De juriservice

Mijn vrouw werd door de vrederechter onder bewind geplaatst. Ten onrechte, want ze is nog voldoende wilsbekwaam. Moeten wij het daar zomaar bij laten of kunnen we daar iets tegen beginnen? De wet somt een aantal voorwaarden op om onder bewind te kunnen worden geplaatst. Zo kan een meerderjarige die 'wegens zijn gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is zonder bijstand of andere beschermingsmaatregel zijn belangen van vermogensrechtelijke of niet-vermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen, onder bescherming worden geplaatst, indien en voor zover de bescherming van zijn belangen dit vereist'. Als de vrederechter jouw echtgenote ten onrechte onder bewind heeft geplaatst, omdat de voorwaarden niet vervuld zijn, kan je hoger beroep aantekenen binnen de maand. Is die termijn verstreken dan is hoger beroep niet meer mogelijk. Toch kan je ook daarna nog stappen ondernemen. Want de vrederechter kan te allen tijde, op verzoek van de beschermde persoon of zijn vertrouwenspersoon, van de bewindvoerder of van elke belanghebbende, een einde maken aan de rechterlijke beschermingsmaatregel of de inhoud ervan wijzigen. Je kan dus zeker nog een wijziging vragen. Een spaarverzekering tak 21 is volgens mijn bankier de ideale manier voor grootouders om belastingvrij rechtstreeks een bedrag na te laten aan elk kleinkind. Klopt dat? Als grootouder kan je altijd in eigen naam een tak 21-polis of spaarverzekering openen en een kleinkind als begunstigde aanduiden voor als je overlijdt. Je behoudt als verzekeringsnemer alle rechten. Je kan dus de begunstiging (je kleinkind) nadien nog wijzigen, als je van gedacht verandert. In dat opzicht is een tak 21 een interessant instrument. Maar er is een verschil per gewest. In het Vlaams gewest is een bedrag van 12.500 euro vrijgesteld per kleinkind en per grootouder. Als grootouders vier kleinkinderen hebben, kan elke grootouder dus voor elk kleinkind een spaarverzekering opbouwen tot 12.500 euro. Dat bedrag gaat dan bij overlijden zonder erfbelasting naar het kleinkind. Het stuk boven 12.500 euro per kleinkind en per grootouder valt wel in de erfbelasting. Deze regeling is in Brussel en Wallonië minder voordelig. Deze gewesten kennen ook een gelijkaardige vrijstelling in rechte lijn - bijvoorbeeld grootouder-kleinkind -, maar de vrijstelling is daar enkel van toepassing als de kleinkinderen 'door de wet geroepen worden als erfgenaam' en dus niet via een levensverzekering zoals een tak 21 of 23 of via testament. Maar ook al is de regeling in Brussel en Wallonië iets minder gunstig, toch blijft de tak 21 een interessante optie. Want de bedragen voor de kleinkinderen vallen telkens in de laagste belastingschijven (per grootouder, per kleinkind). In Wallonië is de laagste schijf 3% tot 12.500 euro en in Brussel is dat 3% tot 50.000 euro. Ik las dat mensen met een gemengde loopbaan moeilijk aan een minimumpensioen komen, omdat je moet voldoen aan de voorwaarden van alle stelsels. Ik heb 25 jaar als werknemer en 15 jaar als zelfstandige gewerkt. Val ik tussen alle stoelen? Het klopt dat de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een minimumpensioen nog niet geharmoniseerd zijn. Als loontrekkende moet je 30 jaar gewerkt hebben, als zelfstandige ook 30 jaar en als ambtenaar heb je 20 jaar nodig. Heb je bijvoorbeeld 25 jaar als loontrekkende gewerkt en 19 jaar als ambtenaar, dan heb je geen recht op een minimumpensioen, in geen van beide stelsels. Dat is anders als je gewerkt hebt als loontrekkende en zelfstandige: dan worden de gewerkte jaren wel samengeteld om te zien of je in aanmerking komt voor een minimumpensioen. De pensioendienst berekent een gemengd gewaarborgd minimumpensioen als jouw loopbaan als werknemer niet voldoet aan de voorwaarden voor het minimumpensioen en je ook periodes als zelfstandige in hoofdberoep hebt gewerkt. Elk loopbaanjaar als loontrekkende moet minstens 208 gewerkte dagen tellen en de som van je loopbaanjaren als loontrekkende en zelfstandige bedraagt 30 jaar. Maar let op, de jaren als zelfstandige tellen enkel mee om te kijken of je aan 30 jaar komt. De berekening van het bedrag gebeurt enkel op basis van het aantal jaren dat je als loontrekkende werkte. Onze dochter is gescheiden. Haar ex-man is heel rancuneus. Wij zijn bang dat we onze kleinkinderen niet meer zullen zien als onze dochter iets overkomt. Kan zij ons preventief een vorm van ouderlijk gezag of voogdij toekennen? Juridisch is het in principe niet mogelijk om als grootouder een stukje ouderlijk gezag te krijgen over een kleinkind, als een van de ouders nog leeft. Overlijdt een ouder, dan krijgt de andere automatisch het volledige ouderlijke gezag. Er is dan geen sprake van voogdij. Als beide ouders overleden zijn, wordt een voogd aangesteld die vanaf dan voor het minderjarige kind zorgt en zijn goederen beheert. Als jullie dochter er niet meer zou zijn, kunnen jullie enkel iets ondernemen tegen haar ex-man als jullie kunnen aantonen dat de kleinkinderen gevaar lopen bij hun vader. Dan wordt een procedure via de jeugdrechtbank opgestart en kan het zijn dat de kinderen uit hun familiaal milieu worden gehaald. Enkel dan zou het kunnen dat de kleinkinderen aan jullie worden toevertrouwd. Maar je kan dit niet op voorhand vastleggen. Jullie dochter kan wel op papier zetten dat ze graag zou willen dat haar kinderen aan jullie worden toevertrouwd als haar iets zou overkomen. Maar dit heeft enkel een morele waarde. Op burgerrechtelijk vlak heb je als grootouder wel rechten. Als jullie ex-schoonzoon alle contact met de kleinkinderen zou weigeren, kan je als grootouder naar de familierechter stappen om hen te mogen zien. Het is geen absoluut recht, want de rechter kan het weigeren als het in het nadeel van jullie kleinkinderen uitvalt.