De parachute doet zijn werk

Een moderne IC is een wonderlijke afdeling, waar een combinatie van hoogopgeleid personeel en complexe machines mensen in leven houdt die kritiek ziek zijn. Voor een radeloze arts, die op een gewone afdeling te maken heeft met een patiënt die de instorting nabij is, vormt de intensieve-zorgafdeling de ultieme uitweg, zei een collega. Inderdaad: IC als parachute om de vrije val van een doodzieke mens te breken, om de neerwaartse spiraal van het ziekteproces af te remmen, tot er – hopelijk – op een bepaald moment sprake is van stabiliteit en genezing. De zachte landing als doel, helaas niet altijd haalbaar.

Voor patiënten met covid-19 is dit niet anders. Bij een aantal mensen uit de ziekte zich als een heftig verlopende longontsteking met problematisch zuurstoftekort. Dan volstaat het niet meer om zuurstof in normale dosissen via een neusbril of masker toe te dienen en moet de parachute van IC worden opengetrokken. Op IC kan zuurstof op een efficiëntere manier worden toegediend: in hoog debiet, of via kunstmatige beademing. In dit laatste geval moet de patiënt meestal in slaap gebracht en geïntubeerd worden. De verhoogde beademingsdruk moet de zieke longblaasjes doen openzetten. Soms wordt de patiënt op de buik gedraaid om de verspreiding van het ademgas in de longen te optimaliseren.

Hoewel fulminante longontstekingen tot de dagelijkse praktijk van een intensivist behoren, zijn er enkele aspecten die het hele coronagebeuren bijzonder maken, zoals het overaanbod van patiënten en de ingrijpende isolatiemaatregelen. Dat personeelsleden er als astronauten bijlopen is vervelend voor hen, maar is niets vergeleken bij de psychische impact van isolatie op een angstige en kortademige patiënt. Het bezoek is aan banden gelegd. De communicatie met familie verloopt via videobellen.

Een covid-19-patiënt wordt overgenomen van de longafdeling. Aanvankelijk was hij daar aan de betere hand. Maar dan, onverwacht, komt er een knik in het ziektebeloop. Hij moet snel naar IC, waar alles wordt voorbereid om hem in een kunstmatige coma te brengen voor mechanische beademing, een traject dat dagen en mogelijk weken zal duren. Luttele minuten voor hij in slaap gaat, wuift hij naar zijn naasten op het scherm van een tablet, te benauwd om met hen te praten. Een vluchtig afscheid zonder enige mogelijkheid van lichamelijk contact: zoiets hakt erin, niet alleen bij patiënten en hun familie, maar ook, sluipend, bij het personeel.

Vandaag neem ik ook afscheid van een andere patiënt, maar nu in positieve zin: bij hem werd gisteren de beademingstube verwijderd, hij ademt opnieuw zelfstandig. Hij kan terug naar de gewone afdeling. De parachute heeft gewerkt.