De haai en de (rotte) vis

In 1987 werd ik zogenaamd eigenaar van 3.000 Chatsworth Enterprises Inc. aandelen. Tegen 2,50 dollar per aandeel of voor een totaal van 7.747,50 dollar, inclusief kosten. Het document, opgesteld in Genève, was naar de redactie verzonden door de firma Equity Management Services (EMS). Ik heb het vorige maand teruggevonden in mijn archief, dat ik tijdens de lockdown opnieuw aan het opruimen was.

Werd ik destijds gebeld door EMS of nam ik zelf het initiatief om meer te weten te komen over de praktijken van deze twijfelachtige firma, omdat ik mijn lezers hiervoor wou waarschuwen? Dat weet ik niet meer. Hoe dan ook, ik heb er toen geen gevolg aan gegeven, ook al leek het document een aankoop te bevestigen die ik zou hebben gedaan.

Les één: bedriegers hebben de gewoonte om je een voorstel te doen, dat heel snel een echte aankoop lijkt. De tactiek van het voldongen feit. Bedriegers? Ik wik nog mijn woorden, want een jaar later brak het schandaal los: Thomas Quinn, het brein achter EMS, werd door de Franse politie in zijn villa in Cannes gearresteerd, terwijl een twintigtal handlangers in Spanje, Zwitserland en Duitsland werden aangehouden. Een maand eerder vergaderden in Washington de SEC, de Amerikaanse beurswaakhond, de FBI en onderzoekers van acht Europese landen. Geschat bedrag van de oplichting: 500 miljoen dollar.

Verkocht EMS nepaandelen? Helemaal niet, al komt het daar wel op neer. In de Verenigde Staten trekt de over-the-countermarkt – wat je kan vertalen als de financiële markt buiten de beurs – duizenden bedrijven aan, die het op zijn zachtst gezegd moeilijk hebben en in het slechtste geval hun activiteit al helemaal hebben gestopt. Bedriegers kopen de aandelen van die firma’s massaal op voor een habbekrats, jagen daarna de koers kunstmatig de hoogte in, waarna ze de aandelen voor meerdere dollars per stuk verkopen. Dat doen ze door een breed publiek te bespelen via de telefoon, vanuit een zogenaamde boiler room. Daar drijven gewiektste verkopers met een kwalijke reputatie hun slachtoffers in het nauw.

Les twee: bedriegers zijn slim en verstaan de kunst van verkooppraatjes houden. Bij het document van Equity Management Services stak destijds een nieuwsbrief met de pompeuze titel The Swiss Analyst. De vier pagina’s financiële analyse eindigden met een paar paragrafen die de loftrompet staken over het beloftevolle bedrijf Chatsworth Enterprises, of wat had je gedacht.

Les drie: bedriegers verpakken hun (rotte) vis meestal in een zweem van financiële serieux.

Zulke twijfelachtige firma’s waren schering en inslag in de jaren 80 en 90. Sindsdien is er veel veranderd, maar de haaien zijn niet helemaal verdwenen en de lessen van toen blijven ook vandaag nog overeind!