Dalmatië in het zachte zomerlicht

Eenmaal de ergste zomerkoorts voorbij toont de Adriatische kust zich feeërieker dan ooit. Honderden eilandjes nodigen u uit om ongestoord van de rust te genieten. Van de lucht en het licht, de zee, de geschiedenis.

Toen de Kroaten, een Slavisch volk van Iraanse afkomst, in de VIIde eeuw de Adriatische kust in bezit namen, weken de autochtonen uit naar een rotsachtig schiereiland, Ragusium. Daar mengden zij zich met de vissers die er al sinds de oudheid woonden en werden zij de derde grootste zeemacht van de Middellandse Zee. Vandaag begint de oude stad Ragusa, die nu Dubrovnik heet, vrolijk aan een nieuwe dag. Achter de poort van Pile ligt het Milicevicplein met zijn indrukwekkende fontein. De gouden muren van het Franciscanenklooster verbergen de oudste apotheek van het westen en de hoofdstraat, de Stradun, is een aaneenschakeling van elegante gevels. Een zaligheid: in de oude stad zijn auto’s taboe!

Aan de overkant van het plein van Luza rust de barokke kathedraal op de ruïnes van een romaanse kerk die dankzij Richard Leeuwenhard gebouwd zou zijn, omdat hij bij zijn terugkeer van een kruistocht met zijn schip in deze haven bescherming vond tegen een storm.

Dalmatië likt zijn oorlogswonden

De wallen die de stad omgorden bieden een prachtig uitzicht op de koepels en de klokkentorens die zich aftekenen tegen de Adriatische kust. De daken in diverse schakeringen rood vertellen veel over het verleden. Zo bewijzen de nieuwe, felrode daken en de zorgvuldig gerestaureerde gevels dat Dubrovnik zich snel herstelt van de vijf jaar durende belegering door de Serviërs. Overigens draagt heel Dalmatië de littekens van een pijnlijke geschiedenis vol oorlogen, branden en aardschokken. De wil tot wederopbouw en het streven naar authenticiteit lijken een constante. Dankzij plaatselijke ambachtslieden en het gebruik van traditionele materialen is men erin geslaagd dit patrimonium op een bewonderenswaardige manier in stand te houden. Sinds 1979 staat Dubrovnik op de lijst van Unesco’s Werelderfgoed, gevolgd door Split en Sibenik.

Het nieuwe Museum van Oorlogsfotografie, het eerste van zijn soort, opende zijn deuren in 2004, dankzij de medewerking van de Nieuw-Zeelandse fotograaf Wade Goddard en de Belgische mecenas Frédéric Hanrez. U ontdekt er het werk van oorlogsfotografen tijdens de belangrijkste wereldconflicten sinds de jaren negentig: Joegoslavië, Afghanistan, Irak... Het museum legt de nadruk op het menselijke aspect en wil een ander beeld van de oorlog tonen dan wat wij gewoonlijk in de media te zien krijgen.

Ook de Kunstgalerie is een bezoek meer dan waard. Zij toont een mooi overzicht van het oeuvre van Vlaho Bukovac (1855 -1922), de vader van de Kroatische moderne schilderkunst.

De Elafieten vormen een groep van 14 eilanden, waarvan er slechs drie bewoond zijn. Je kan ze met de boot vanuit Dubrovnik bezoeken. Onze eerste aanlegplaats is het vredige haventje Kolocep, beroemd voor zijn antieke resten en preromaanse kapellen. Lopud bezit een rijke historische architectuur en prachtige zandstranden. Het eiland Sipan bezit een artistiek patrimonium dat meer dan 15 eeuwen geschiedenis bestrijkt. Met zijn pittoreske haventjes Sudurad en Sipanska Luka, zijn dorpjes in de dalen tussen de heuvels, prachtige zomervilla’s , kapellen en kerkjes is het het grootste en ook mooiste eiland.

