De valleien van het lekkere leven

In een brede straal rond Ciney ligt een streek waar we met z’n allen doorheen razen op weg naar de Ardennen. We hebben ongelijk want dit stukje Condroz bulkt van de verrassingen. Van lekkere streekproducten over prachtige dorpjes tot vergeten kastelen. En met unieke paasvieringen als kers op de taart.

De Valleien van Smaken en Geuren (Vallées des Saveurs). Zo noemt de meest noordoostelijke streek van de provincie Namen zich sinds kort. De smaken en geuren slaan op de vele streekproducten die dit agrarische gebied nog rijk is. Echt scherp uitgesneden dalen moet u echter niet verwachten. Wel een heuvelend landschap met zachte valleien bevloeid door riviertjes als de Heure, de Bocq, de Houyoux en de Somme. Het grootste deel van de valleien ligt in de Condroz. Het zuidelijke gedeelte is vlakker en behoort tot de Famenne.

Het gebied telt slechts vier gemeenten (Ciney, Hamois, Somme-Leuze en Havelange) maar die omvatten samen meer dan 50 dorpen en dorpjes. Ze zijn met elkaar verbonden door smalle slingerwegen. Waar ze omzoomd worden door bomen, nemen ze de allures van een lange dreef aan. Verspreid langs deze wegen liggen parels van vierkantshoeven. Dat ze vaak nog echt als landbouwbedrijf geëx-ploiteerd worden (met de mesthoop parmantig op de binnenplaats) geeft ze een hoge authenticiteit. Vrijwel altijd zijn ze gebouwd in de grijze kalksteen die zo typisch is voor de Condroz. Ook gele kiezelzandsteen (gres) komt veel voor.

Achter namen als Scy, Mohiville en Ossogne gaan schilderachtige dorpjes schuil, maar de pluim voor het mooiste dorp geven we aan Chardeneux. Alle huizen zijn er van grijze kalksteen met leien daken en kozijnen en dat biedt het dorpje een ongewoon gaaf beeld. Heel romantisch ogen ook het spookgehucht Bormenville, deels een ruïne, en de kapel van Hubinne op een hoogte net buiten Hamois.

De grootste verborgen schat van de streek blijven de talloze kastelen. Van versterkte boerderijen tot lustsloten: nergens in België is de concentratie aan kastelen zo groot als hier. Dat zegt veel over het goede leven in deze valleien. Vrijwel allemaal worden ze nog bewoond door hun – al dan niet adellijke – eigenaars. Meestal zult u van hun optrekjes dus alleen de buitenkant kunnen bewonderen. Zoals het fraaie waterslot van Haversin in gele gressteen. Of het kasteel van Skeuvre (een gehucht van Natoye) dat ooit model stond voor het kasteel van Robbedoes.

Golfen tussen de koeien

Om de streek te verkennen, volgt u het best de rustige slingerwegen van dorpje naar dorpje. In elk van de vier gemeenten zijn wandeltochten uitgestippeld en als u niet opziet tegen nu en dan een nijdige helling, is ook de fiets een uitstekende optie. Een bewegwijzerde toeristische route die het hele gebied doorkruist is er (nog) niet. Wel kunt u het Circuit des Saveurs narijden, een bewegwijzerde tocht van 60 km lang door de dorpjes van de fusiegemeente Somme-Leuze. Hier vindt u een flink aantal van de streekproducenten die we in deze reportage vermelden.

In de Vallées des Saveurs geven landbouw en veeteelt nog de toon aan en in deze sector blijven extra inkomsten altijd welkom. Vorig jaar startte het jonge landbouwerspaar Suzanne en Jean-Marie Leboutte in Heure met de eerste boerengolf van Wallonië. Het 2,5 km lange en glooiende parcours telt 10 holes en loopt over 8 hectare weide. Als golfstick krijgt u een stok met een klomp. En daarmee swingt u op een grote soepele bal. Die moet u soms tussen de koeien naar de volgende hole slaan, maar daar kijken de dieren nauwelijks nog naar om. Wie het parcours heeft afgelegd met het minste aantal slagen, wordt de winnaar. Voor een partijtje moet u 2,5 uur uittrekken.

