De comeback van de inflatie

Ik denk terug aan een tijd die min 40-jarigen niet kunnen kennen... om Aznavour te parafraseren: de tijd van de inflatie. Weet je nog wat er vorige zomer werd gezegd, toen het fenomeen opdook? Dat het een marginaal gegeven zou blijven en vooral heel tijdelijk zou zijn.

Wel, verre van! Over twaalf maanden gemeten, bereikte de inflatie in ons land in december vorig jaar 5,71%, terwijl ze van 2,86% kwam in september, en amper 0,26% in januari. Dat noemen ze een inflatierecord! De reden ligt voor de hand: de energieprijzen.

Tussen december 2020 en december 2021 is de prijs van stookolie met 33% gestegen, die van elektriciteit met maar liefst 44% en de gasprijs ontplofte met plus 97%. Als je de gemiddelde inflatie berekent over het hele jaar, liggen de cijfers lager, omdat we bijna van nul zijn gestart in januari. We komen dan aan 2,44% in 2021, door de crisis, tegen slechts 0,74% in 2020. Dat is nog niet zo veel, maar we moeten teruggaan tot 2012 voor een hoger cijfer (2,84%).

Dat zal dit jaar helemaal anders zijn. Het Planbureau verwacht een gemiddelde inflatie van 6% tijdens het eerste kwartaal. Daarna zou het cijfer dalen, maar verwacht wordt dat het over heel 2022 gemiddeld toch nog om 5% zal gaan. Dat is niet monsterachtig hoog – we zijn nog ver verwijderd van de 12,5% in 1974 en 1975, als gevolg van de stijging van de olieprijs, een periode die we ons herinneren als de eerste oliecrisis -, maar we zitten toch op het hoogste niveau sinds 1984 (6,36%). De tijden veranderen, niet?

En het gaat niet enkel om de stijging van de energieprijzen. Zoals al uitgebreid aan bod kwam in de media, zijn ook veel andere sectoren getroffen: van hout dat gebruikt wordt in de bouw, over halfgeleiders (zeg maar chips) die onmisbaar zijn bij het maken van auto’s, computers en gsm’s, tot mosterdzaadjes, jawel! En als de vraag stijgt terwijl het aanbod daalt, dan swingt de prijs de pan uit. Dat geldt op wereldvlak evenzeer als op de lokale markt. Maar er is nog iets anders...

Om uit te leggen dat de inflatie maar tijdelijk is, gaven veel economen vorig jaar aan dat de prijzen maar blijvend stijgen als ook de lonen volgen. Dat is begrijpelijk: de olieprijs kan dalen, net als die van hout, maar lonen kunnen dat niet.

Daar waar de lonen in België dit jaar stijgen als gevolg van de automatische indexering, gingen de Verenigde Staten deze volgende fase al eind 2021 in. Het loon van handarbeiders, meer bepaald in de e-commerce, is her en der met 10% en meer gestegen. Een antwoord op het tekort aan mankracht, veroorzaakt door de miljoenen Amerikanen die vervroegd met pen-sioen gingen. De conclusie is duidelijk: de inflatie zal langer duren dan vorige zomer werd aangekondigd!