De fiscus is vriendelijker voor de gesplitste aankoop

De gesplitste aankoop is een populaire techniek om successierechten op onroerende goederen te vermijden. Vroeger was de fiscus vaak spel-breker, maar hij stelt zich nu soepeler op.

Bij de aankoop van een tweede verblijf (een flatje aan de kust bijvoorbeeld), gebeurt het vaak dat de kinderen de naakte eigendom kopen en de ouders het vruchtgebruik. Zo kunnen de ouders heel hun leven in het appartement blijven wonen, het verhuren, enz. Een nog belangrijker voordeel is dat wanneer de ouders overlijden, het vruchtgebruik automatisch uitdooft en de kinderen volle eigenaars worden, zonder één euro successierechten te betalen.

Ieder zijn deel

Dit klinkt allemaal heel mooi, maar er schuilt een fiscaal addertje onder het gras. De techniek van de gesplitste aankoop vereist dat elk zijn deel betaalt, anders is er sprake van een zogenaamd fictief legaat. De fiscus doet dan alsof de naakte eigenaar het onroerend goed als een legaat uit de erfenis krijgt en heft successierechten. De verhouding hangt af van de leeftijd van de vruchtgebruiker(s). Als vader en moeder bijv. 67 jaar zijn, dan is het vruchtgebruik 32 % waard en de naakte eigendom 68 %. De kinderen zullen dus doorgaans een belangrijk deel moeten betalen.

De successierechten worden alleen vermeden als de kinderen/ naakte eigenaars bij het overlijden van een ouder kunnen aantonen dat zij de correcte waarde van de naakte eigendom effectief zelf betaald hebben.

In de meeste gevallen is het zo dat de kinderen op het moment van de aankoop over onvoldoende middelen be-schikken. In de praktijk schenken de ouders vaak eerst het geld aan de kinderen. Dit kan via de notaris of gratis via een bank- of handgift. De fiscus heeft geen probleem met de schenking op zich, maar wel met het tijdstip.

Het vroegere standpunt van de fiscus

De fiscus stelde in een administratieve beslissing van 10 juli 2002 dat de kinderen al over het geld moeten beschikken op het ogenblik dat het compromis wordt ondertekend. Een heel vervelende situatie. Want meestal werd vlug een compromis getekend en het geld werd geschonken tussen het compromis en de notariële akte. Door dit standpunt van de fiscus vielen al deze aankopen toch in de successierechten.

Het huidige standpunt van de fiscus

De administratie heeft in een beslissing van 13 december 2007 die recent gepubliceerd werd, haar standpunt versoepeld. Nu moeten de naakte eigenaars bewijzen dat het geld geschonken werd vóór de betaling van de prijs. In de praktijk betekent dat doorgaans dat u moet kunnen bewijzen dat de kinderen het geld al hadden op het moment van de notariële akte en niet op de datum van het compromis. Om discussies achteraf te vermijden is het best dat elk kind zijn naakte eigendom betaalt met geld van de eigen rekening.

WEETJE Dikwijls wordt er bij het ondertekenen van de compromis ook een voorschot betaald. Hierover zwijgt de adminstratieve beslissing in alle talen. Veiligheidshalve zouden we ervoor zorgen dat ook daar de kinderen kunnen bewijzen dat ze vooraf over voldoende geld beschikten om hun deel van het voorschot te betalen. n

Johan Adriaens, onafhankelijk vermogensplanner