van je lichaamscellen en je alvleesklier. Wie ouders of directe familieleden heeft met diabetes, loopt eveneens meer kans. “Aan je aanleg kan je weinig veranderen, aan je eten, je gewicht en je bewegingspatroon gelukkig wel”, zegt dr. Samyah Shadid.

Wat kan je zelf doen?

“In heel veel gevallen kan je je diabetes niet alleen controleren, maar ook terugschroeven en zelfs genezen. Die eigen greep op de ziekte wordt nog heel vaak onderschat. De combinatie van serieus afvallen en dagelijks bewegen, geeft het beste effect. Maar als het ene je niet lukt, betekent dat niet dat je het andere ook moet laten.” Wie hier in de beginfase op inzet, kan soms ook zonder medicatie genezen. Bij gevorderde diabetes kunnen levensstijlaanpassingen, mits ze consequent worden toegepast, ervoor zorgen dat de medicatie wordt afgebouwd of zelfs stopgezet.

“Maar diabetes omkeren lukt niet bij iedereen. Er zijn mensen van wie de alvleesklier nu eenmaal snel uitgeput raakt en die, ondanks een grondige aanpassing van hun levensstijl, op medicatie aangewezen blijven. En je moet natuurlijk voldoende verandering in je levensstijl aanbrengen en die ook volhouden, wil je echt van diabetes genezen.”

Voeding en beweging

“Bij alle diabetespatiënten zien we dat zelfs een beetje gewichtsverlies – vanaf 5% ongeveer – de insulinegevoeligheid doet toenemen. Wie erin slaagt om van 100kg naar 95 kg te gaan, zal zijn bloedsuikerwaarden en bloeddruk al zien dalen. Dat geldt ook voor wie extreem zwaarlijvig (obees) is.”

“Niet alleen bij beginnende diabetes is dit gunstige effect merkbaar, maar ook bij wie al geruime tijd met de aandoening kampt. Hoe sneller je je je overgewicht aanpakt, hoe vlotter het meestal gaat. Eenmaal de overtollige kilo’s zich hebben geïnstalleerd, dreig je in een vicieuze cirkel terecht te komen, waardoor je meer last krijgt van je gewrichten, je nog minder gaat bewegen en je verder aankomt.”

Het streefdoel is een gezonde Body Mass Index (BMI) tussen 20 en 25. “Elke inspanning die je doet, hoe klein die ook is, betekent winst. En gezonde voeding kan natuurlijk ook je lipidenprofiel – de aanwezigheid van vetten in je bloed – verbeteren.”

Bij meer lichaamsbeweging zullen de bloedsuikerwaarden dalen, ook bij niet-diabetici. Dat komt door een combinatie van meer bloedsuikerverbruik door de spieren en een verbetering van de insulinegevoeligheid van allerlei organen. “Maar laat je niet afschrikken als een fysieke activiteit te veel gevraagd lijkt. Niet iedereen moet naar de sportschool: begin op je eigen tempo met een fysieke activiteit die je in je leven kan inpassen. Wie van een zittend leven overstapt naar elke dag 10 minuten een ommetje maken, zal al resultaat zien.” Alle vormen van beweging zijn prima, zowel dynamische activiteiten zoals stappen, joggen, fietsen, zwemmen, als krachttraining of een combinatie van uithouding en kracht.

“Bewegen heeft trouwens nog een resem andere positieve effecten, onder meer op je hart- en bloedvaten, je spierbehoud, je botsterkte maar ook op je gemoed. Voor de slankere diabetici type 2 is beweging zo mogelijk nog belangrijker. Hun gewicht is al onder controle en dus is meer fysieke inspanning extra belangrijk om zelf hun ziekte te beïnvloeden.”

Efficiëntere behandeling

De wereldwijde toename doet ook de zoektocht naar nieuwe diabetesmedicatie op volle toeren draaien. Wat is er zoal veranderd? “De jongste jaren hebben we op dit terrein heel wat nieuwe, veelbelovende ontwikkelingen gezien. Diabetici moeten nog steeds dagelijks hun aandoening managen, maar de omstandigheden worden almaar beter en preciezer. Wie denkt aan diabetes, associeert dat meestal met insulinespuitjes, maar dat is bij type 2 meestal pas de laatste optie. Daarnaast zijn er heel wat orale middelen die je kan inzetten om je bloedsuiker te laten dalen. Ook zijn er veel meer soorten insuline op de markt gekomen, en meer manieren van toediening.”

Levensstijl blijft sleutel

“De jongste lichting behandelingen bevordert zowel de insulinegevoeligheid van de organen als gewichtsverlies. De GLP-1 agonisten, lijken erg op GLP1, een stof die door de darm wordt aangemaakt, maar ze worden minder snel door het lichaam afgebroken. Zodra je iets eet, komt er suiker in je bloed en geeft GLP1 samen met glucose een signaal aan de alvleesklier om insuline aan te maken. Deze medicatie stimuleert de natuurlijke effecten van GLP1 en zorgt zo voor een betere bloedsuikerregulatie. Tegelijk zorgt dit voor gewichtsverlies, wat extra motiverend is. Nadeel is wel dat je gewicht terug kan toenemen als je met de medicatie stopt. En dit middel moet ook worden ingespoten. Verder zijn er tal van ontwikkelingen aan de gang op het vlak van immuuntherapie, pancreastransplantaties, enzovoort, maar die zijn alleen van toepassing op diabetes type 1. Voor type 2 ligt de sleutel toch echt bij de levensstijl.”

KARI VAN HOORICK

Een gezonde BMI en bewegen zijn de sleutels voor een leven zonder diabetes type 2

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content