De borgstelling: sympathiek maar gevaarlijk!

Is uw zoon aan een nieuwe auto toe maar heeft hij nog geen vast beroepsinkomen? Wil een vriendin een huis bouwen maar heeft ze net een nieuwe baan aanvaard die minder goed betaalt? Denkt u zelf aan een nieuwe lening om het huis te renoveren, maar vindt de bank dat u niet genoeg waarborgen kunt geven? Het zijn allemaal situaties waarin iemand kan worden gevraagd zich borg te stellen voor de persoon die een lening vraagt. Wie zich borg stelt, verbindt zich er schriftelijk toe een schuld af te betalen als de oorspronkelijke schuldenaar in gebreke zou blijven.

Voor ze een lening toestaan (een hypotheek, een verbruikerskrediet...) willen kredietinstellingen zo veel mogelijk waarborgen dat ze hun geld zullen terugkrijgen. Dat is logisch. Als de kandidaat-lener financieel niet stevig genoeg in zijn schoenen lijkt te staan om de schuld zelf af te lossen, kan de kredietinstelling de lening weigeren of eisen dat een of meer personen zich borg stellen. De lener heeft dan de keuze: ofwel zoekt en vindt hij een borgsteller, ofwel vindt hij niemand en kan hij zijn krediet vergeten.

Vijf soorten

Er bestaan vijf soorten borgstellingen, met elk haar specifieke kenmerken:

l de eenvoudige borgstelling. Als er problemen zijn met de terugbetaling van de schuld, moet de schuldeiser bij een eenvoudige borgstelling eerst de hoofdschuldenaar aanspreken (de persoon die de lening heeft aangegaan) en alles in het werk stellen om diens geld terug te krijgen. Hij kan zich pas op de borgsteller verhalen nadat hij alle mogelijke rechtsmiddelen tegenover de hoofdschuldenaar heeft geprobeerd.

l de hoofdelijke borgstelling. Hier staan de borgsteller en de hoofdschuldenaar op gelijke voet. De schuldeiser kan dus de volledige schuld van elk van beiden opeisen. Hij hoeft niet eerst te bewijzen dat de hoofdschuldenaar onvermogend is. Deze vorm van borgtocht is dus bijzonder gevaarlijk voor de borgsteller.

l de ondeelbare borgstelling. Hier is de borgstelling gespreid over verschillende personen, die allemaal borg staan. Het gevaar bestaat echter dat de schuldeiser de meest solvente borgsteller alleen aanspreekt om de volledige schuld af te betalen. Dit kan immers en het is veel eenvoudiger voor hem.

l de beperkte borgstelling. Het bedrag of de duur van de verbintenis kan beperkt worden.

Een voorbeeld: de borgsteller kan zich ertoe verbinden om in de plaats van de eigenlijke schuldenaar euro 10.000 van een lening (van bijvoorbeeld euro 25.000) te betalen. Hij kan ook de duur van de borg-stelling beperken (bijv. 24 maanden van een krediet dat gedurende 48 maanden moet worden afbetaald).

l de hypothecaire borgstelling. Hier neemt men een hypotheek op een goed (bijv. een gebouw) als borg voor de terugbetaling van de schuld. Als de schuldenaar in gebreke blijft, kan de schuldeiser dan beslag laten leggen op het goed.

Let op: artikel 1326 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat een akte van borgstelling alleen geldig is als de handtekening wordt voorafgegaan door een met de hand ge-schreven vermelding “goed” of “goed voor”, gevolgd door het bedrag. Meestal komt daar nog een verduidelijking bij zoals “hoofdelijk en ondeelbaar voor een bedrag van euro xxx” of “voor de hoofdsom, de renten en de kosten”.

Een goede raad: niet elk type van borgtocht is even veilig voor de borgsteller en sommige kredietinstellingen eisen dat u een bepaalde soort borg onderschrijft. Lees het voorstel aandachtig voor u het tekent! Als u het te gevaarlijk vindt, kunt u nog altijd onderhandelen of ergens anders uw licht opsteken.

