De unieke beeldkracht van Kubrick

Tijdens en ruim na het Gentse filmfestival (dit jaar van 11 tot 21 oktober) loopt een tentoonstelling die één van de topcineasten uit de internationale filmgeschiedenis centraal plaatst: Stanley Kubrick.

Hoewel hij in totaal slechts dertien speelfilms heeft gemaakt, staan de geesteskinderen van Stanley Kubrick in ons collectieve filmgeheugen gegrift. Dat zelfs een kritische collega van hem, Martin Scorsese, toegaf dat “elke film van Kubrick er tien andere waard is”, zegt veel. Het science-fictionepos 2001: A Space Odyssey is wellicht zijn bekendste film, samen met Lolita en A clockwork Orange, met een briljante en demonische Malcolm McDowell in de hoofdrol. Elke keer opnieuw zorgde een nieuwe prent van de excentrieke regisseur voor ophef. Hij wist als geen ander filmmuziek te gebruiken om een sfeer te creëren en maakte veelvuldig en op een inventieve en intelligente wijze gebruik van special effects.

Elke film zijn eigen ruimte

De tentoonstelling die nu naar Gent komt, werd eerder al met succes vertoond in Frankfurt, Berlijn, Melbourne, Londen en Parijs. Het hele oeuvre van Kubrick wordt belicht, van zijn allereerste korte documentaire Day of the fight (1951) tot zijn laatste Eyes wide shut (1999). Elke film krijgt een aparte ruimte toebedeeld en ook de nooit gerealiseerde spookprojecten Napoleon en Aryan Papers worden uitvoerig behandeld. U loopt door installaties die via objecten, beelden, muziek en licht de sfeer van de film oproepen. Posters, (anderhalf uur) filmfragmenten, foto’s, documenten, voorwerpen uit films, videobeelden, documentatie over de gebruikte special effects, camera-uitrusting, scriptversies, draaiboeken, studiomemo’s... ze zijn allemaal uitvoerig aanwezig. En onderweg botst u voortdurend op interessante citaten van de regisseur en van zijn collega’s en tijdgenoten.

Uniek vakmanschap

Directeur van het Gentse filmfestival Jacques Debrulle over Kubrick: “Waar je bij hem vooral van versteld staat is de enorme research die hij voor elk project deed. Zo is er een hele bibliotheek volgestouwd met boeken over Napoleon, ter voorbereiding van de film die er nooit kwam. Je krijgt als bezoeker ook een indruk van wat er allemaal bij een filmproject komt kijken, o.a. aan de hand van briefwisseling tussen de regisseur en de studio. Kubrick ging zeer meticuleus te werk, op het ziekelijke af. Om ’s nachts opnames te maken bijvoorbeeld bouwde hij zijn lenzen eigenhandig om. De maquettes en decors tonen aan hoe hij dag en nacht met zijn films bezig was.”

In het oog springend zijn een maquette van het ruimteschip en een pop van het embryonale Starchild uit 2001, de originele kleedjes die de tweelingzusjes in The Shining droegen of de born-to-killhelm uit Full Metal Jacket. Een schaalmodel van de War room uit Dr. Strangelove: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb uit 1963 is ook te zien. Als u al deze objecten en ontwerpen op de filmbeelden tot leven ziet komen, wordt het respect voor het unieke vakmanschap en de grenzeloze verbeelding van Stanley Kubrick alleen maar groter. n

Tentoonstelling Stanley Kubrick, Caermersklooster, Vrouwebroerstraat 6, 9000 Gent. 5 oktober 2006 tot 7 januari 2007, van 10 tot 17 uur. Toegang: euro 6 in vvk (tot 25/9!), euro 8 aan de kassa. Tickets: tel. 070 345 345. Info: tel. 09 269 29 10 en www.filmfestival.be/stanleykubrick.

33ste Internationaal Filmfestival van Vlaanderen – Gent, 11 tot 21 oktober 2006: in totaal meer dan 200 films. Info: tel. 09 242 80 60 en www.filmfestival.be

Filip Godelaine