De wondere Waddeneilanden

Water, stranden, duinen, natuur... Er zijn wel meer gebieden die deze combinatie als toeristische troefkaart uitspelen. En toch zijn de Waddeneilanden anders. Wij pikten er Terschelling en Vlieland uit maar Texel, Ameland en Schiermonnikoog zijn even uniek.

In Harlingen, 120 kilometer ten noorden van Amsterdam, stappen we aan boord van een kleine ferry die koers zet naar Terschelling, het grootste van de twee eilanden die we willen ontdekken. Onderweg dolt de stevige zeewind met enkele schoeners, typische kustvaartschepen met een platte bodem. Op de zandbanken links van ons liggen zeehonden te zonnebaden. Na twee uur legt de ferry aan in het kleine haventje van West-Terschelling met de indrukwekkende vuurtoren, Brandaris genoemd naar de Ierse monnik en ontdekkingsreiziger Saint-Brandan.

Zand en... bessen

De fiets is het ideale vervoermiddel op Terschelling. Soms is de huur begrepen in de ferryprijs en West-Terschelling is een heerlijk dorp met geplaveide straatjes, piepkleine huisjes, tavernes en winkeltjes. Achter de raampjes (zonder gordijnen, zoals de calvinistische traditie het wil) hebben de bewoners zeilscheepjes, vuurtorens of houten zeemeeuwen geplaatst. Wie hier geen activiteit vindt die hem bevalt, is een moeilijk mens. U kunt langs het zandstrand lopen, door het dorp kuieren of langs de kaaien van de haven, op de duinen klauteren, een parcours van wandelwegen volgen. Of u kunt op de fiets klimmen en u laten meevoeren door de wind. Bedenk wel dat u hem op de terugweg zult moeten trotseren, maar ook dat u zich straks te goed kunt doen aan een heerlijke portie mosselen, zeevruchten of verse vis....

Als de nacht valt tasten de lichtstralen van de vuurtoren het landschap af. ’s Anderendaags in het ochtendlicht vallen er weer nieuwe verrassingen te ontdekken. Elk uur passeert een bus die een rondrit maakt langs de gehuchten Midsland, Formerum, Hoorn, Oosterend... Elke plaats heeft zijn verrassingen en geheimpjes. Zo passeert u de koffiemeulen en enkele historische sites, een schattig kerkje en een begraafplaats met gedenktekens waarin prachtige afbeeldingen van schepen zijn verwerkt.

Aan de westelijke kant van het eiland ligt het paradijs voor zonnekloppers: een prachtige, ongerepte en eindeloze kustlijn. Waar u ook kijkt, ziet u niets anders dan zand, water en... veenbessen. Ooit moeten de golven hier een verdwaalde ton veenbessen uit Canada op het strand hebben gegooid, afkomstig van een schip dat zijn lading was kwijtgespeeld. Al snel voelden de bessen zich thuis in de duinen en ravijnen van Terschelling. Nu worden ze gretig geplukt en in allerlei lekkers verwerkt: in sap, taarten, confituur, alcohol, wijnen, sauzen, gebak, dessert, ijs... De veenbessen zijn uitgegroeid tot de lokale specialiteit. Een klein museum onthult trouwens alle geheimen van deze kleine rode bes.

Potvissen en flessen

Op een uurtje met de boot van Terschelling ligt Vlieland, samen met Ameland het kleinste van de Waddeneilanden. Dit paradijs voor vogelliefhebbers telt drie musea waaronder het boeiende informatiecentrum De Noordwester, dat het leven op de Waddeneilanden door de eeuwen heen vertelt. Een leven dat door de getijden wordt gedicteerd. Dat een skelet van een potvis u verwelkomt, zal u dan ook niet verbazen. Dit onfortuinlijke dier spoelde in juni 2004 in Vlieland aan. Voor de Friezen was het een buitenkans om de walvisvangst, ooit één van de rijkdommen van het gebied, in herinnering te brengen. Maar de kosten voor het tentoonstellen van de potvis liepen hoog op. Daarom organiseerde het dorp een steunactie in de hele archipel. Het skelet werd behandeld en het resultaat is de moeite van een bezoekje zeker waard.

Op de bovenverdieping van het museum vindt u overigens nog een aantal objecten die op het grote westelijke strand werden opgevist. Allemaal voorwerpen die van schepen zijn gevallen en/of door stormen meegesleurd: schoenen, pakjes sigaretten waarvan een hele container aanspoelde, speelgoed, fietsen.... en natuurlijk flessen die in zee werden geworpen. In een logboek staan de boodschappen genoteerd die in de flessen gevonden werden, samen met enkele raadgevingen voor wanneer u zelf een fles met een boodschap in zee wilt posten. Op welke plaats kunt u dat beter leren dan op een adembenemend Waddenstrand dat volledig overheerst wordt door water?

Tekst en foto’s: Eric Valenne