Vergeten groentjes en heerlijke kazen

Boer zijn is hier nog een eretitel en dat merkt u aan het lekkere aanbod streekproducten die u bij de producenten zelf kunt kopen. Van een brede waaier verse hoeveproducten (zuivel, fruit, groenten, aardappelen...) over honing tot artisanale kazen van rauwe melk (zie De lekkerste adressen, hieronder). Voor kaas moet u zeker halt houden in Méan, bij de Fromagerie du Gros Chêne van Michèle Cloots en Daniel Pommier. Ze toveren nu al vijftien jaar melk van schapen, geiten en koeien om tot wel dertig heerlijke kazen en kaasjes. De kaasmakerij wordt momenteel verbouwd, maar voor aankopen kunt u terecht in een bakovenhuisje dat als winkel is ingericht.

Een andere aanrader is de Pré Gourmand in Heure. Wat begon als een project voor langdurig werklozen is nu een paradijselijke moes- en fruittuin van 1,5 ha. U kunt hier uw keuze maken uit zestig verschillende soorten groenten, vruchten en kruiden die geteeld worden volgens strikt biologische principes. Alle soorten hebben ongewone vormen, kleuren en smaken of behoren tot de groep van de vergeten groenten. In het seizoen zal Pascale of Steve ze vers voor uw ogen oogsten.

In Ciney zijn ze dan weer trots op de makarontaart, die u hier bij vele (banket)bakkers kunt vinden. Over dit ambachtelijke product wordt gewaakt door de Ordre des Gentes Dames de la Tarte aux Macarons. “Alleen vrouwen mogen lid worden van onze confrerie”, zegt voorzitster Alfrède Bauraind. “De legende wil dat de makarontaart door jongemannen als zoete lokker werd aangeboden aan het meisje dat ze wilden versieren. Het gebak bestaat uit een deegbodem met een vulling van verkruimeld amandelbiscuit, ei, melk, boter en suiker. Let op: als de taart banketbakkersroom bevat is ze niet écht!”

Unieke paasvieringen

Buiten het dorpje Chevetogne wacht een unieke abdij. Ze wordt bewoond door een internationale groep benedictijnermonniken die bewust kozen voor de oosterse ritus. “We zijn wel degelijk katholieken en géén orthodoxen, zoals veel mensen denken”, zegt pater Daniël. “We leven in geloofsgemeenschap met de bisschop van Rome en tegelijk willen we bruggen bouwen naar de orthodoxe kerk. Daarom hebben we zowel een Latijnse als een oosterse kerk. In de Latijnse gebeuren de vieringen zoals in elke westerse katholieke kerk, in de oosterse volgen we de rituelen van de orthodoxe kerk, vooral van de Russische. Onze monniken vieren zowel in het Kerkslavisch als in het Oudgrieks en leven zich in de gedachtewereld van de orthodoxen in. Wat ons bindt is immers sterker dan wat ons scheidt”.

In de komende paastijd kunt u in de oosterse kerk de vieringen met de zeer sfeervolle orthodoxe rituelen en gezangen volgen – ook al valt het eigenlijke orthodoxe paasfeest dit jaar een week later dan het katholieke. De abdij biedt ook enkele gastenkamers voor wie wil onthaasten.

Op een boogscheut van de abdij kunt u de lente nog anders vieren. In april en mei ontwaakt de natuur in het 450 ha grote provinciaal domein van Chevetogne en begint de bloei van de grote azalea- en rododendronstruiken. Bos en park gaan hier naadloos in elkaar over op een sterkglooiend terrein. Vanuit de centrale esplanade voert één van de wandelpaden langs diverse sfeervolle thematuinen. En na al dat moois wachten de vijvers voor een romantisch roeitochtje. Tegen deze lentekriebels kan – lees: mag – niemand zich verzetten! n

Ludo Hugaerts