Split, een geboren hoofdstad

De huidige administratieve en culturele hoofdstad van Dalmatië, Split, was al in de derde eeuw een uitbreiding van Salone, de hoofdstad van de Romeinse provincie Dalmatië. Het complex dat keizer Diocletianus er bouwde, in de vorm van een groot vierkant, was tegelijkertijd een versterkt legerkamp en een keizerlijke residentie. In de loop der eeuwen werden op zijn ruïnes middeleeuwse versterkingen opgetrokken en kerken en paleizen in gotische, renaissance- en barokstijl.

Galerie Mestrovic, op de heuvel Marjan, toont een honderdtal werken van een van de grootste beeldhouwers van het begin van de XXste eeuw, Ivan Mestrovic (1883-1962). Hij maakte deel uit van de secessiebeweging, net als grote meesters zoals de Weense architect Otto Wagner en zijn Parijse mentor en vriend Auguste Rodin.

Ook de stad Sibenik, meer naar het noorden, is een uitgebreid bezoek waard. De Kroatische vorsten bouwden ze aan de monding van de rivier Krka en in de loop der eeuwen werd haar evolutie sterk beïnvloed door de Venetiaanse kunst en architectuur. De kathedraal van Sint-Jacob werd gebouwd dankzij de inzet van alle inwoners, in de tijd toen de stad door Turkse aanvallen werd bedreigd. Nog meer dan de citadellen is ze voor de Kroaten het symbool van de overwinning op het Oosten. Het terras van café-restaurant Gradska Vijecnic aan het plein van de Kroatische Republiek, op de benedenverdieping van het stadhuis, serveert een verfijnde mediterrane keuken én een prachtig uitzicht op de weelderige kathedraal.

Mis hier vooral het nationale park van Krka niet, dat de benedenloop van de rivier en haar indrukwekkende watervallen volgt. De hoogste is 242 meter.

Eilanden om niet te missen

U hebt al begrepen dat Dalmatië een unieke streek is. De mensen nemen er de veerboot zoals wij de bus, maar voor de toerist blijft elke boottocht van eiland naar eiland een onuitputtelijke bron van opwinding en verwondering.

Het eiland Brac stond al in de oudheid bekend om zijn krijtsteen, die onder meer voor het paleis van Diocletianus in Split werd gebruikt. Het heeft echter nog meer troeven, zoals charmante baaien, cipressenwouden en wijngaarden. Zijn Bolski Plavac is een van de beste rode wijnen van de streek. Een andere bezienswaardigheid is de Gouden Hoorn, een lieftallige kleine kaap met stranden die populair zijn bij zwemmers en windsurfers. De enige schaduwzijde: bosbranden hebben er in een recent verleden hele heuvels geteisterd.

In 385 voor Christus stichtten Grieken uit Paros de steden Pharos en Dimos op het eiland Hvar, op plaatsen waar zich oude Illyrische nederzettingen bevonden. In de jaren 60 groeide het eiland uit tot een mondain vakantieoord. Het klimaat van de Adriatische Zee is dan ook niet te versmaden: van mei tot half oktober schijnt de zon er gemiddeld 10 uur per dag!

De haven is het middelpunt van de oude stad. Rond de Pjaca (het grote plein) liggen prestigieuze gebouwen: de kathedraal van Sint-Stefanus, de stedelijke loggia, het arsenaal waarop in 1612 het eerste stadstheater van Europa werd gebouwd.

Klim door de smalle straatjes naar het fort en bewonder het fantastische landschap, of droom weg op een terrasje. Wandel langs de zee, langs de promenade vol pijnbomen tegen de achtergrond van een soms blauwe, soms turkooizen zee. Of bezoek het eiland Korcula met zijn gevarieerde flora: wijnstokken, olijfbomen, sinaasappelbomen, amandelbomen, bloemenvelden... De stad Korcula zelf ligt op een schiereiland. Er is weinig ruimte en de heel smalle straatjes komen allemaal uit op een hoofdstraat die de stad doorkruist. De hoge wallen werden in de XIXde eeuw verwoest, alleen het zuidelijke deel is bewaard gebleven. Zoals overal zijn de getuigen van het verleden alomtegenwoordig en zoals overal worden ze hier minutieus in ere gehouden. n

Tekst en foto’s: Guy Van de Berg