De bemiddelaar helpt beslissen!

Bij familiale conflicten wordt te vaak meteen naar de rechter gestapt, die dan een ‘onpar- tijdig oordeel’ moet vellen. Nochtans is er een andere mogelijkheid: een bemiddeling is sneller, goedkoper én beter omdat het een beslissing is van de betrokken partijen zelf!

Jarenlange familieruzies, problemen tussen ouders en kinderen, vechtscheidingen,... Talrijk zijn de voorbeelden waar het recht meer gebruikt wordt in een machtsstrijd om ‘zijn grote gelijk’ te halen, dan om een constructieve oplossing voor het probleem te vinden. Bovendien nemen de kosten dan vaak fenomenale proporties aan.

Toch is er een andere mogelijkheid. Wanneer alle partijen in een familiaal conflict bereid zijn met hulp van een derde samen een oplossing te zoeken en als ze rekening willen houden met de gemeenschappelijke bekommernissen en betrachtingen, ligt voor hen de weg open naar een heel andere benadering van hun conflict. Dan kan de bemiddelaar in familiezaken hen helpen om hun conflict beter te hanteren en het op te lossen, eerder dan een jarenlang juridisch gevecht met elkaar aan te gaan.

Wat is een bemiddeling?

De bemiddeling in familiezaken werd uitgewerkt als een model waarbij de bemiddelaar de beide partijen helpt zelf beslis-singen te nemen. De bemiddelaar ziet erop toe dat beide partijen grondig geïnformeerd zijn en bij de bemiddeling evenveel invloed hebben. Wie schuldig is, is hierbij irrelevant. Niet omdat de schuldvraag onbelangrijk is, maar wel omdat schuld de partijen tegenover mekaar plaatst en als dusdanig niets bijdraagt tot een oplossing. Meningsverschillen worden naast elkaar geplaatst en er wordt opnieuw geluisterd en/of geleerd te luisteren naar elkaar. Door een onderscheid te maken tussen relationele en inhoudelijke conflicten krijgen de partijen een beter inzicht in de eigenlijke problematiek.

Drie grote principes

Een bemiddelaar werkt aan de hand van drie ethische principes:

beide partijen nemen zelf de beslissingen, niet de bemiddelaar

beide partijen hebben evenveel invloed

beide partijen moeten grondig geïnformeerd worden.

Op die manier worden oplossingen uitgewerkt door goed geïnformeerde, vrije beslissers en het is de taak van de bemiddelaar daarop toe te zien.

BELANGRIJK Het is niet omdat u een beroep doet op een bemiddelaar, dat een procedure uitgesloten is! De bemiddelaar houdt beide partijen ook op de hoogte van de mogelijkheden om de zaak voor de rechtbank te brengen, al is het in de eerste plaats de bedoeling dit te vermijden.

De voordelen

Tegenover de klassieke procedure heeft bemiddeling 3 troeven: minder duur, sneller en er is geen winnaar of verliezer.

Minder duur. De kostprijs van een bemiddeling is een fractie van de kostprijs van een gerechtelijke procedure. De gemiddelde totale prijs van een bemiddeling ligt tussen de euro 400 en euro 800. Als de bemiddeling eindigt met een echtscheiding onderlinge toestemming, komt daar gemiddeld euro 750 tot euro 1200 bij (opstelling van de overeenkomt en algemene kosten).

Sneller. Een procedure voor de rechtbank duurt gemiddeld twee jaar. De duur van een bemiddeling bepalen de partijen zelf, samen met de bemiddelaar. Nadien moet u nog ongeveer 4 maanden rekenen vooraleer de echtscheiding in onderlinge toestemming rond is.

Geen winnaar of verliezer. Bij een procedure proberen advocaten met tegenstrijdige standpunten de rechter te overtuigen van het ‘gelijk’ van hun cliënt. Bij een bemiddeling gaat het om onderhandelen, om geven en nemen.

Bij welke conflicten kunt u een beroep doen op een bemiddelaar?

Bemiddeling kan zinvol zijn:

bij problemen over de toekenning van de gezinswoning

bij omgangsregelingen, verblijfsregelingen, onderhoudsgeld voor de kinderen

bij afgifte van roerende goederen of discussies over verdwenen goederen

bij conflicten tussen ouders en kinderen

bij het beëindigen van samenwonen

als begeleidende maatregel in strafzaken na familiale conflicten, vooral bij beslis-singen over de kinderen

bij stalking, voornamelijk tussen ex-partners

bij partnergeweld

in het algemeen telkens wanneer er conflicten zijn tussen particulieren, waarbij er een relationele dimensie is.

Wie treedt op als bemiddelaar en waar vindt u hem/haar?

Bemiddelaars in familiezaken zijn geen psychoanalisten die graven in het verleden om problemen van vandaag op te lossen. Zij hebben wel een grondige voortgezette opleiding genoten alvorens zij de titel ‘bemiddelaar in familiezaken’ mogen dragen. Er zijn welzijnswerkers-bemiddelaars, notarissen-bemiddelaars en advocaten-bemiddelaars.

Op het secretariaat van de balie van elk gerechtelijk arrondissement kunt u vragen welke advocaten optreden als bemiddelaars in familiezaken. U vindt hen ook via de website www.mediationfamiliale.be of via de Orde van de Vlaamse balies (tel.

Welzijnswerkers-bemiddelaars zijn wat goedkoper dan advocaten en notarissen, maar zij richten zich wat minder op het juridische. Een welzijnswerker rekent een gemiddeld uurloon van euro 10 tot euro 75 voor de bemiddeling en de opstelling van de overeenkomst, advocaten en notarissen rekenen gemiddeld euro 75 tot euro 125 per uur.

WEES GERUST: een bemiddeling is vertrouwelijk. Er wordt geen verslag aan derden meegedeeld. Evenmin kan de bemiddelaar als deskundige of getuige gehoord worden.

Vanzelfsprekend kan een advocaat-bemiddelaar niet optreden als bemiddelaar in conflicten waarbij cliënten van zijn kantoor betrokken zijn. Evenmin kan een advocaat-bemiddelaar als advocaat van één van de partijen optreden als de zaak toch voor de rechtbank zou komen.

Hoe verloopt een bemiddeling?

Een bemiddeling bestaat uit verschillende sessies die meerdere uren in beslag nemen. Ze doorloopt verschillende fases gaande van het verkennen van meningsverschillen, het verwoorden van gemeenschappelijke of aanvullende bezorgdheden, het bedenken van oplossingen en die toetsen aan de bezorgdheden, tot het uiteindelijk neerschrijven van de oplossingen in een overeenkomst.

De bemiddelaar maakt hierbij de conflicten hanteerbaar, maar neemt zelf geen deel aan de onderhandelingen. De partijen beslissen ook zelf welke bindende kracht zij aan de overeenkomst geven en of zij ze naar de geest, naar de letter of in functie van de omstandigheden zullen toepassen. Wanneer de bemiddeling uitmondt in een echtscheiding onderlinge toestemming of als het tot stand gekomen akkoord in een vonnis wordt bekrachtigd, zijn de voorwaarden juridisch afdwingbaar.

Bemiddelde overeenkomsten houden in de praktijk langer stand en worden beter nagekomen dan beslissingen door de rechtbank. n

Elfri De Neve, advocaat-bemiddelaar in familiezaken