De pollen komen eraan

Hoe mooier het weer, hoe meer mensen gekweld worden door hooikoortsaanvallen.Het is een probleem dat steeds meer slachtoffers treft. Professor dr. Wim Stevens, allergoloog aan het UZA, over de mogelijke oorzaken, de gevolgen en remedies.

Theoretisch slaat de term hooikoorts enkel op een allergie voor graspollen, maar in de volksmond is het een verzamelnaam geworden voor overgevoeligheid voor veel meer soorten pollen. “De correcte term is allergische rhinitis”, zegt prof. Stevens.

Hoe ontstaat rhinitis?

Prof. Stevens: De problemen worden veroorzaakt door mannelijke vruchtbeginsels. Dat zijn meestal ronde partikeltjes die massaal door windverstuivers worden uitgestoten en door de mens ingeademd. De eiwitten in die pollen binden zich makkelijk met IgE-antistoffen en gaan via hen de mastcellen in de huid en slijmvliezen activeren. Die gaan op hun beurt stoffen als histamine en prostaglandine uitscheiden, stoffen die in de neus bloedvaten doen uitzetten, en verstopping en neusloop veroorzaken. Er ontstaat dan jeuk in neus en ogen. En in de diepere luchtwegen kunnen ze de gladde spiercellen doen samentrekken, zodat een astma-aanval uitgelokt kan worden.

Is de gevoeligheidvoor pollen erfelijk?

Niet alle mensen maken even makkelijk IgE-antistoffen aan. Dat is een aanleg die erfelijk kan zijn. Aan de andere kant blijkt de overgevoelig-heid toe te nemen, en er is reden om te veronderstellen dat dit te maken heeft met onze veranderde manier van leven. Eén theorie, de hygiënehypothese, gaat ervan uit dat kinderen onder de vier jaar vandaag te weinig banale bacteriële infecties oplopen die het immuunsysteem moeten vormen. Dit door te doorgedreven hygiëne en te weinig contact met andere kinderen in onze kleine gezinnen. Maar er zijn nog heel veel dingen die we niet weten over allergieën en hoe ze ontstaan.

Zoals?

Volwassenen die allergisch zijn aan pollen, ontwikkelen soms een secundaire overgevoeligheid voor bijvoorbeeld appels, peren of steenvruchten. Dat komt omdat die eiwitten uit de pollen ook in de vrucht zelf zitten. Nu is het zo dat we dat soort voedselallergieën in toenemende mate bij kinderen vaststellen als primaire allergie, dus zonder de voorgeschiedenis van allergie aan pollen. En daar hebben we nog geen verklaring voor.

Hoe kunnen we zo’n allergische rhinitis voorkomen?

Je kunt relatief weinig doen. We weten dat kinderen van wie de ouders roken, dubbel zoveel kans hebben op een allergie. En, anderzijds, dat zes maanden lang borstvoeding krijgen een remmende werking heeft. Verder is er een piste die ervan uitgaat dat een kind dat in een zo allergenenvrij mogelijke omgeving wordt opgevoed tot hij ongeveer vier is, minder kans zou hebben op een allergie. Maar daar is lang niet ieder-een het mee eens.

Wat kunnen we doen om de gevolgen te beperken?

Wij schrijven in eerste instantie een neusspray met een lage dosis cortisone voor. Die moet dan twee keer per dag verstoven worden, vanaf één week voor het pollenseizoen begint, dus ongeveer vanaf 1 mei. Die spray is heel efficiënt omdat hij ontstekingswerend werkt en de cortisone toch enkel lokaal toegediend wordt. Op die manier wordt hij niet in ons lichaam opgenomen. Bovendien wordt het probleem bij de wortel aangepakt, terwijl pillen vooral op de histamine werken en niet alle mediatoren aanpakken. Indien er bij gebruik van de spray toch nog klachten zijn, bij heel hoge pollenconcentraties, kan een antihistaminicum bijgenomen worden.

Soms worden ook spuiten ingezet...

Dat gebeurt, maar dat is een erg belastende en dure behandeling. De bedoeling is het immuunsysteem ongevoelig te maken voor de allergenen, die in opklimmende doses worden toegediend. Ongeveer in 85% van de gevallen slagen we erin de symptomen op die manier te verminderen.

Wat met homeopathie en acupunctuur?

Daar zijn al behoorlijk wat studies aan gewijd, maar tot nu toe is niet onomstotelijk bewezen dat ze ook echt werken.

Wat mogen we in de toekomst verwachten?

In de héél, héél verre toekomst is er grote hoop op DNA-vaccins, gebaseerd op het DNA van de eiwitten in de pollen die de klachten veroorzaken. Maar dat moet nog uitgebreid onderzocht worden, vooral naar mogelijke bijwerkingen toe.

Ariane De Borger