De ouders trouwden niet Hun kinderen wel!

“Trouwen, waar is dat goed voor?” “Wij hebben dat boterbriefje niet nodig!” Niet zelden sturen de non-conformisten van weleer 25 jaar later een uitnodiging... voor het huwelijk van hun zoon of dochter!

Verliefd, verloofd, getrouwd... Lange tijd was dit rijmpje, dat wordt op-gedreund bij het plukken van bloemblaadjes, voor heel wat koppels hun levensmotto. Tot de rebelse jaren ’60 een reeks heilige huisjes omverwierpen. Zo ook dat over trouwen en kindjes krijgen. Marriage kills love was een veel gehoorde boutade van zij die onder geen beding in het huwelijksbootje wilden stappen.

Uiteraard was er de maatschappelijke context die het voor het eerst mogelijk maakte het huwelijk af te zweren. Tot voor de tijd dat vrouwen massaal de arbeidsmarkt betraden, was het huwelijk voor hen een vorm van bescherming. Toen zij financieel onafhankelijk werden, keerde het tij en deden argumenten als vrijheid en onafhankelijkheid hun intrede.

Wie er vandaag bewust voor kiest om niet te trouwen, doet dit wellicht nog steeds vanuit één van deze overwegingen. Al is er tegenwoordig het bijkomende argument dat de huidige wetgeving voldoende houvast biedt om jezelf en elkaar te beschermen, bijvoorbeeld via de wettelijke samenwoning. Zo waren er halfweg 2013 voor het eerst meer mensen die een verklaring van wettelijk samenwonen hadden afgelegd bij de gemeente (niet te verwarren met een samenlevingscontract) dan dat er getrouwde koppels waren.

En toch. Dan ben je zo’n koppel dat er vele jaren terug bewust voor koos om niet te trouwen – je vond het huwelijk een overbodig instituut, een beetje oubollig – en met de tijd een standvastige relatie heeft opgebouwd. Komt daar ineens je kind dat je in alle vrijheid hebt opgevoed op een dag aankondigen dat het wil huwen, met alles erop en eraan. Dat is het toch wel even schrikken.

Wij trouwen wél!

Waarom kiezen kinderen van hardnekkig niet getrouwd gebleven ouders ervoor om toch in het huwelijksbootje te stappen?

Relatiedeskundige Rika Ponnet: “Als jonge mensen er vandaag bewust voor kiezen om te trouwen, is dat deels om dezelfde reden als die waarom hun ouders het net niet deden: het is aantrekkelijk om te doen wat niet van jou verwacht wordt. Het moet gezegd dat de flowerpowerouders die destijds absoluut niet wilden trouwen, niet zozeer tegen het huwelijk op zich gekant waren, maar wel tegen de (door de Kerk opgelegde) moraal daarrond. Trouwen stond gelijk met kleinburgerlijkheid, in de pas lopen, doen wat de maatschappij van jou verwacht. Alles wat men niet wou, dus! Niet trouwen was dan weer een uiting van kritische reflectie, het gaf aan dat je zélf een keuze kon maken. Nu dat juk afgeworpen is, doen kinderen van deze bewust ongehuwde partners net hetzelfde als hun ouders: ze maken zélf de keuze, ze trouwen wél!”

Klassieke waarden zijn terug in

Of jongeren vandaag dan conservatiever zijn dan hun ouders? “Dat wordt gezegd, ja”, aarzelt Rika Ponnet, “er wordt zelfs van een ethisch reveil gesproken, maar ik druk het liever anders uit. Ik merk een terugkeer naar de klassieke waarden en vooral de nood aan zekerheid. We zijn vrij, maar misschien té. Vrijheid is niet makkelijk om mee om te gaan, het impliceert dat je zelf keuzes maakt en de gevolgen draagt van die keuzes. Er wordt niet langer voor jou beslist.”

“Hebben de vorige generaties het dan zo fantastisch gedaan, zou je je kunnen afvragen? De vrijheid waar ze voor gevochten hebben, heeft tegelijk iets vrijblijvends. Relaties duren zolang het goed gaat. Geen zekerheden dus. Niets is nog vast. Ook op andere vlakken is dat zo. Jobs zijn er ook voor zolang het duurt. In een tijd waarin zoveel zekerheden op de helling staan, hebben mensen net nood aan een stevige thuisbasis.”

“Sinds de crisis merk ik dat er weer wordt teruggegrepen naar de klassieke verbondenheid. Engagement is belangrijk. Of om het een tikje melig uit te drukken: het huwelijk biedt terug de veilige haven waar we allemaal nood aan hebben. De vorige generaties hebben geëxperimenteerd met relaties en vrije liefde. Vaak hoor ik hun kinderen zeggen: wij willen onze kinderen dit losse leven besparen. Ze hebben duidelijk nood aan meer standvastigheid. Al weten ze heel goed dat een huwelijk geen garantie is op een lang en gelukkig (samen)leven!”

Wettelijke bescherming niet doorslaggevend

Staan jonge koppels vandaag meer stil bij de financiële verschillen tussen trouwen en samenwonen? Want die zijn er nog steeds! Alleen al het feit dat enkel wie getrouwd is (en 45 jaar is, dat wel) recht heeft op een overlevingspensioen, maakt een enorm verschil! En ook op het vlak van erfrecht worden (feitelijke) samenwoners nog altijd stiefmoederlijk behandeld.

Rika Ponnet: “Ondanks het feit dat deze verschillen regelmatig aan bod komen in de pers, zijn jonge mensen daar niet mee bezig. Ik zou zelfs zeggen, integendeel. Ik zie veel jonge moeders kiezen voor deeltijds werk zonder stil te staan bij de gevolgen. En ze staan er ook niet bij stil dat het huwelijk nog altijd de beste wettelijke bescherming biedt als het misloopt, als één van de partners zwaar ziek wordt of erger nog, overlijdt. Als ze trouwen is dat eerder om de redenen die ik daarnet heb aangehaald, niet omwille van de wettelijke bescherming.”

Annemie Goddefroy