Als de lener niet betaalt...

Hoe nobel het ook is een kind of een vriend te willen helpen, denk twee keer na voor u zich borg stelt! Ook in bancaire kringen geldt dit als een gouden raad: “Mensen hebben vaak te veel vertrouwen in de lener,” zegt een verantwoordelijke van Fortis Bank. “Nochtans kan een borgstelling soms heel gevaarlijk zijn, zelfs tussen ouders en kinderen.”

Als de schuldenaar om gelijk welke reden zijn schuld niet afbetaalt, kan de schuldeiser zich op de borgsteller verhalen en desnoods zelfs beslag laten leggen op zijn (roerende en onroerende) goederen. Voor u zich borg stelt moet u dus goed beseffen dat u niet alleen uw salaris of pensioen op het spel zet, maar ook uw persoonlijke eigendommen en zelfs, als u eigenaar bent, uw huis. Voorzichtigheid is dus geboden!

Een voorbeeld: Mark is eigenaar van zijn huis, dat al gedeeltelijk gehypothekeerd is. Hij woont er samen met zijn partner Julie en ze werken allebei. Mark heeft maar één probleem: de centrale verwarming en een deel van het dak van het huis moeten dringend worden vernieuwd. Om die werken te kunnen betalen, vraagt Mark zijn bank om een bijkomende lening van euro 20.000 maar de bank eist een waarborg. Mark vraagt Julie om zich borg te stellen. Zij aanvaardt zonder er veel bij na te denken. Een jaar later is de situatie catastrofaal: de werken zijn klaar maar Julie en Mark zijn uit elkaar gegaan. Mark, die zijn werk kwijt is, kan de lening niet meer afbetalen. De bank klopt aan bij Julie, die verplicht is om de schulden te betalen.

Anderzijds verlopen veel borgstellingen zonder problemen. De borgsteller geeft de lener de mogelijkheid om een krediet te krijgen, en als de lening wordt afbetaald, zal de borgsteller nooit worden lastig gevallen. Dan wint iedereen bij de operatie.

Een goede raad: als de omstandigheden het toelaten, kunt u in plaats van een borg- stelling een lening onder particulieren aangaan, zonder een beroep te doen op een kredietinstelling. Voor meer zekerheid kunnen de twee partijen dan door een notaris een schuldbekentenis laten opstellen.

Een onherroepelijke beslissing

De wet voorziet niet in de mogelijkheid om een borgstelling ongedaan te maken. Ze lijkt dus meer op een eenzijdige handeling dan op een contract tussen par- tijen. De borgsteller wordt pas van zijn verantwoordelijkheid ontslagen wanneer de kredietovereenkomst tussen de lener en de kredietinstelling ten einde loopt.

Een schuldeiser beschikt over ver-schillende middelen om de terugbetaling van de lening af te dwingen. Om welke borgstelling het gaat, heeft daarbij geen belang. De borgsteller van zijn kant kan zich natuurlijk op de schuldenaar verhalen om zijn geld terug te krijgen. Maar als die onvermogend is, zal de borgsteller heel veel geduld moeten oefenen. Ook als de borg door meerdere personen wordt gedragen en een van hen heeft de schuld volledig moeten betalen, zal die persoon zich nadien op de andere borgstellers kunnen verhalen.

Let op: de borgsteller is verplicht binnen de acht dagen na het verzoek van de schuldeiser te betalen.

Waarschuw uw kinderen!

De borg eindigt niet met het overlijden van de borgsteller, maar gaat automatisch over op zijn erfgenamen. Het is dan ook ten stelligste aanbevolen dat u uw erfgenamen op de hoogte brengt van de verbintenis die u hebt aangegaan. Ideaal is het dat u hen een kopie van de akte van borgstelling bezorgt zodat zij deze zelf kunnen bewaren.

Let op: als één van uw kinderen vraagt om borg te staan, bedenk dan dat uw andere kinderen deze borgstelling moeten ‘overnemen’ wanneer u overlijdt. n

A Laurent Smitz

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content